Hatice Değer İçindekiler
Tanım
Karaciğer kanserinin en yaygını olan hepatosellüler karsinom (HCC) için uygulanan birçok farklı tedavi çeşitleri vardır. Hangi tedavi türünün uygulanacağını belirlemek için aşağıdakiler incelenir.
- Tümörün boyutu
- Karaciğer ve vücuttaki yayılma durumu
- Sirozun varlığı
- Kan damarının oluşup oluşmadığı
- Yaş ve genel sağlık durumuna
Tedaviye başlamadan önce doktorlar , hastaların egzersiz yapmalarını ve sağlıklı beslenmelerini önerir. Eğer hasta sigara içiyorsa, bırakması için teşvikte bulunulur. Yapılan araştırmalara göre sigarayı bırakmak , komplikasyon oluşumunu azaltmıştır. Bu tedaviye prehabilitasyon denir ve hastanın iyileşmesine yardımcı olur.
Ameliyat
Karaciğer ameliyatı , vücuttaki tüm kanser hücrelerinin atılmasını amaçlar. Ameliyat, karaciğerin kanserden etkilenen kısmının çıkarılması , tüm karaciğerin çıkarılması veya bir donörden alınan sağlıklı karaciğerin değiştirilmesiyle yapılabilir.
Karaciğer Rezeksiyonu
Karaciğer rezeksiyonunun amacı, tüm kanser hücresini karaciğerden çıkarmaktır. Bu tedavi genelde az sayıda insan için uygundur. Eğer karaciğer iyi çalışıyorsa tedavi uygulanır çünkü ameliyattan sonra karaciğerin kendini onarması gerekir.
Sirozu olmayan kişilerde veya sirozu erken evrede olan kişilerde ameliyat gerçekleştirilir. Sirozu ilerlemiş olan ve kanser hücresinin büyük kan damarlarına yayılmış olduğu kişilerde ameliyat uygun değildir.
Karaciğer Rezeksiyonu Türleri
Doktorlar , karaciğerin ne kadarını alınabileceğini belirlemek için tümörün boyutunu, konumunu ve karaciğerin sağlığını dikkate alırlar. Karaciğer rezeksiyonu sağ veya sol hepatektomi olarak adlandırılabilir. Bazı durumlarda, safra kesesi de çıkarılabilir. Karaciğer rezeksiyonu ,genel anestezi ile uygulanır. Ameliyat iki şekilde geçekleşir.
- Açık cerrahi
- Anahtar deliği (laparoskopik) cerrahi – Hastalar daha hızlı iyileşirler. Ancak laparoskopik cerrahi herkes için uygun değildir .
Portal Ven Embolizasyonu (PVE)
Bazı durumlarda , karaciğerin büyük bir kısmı alınabilir ve geride kalan kısım iyileşmek için yetersiz kalabilir. Bu yüzden karaciğer rezeksiyonu uygulanmadan yaklaşık 4-8 hafta önce portal ven embolizasyonu (PVE) yaptırılır. PVE, cerrahi olarak çıkarılacak olan karaciğerin kısmına kan taşıyan portal ven dalını bloke eder. Kan akışı engellenerek, karaciğerin kalan kısmının daha da büyümesi sağlanır.
Ameliyattan Sonra Ne Beklenir?
Yapılan ameliyatta karaciğerin üçte ikisi alınmış olsa bile kalan karaciğer kısmı büyümeye başlar. Şekil olarak biraz değişse de birkaç ay içinde normal boyutuna geri döner. Ameliyattan sonra ise bazı kişilerde sarılık oluşabilir.
Karaciğer Nakli
Karaciğer nakli, birincil karaciğer kanseri olan hastalar için etkili bir tedavidir. Tüm karaciğerin çıkartılarak yerine, sağlıklı bir kişiden alınan(bir donör) karaciğerin değiştirilmesini içerir.
Nakil Uygunluğu
Tek bir tümörü bulunan veya birkaç küçük tümörü olan kişilerde transplantasyon uygulanabilir. TACE gibi diğer tedaviler uygulanan kişilerde tümör küçültülebilirse karaciğer nakli gerçekleştirilir. Bu duruma downsaging denir.
Karaciğer naklinin uygulanması için, sigara , uyuşturucu ve alkol kullanılmaması gerekir. Eğer kanser diğer organlara veya büyük kan damarlarına yayılmışsa karaciğer nakli mümkün değildir.
Karaciğer Nakli Bekleyenler
Donör karaciğerleri azdır. Bu yüzden uygun bir karaciğeri beklemek aylar hatta yıllar sürebilir. Bu sürede kanser büyümeye devam edebilir.
Nakilden Sonra Ne Beklenir?
Karaciğer nakli uygulanan kişiler yaklaşık hastanede üç haftaya kadar hastanede kalır. İyileşme süreci 3-6 aydır. Vücudun yeni karaciğeri reddetmesini önlemek için immünosupresanlar adı verilen ilaçlar uygulanılır.
Radyasyon Tedavisi
İki özel radyasyon tedavisi tekniği ile radyasyonun karaciğerin sağlıklı kısmına zarar vermesi sınırlarken doğrudan tümörlü hücreye uygulanabilir.
- Stereotaktik Vücut Radyasyon Tedavisi (SBRT): Tümörleri küçültmek için de kullanılan SBRT , cerrahi ile çıkarılamayan veya TACE ile tedavi edilemeyen tümörleri olan kişilerde uygulanılır.
- Seçici Dahili Radyasyon Tedavisi (SIRT): Karaciğer rezeksiyonu veya nakli öncesinde tümörleri küçültmek için kullanılır. SBRT erken evre kanseri olan kişiler için uygunken SIRT daha ileri vakalarda önerilir.
Transarteriyel Kemoembolizasyon (TACE)
Karaciğer tümörleri, kan beslemesini hepatik arterden alır. TACE, kan akışını bloke eder. Genellikle primer karaciğer kanseri için ameliyat veya ablasyon uygulanamayan kişilere verilir. Amaç kanseri küçültmek veya büyümesini durdurmaktır.
İlaç Tedavileri
Primer karaciğer kanserini tedavi etmek için iki tip ilaç tedavisi vardır.
- İmmünoterapi: Vücudun kendi bağışıklık sisteminin kanser hücreleriyle savaşmasınI sağlayan tedavidir. Kanser hücrelerinin tanımasını ve yok etmesini engelleyen proteinleri bloke eder. Proteinler bloke edilirse, bağışıklık hücreleri kanseri tanır ve onlara saldırır.
- Hedefe Yönelik Tedavi: Kanserin yayılmasını durdurmak için kanser hücrelerindeki belirli özellikleri hedefler. İleri karaciğer kanseri olan kişilere sorafenib veya lenvatinib gibi ilaçlar önerilir.
Kaynak: https://www.cancervic.org.au/cancer-information/types-of-cancer/liver_cancer/treatment.html
Editör: Selin Su GÜNDÜZ
