Alper Demirezen
İçindekiler
Tanım
Melanoma olmayan cilt kanseri farklı metotlar ile tedavi edilebilmektedir. İlgili hekimler bunları göz önünde bulundurarak bir terapötik strateji belirleyebilir:
- Kanserin türü, büyüklüğü ve lokasyonuna göre.
- Genel sağlık durumuna göre.
- Bireylerin herhangi bir ilaç kullanıp kullanmadığına da dikkat edilir nitekim ameliyat sonrası kanamalara yol açabilir ya da iyileşmeyi geciktirebilir.
- Kanserin metastaz yapıp yapmadığına da bakılmaktadır.
Kanser hastasına ekzisyon tedavisi uygulanıp bütün kanser çıkarıldıysa, başka tedavi seçeneğine gerek kalmayabilir.
Cerrahi Nedir?
Kanseri çıkarmak için en yaygın cerrahi yöntemler invaziv BCC ve SCC yöntemleridir. Birçok küçük cilt kanseri bir terapist ya da dermatolog tarafından muayene odalarında çıkarılabilmektedir. Fakat bir cerrah daha komplike olan kanserleri farklı bir şekilde müdahale ederek çıkarabilmektedir.
Operasyonu gerçekleştirecek olan uzman hekim etkilenen bölgeye ilk önce lokal anestezi yaparak bölgeyi uyuşturur daha sonra narkozun ardından kanserli bölgeyi ve normal gözüken bölgeleri kesecektir. Uzman bir patolog kanserin tamamen çıkarıldığından emin olabilmek adına kanser hücrelerinin marjını kontrol eder. Sonuçlar bir haftada çıkmaktadır. Kanser hücreleri normal gözüken bölgelerin kenarında daha fazla bulunursa eğer daha fazla ameliyat ve radyoterapiye ihtiyaç duyulur.
Mohs Mikrografik Cerrahi Nedir?
Bu yöntemde bir dermatolog ya da bu yöntemin uzmanı lokal anestezi kullanarak işlemi gerçekleştirmektedirler. Bu metolodoji, derinin en derinlerine yayılmış cilt kanserleri için tercih edilen ve kullanılan yöntemdir. Göze yakın veya burun, dudak ve kulak gibi tedavisi zor bölgelerdeki kanserler için de tercih edilir ve kullanılır.
Bu operasyon adım adım yapılmaktadır. Cerrah, kanseri azar azar çıkartarak her doku bölümünü bir mikroskop altında inceleme yapar. Mikroskopta sağlıklı doku görünceye kadar doku çıkarmaya devam eder. Mohs cerrahisi, kanserle birlikte çıkarılan sağlıklı cilt miktarını indirgemeyi hedeflemektedir.
Spesifik bazı cilt kanserleri için Mohs cerrahisi uygundur. Bu tekniğin maliyeti de oldukça yüksektir. Özel ekipman ve eğitime ihtiyaç duyulmaktadır bu yüzden bazı hastanelerde ve kliniklerde Mohs cerrahisi uygulanmaktadır.
Yaranın Onarımı Nasıldır?
Çoğu birey ciltteki yaraları dikiş ile kapatabilirler. Bu zaman geçtikçe daha az belirgin olan bir yara izine dönüşebilir. Eksizyonun etrafındaki alan birkaç gün boyunca sıkı ve hassas olabilir.
Cerrahi hekim hastadan büyük bir kanser çıkardıysa eğer, yaranın ne tür bir rekonstrüksiyonun uygun olduğu hakkında hasta ile konuşacaktır. Bu rekonstrüksiyonu yapmanın iki ana yolu vardır:
- Deri Flebi: Yakınındaki gevşek cilt ve altta yatan yağ dokusu yaranın üzerine taşınır ve dikilir.
- Deri Grefti: Donör bölgeden bir deri parçası alınarak yaranın üzerine transplante edilerek dikilir.
Transplante edilen bölgeye dikiş atılabilir ya da pansuman yolu ile kendi kendiliğine iyileşmesi beklenebilir.
Deri flepleri ya da greftleri doktorun ofisinde de gerçekleşmesi mümkündür ancak daha çok hastanelerde lokal ya da genel anestezi verilerek gerçekleştirilmektedir. Yara, birkaç hafta içerisinde iyileşir.
Kanserli bireylere gerek ekzisyon tedavisi gerekse Mohs cerrahisi uygulansın bazı zamanlarda daha komplike bir rekonstrüktif bir prosedür gerekebilir.
Kriyoterapi Nedir?
Kriyoterapi, bir diğer ismi ile kriyocerrahi güneş lekelerini, bazı küçük BCC’leri ve SCC’leri yerinde gidermek için sıvı nitrojen kullanılarak uygulanan bir metodolojidir.
Uzman cerrah ya da dermatolog işlemi uygulayacağı cilt bölgesine sıvı nitrojeni püskürtür. Birkaç dakika boyunca bir yanma hissi verebilir. Sıvı nitrojen normal olmayan cilt hücrelerini öldürür ve yara oluşturur. Bazı durumlarda kriyoterapi metodolojisi tekrarlanma durumu ihtiva edebilir.
Tedavi edilen cilt bölgesinde kırmızılıklar ve birtakım ağrılar oluşacaktır. Gün içerisinde ciltte kabarcık oluşumu da gözlemlenebilir. Birkaç gün geçtikten sonra yara kabuk tutmaya başlayacaktır. Canlılığı yitirmiş ölü doku bağlı olduğu bölgeye göre en az 1-6 haftalar arasında düşecektir. Onun yerine yeni ve sağlıklı cilt hücreleri gelecektir. İyileşme gösteren cildin görünümü daha soluk olabilir.
Topikal Tedaviler Nelerdir?
Bazı cilt lekeleri ya da yüzeysel cilt kanserleri bazı kremler ve jeller kullanılarak geçebilir. Bu tip tedavi yöntemine topikal tedaviler denmektedir. İmmünoterapi ya da kemoterapi ilaçlarını barındırabilir ve bir uzman hekim tarafından reçete ile verilmektedir.
İmmünoterapi Kremi Nedir?
İmikimod isimli krem, vücuda ait immün sisteminin, kanser hücrelerini yok etmesini sağlayan bir çeşit immünoterapidir. İmikimod, güneş lekelerini ve yüzeysel BCC’leri yok etmek için kullanılmaktadır. İlgili uzman hekim hastaya kremi nasıl ve ne sıklık ile kullanacağını açıklayacaktır. Yüzeysel BCC’ler için bu krem genellikle altı hafta, haftada beş gün ve geceleri etkilenen bölgeye sürülmektedir.
İmikimod sürülen bölge kırmızılaşır, ağrı oluşmaya başlar ve dokunmaya karşı daha hassas bir hale gelir. Uygulanan bölge iyileşmeden önce soyulabilir ve kabuk tutabilir. Bazı kişilerde etkilenen bölgede ağrı veya kaşıntı, ateş, ağrıyan eklemler, baş ağrısı ve kızarıklık meydana gelmektedir.
Daha ciddi semptomlar baş göstermeye başladığı zaman krem kullanılmamalı ve bir doktora gözükülmelidir.
Kemoterapi Kremi Nedir?
5-fluorourasil (5-FU) isimli ilaç, bir çeşit kemoterapi kremidir. Güneş lekelerinde, in situ SCC’lerde ve Bowen hastalığında kullanılmaktadır.
5-FU ilacı en iyi yüz ve kafa derilerinde etkindir. İlgili hekim ya da dermatolog bu ilacın hastalara nasıl kullanacaklarını ve ne sıklıkla kullanacaklarını bildireceklerdir. Birçok hasta 5-FU ilacını birkaç hafta boyunca günde iki kez kullanmaktadır. Bazı cilt kanserlerinde daha uzun kullanılması tavsiye edilmektedir.
Bu krem kullanıldığı andan itibaren hastalardan güneş ışınlarından uzak durmaları söylenecektir çünkü güneş ışınlarında UV olduğu için, ciltleri daha da hassas bir hale gelmektedir. Tedavi edilen cilt bölgesinde kızarıklıklar, ağrılar, kabarmalar, ciltte soyulmalar, çatlaklar ve rahatsızlıklar oluşabilir.
Radyasyon Tedavisi (Radyoterapi) Nedir?
Radyoterapinin amacı, radyasyon dozu kullanılarak kanserli hücreleri öldürmek ya da onlara zarar vermektir. Cerrahi operasyonun yetersiz kaldığı durumlardan olan SCC ve BCC’nin çıkarılmasında ana tedavi olarak uygulanmaktadır. Bazı durumlarda kanserin yeniden nüks etmesini engellemek ve metastaz yapmasını engellemek için cerrahi operasyon sonrası için de radyoterapi uygulanabilir.
Cilt kanseri için radyoterapi hasta bireylere dışarıdan verilmektedir. Terapötik strateji hastaya ait kanserin büyüklüğüne,, yapısına, metastatik durumuna, lokasyonuna ve genel sağlık durumuna göre planlama yapılmaktadır. Bu durum tedavi sayısının ve kullanılacak olan teknik sayısının değişkenlik gösterebileceği anlamını taşımaktadır.
Tedavi edilen bölgede kırmızılıklar, ağrılar ve kuruma gibi yan etkiler meydana gelebilir. Oluşan bu ağrı tedavi sonrası daha da kötüleşebilir ancak altı hafta sonra iyileşme gösterebilir. Sağlık ekibi hastanın daha da iyi olması için alternatif kremler tavsiye edecektir.20
Görsel Kaynak: https://www.specialistaustralia.com.au/skin-cancer-assessment-treatment/
Editör: Selin Su GÜNDÜZ