Ece Yardımcıel
İçindekiler
Tanım
Bu test, CA 19-9 (kanser antijeni 19-9) adı verilen bir proteinin kandaki miktarını ölçmek amacıyla kullanılır. Bu protein bir çeşit tümör belirtecidir. Tümör işaretleyicileri, vücudun kansere cevap olarak kanser hücreleri veya normal hücreler tarafından ürettiği maddelerdir.
Sağlıklı olan kişilerin kanında az miktarda CA 19-9 proteini bulunur. Bu protein miktarının yüksek olması pankreatik kanser riskinin bir göstergesidir ancak bu yüksek seviyeler her zaman pankreatik kanser riski anlamına gelmeyebilir. Bazen farklı türde kanserlerin veya siroz ve safra taşları gibi kansersiz hastalıkların da habercisi olabilir.
CA 19-9 proteininin yüksek seviyeleri farklı anlamlara gelebildiğinden ötürü, bu test kanseri taramak veya teşhis edebilmek için tek başına yeterli değildir. Daha çok kanserin tedavisinin efektif olup olmadığı veya kanser sürecinin ilerleme boyutunun iyi gözlenebilmesi açısından yardımcı olabilir.
CA 19-9 testi aynı zamanda ”Kanser Antijeni 19-9” veya ”Karbonhidrat Antijeni 19-9” olarak da bilinir.
Bu Test Ne İçin Kullanılır?
Bir CA 19-9 testinin kullanıldığı yerler şunlardır:
- Pankreatik kanserin ilerleyişinin izlenebilmesi ve tedavisi. CA 19-9 proteininin miktarı kanser yayılmaya ve büyümeye başladıkça artarken, tümörde küçülme meydana geldikçe azalır.
- Tedavi sürecinden sonra kanserin tekrar edip etmediğinin kontrolü.
Bu test genellikle kanseri doğrulamak veya reddetmek amacıyla diğer testlerle birlikte uygulanır.
Bu Teste Neden İhtiyaç Duyulur?
Eğer bir bireye pankreatik veya CA 19-9 proteininin yüksek miktarı ile bağlantılı başka bir kanser teşhisi konulduysa, örneğin; safra kanalı kanseri, kolon kanseri ya da mide kanseri, bu kişilerden bir CA 19-9 testi yapılması istenebilir.
Kanser tedavisinin olumlu yanıt verip vermediğinin kontrolü açısından hastalara düzenli olarak testler uygulanabilir. Ayrıca, kanser tedavisi bittikten sonra da kanserin tekrar nüksetmesinin kontrolü için testler uygulanabilir.
CA 19-9 Testi Esnasında Ne Olur?
Sağlık çalışanı tarafından bir iğne ile damardan kan örneği alınır. İğne enjekte edildikten sonra az miktarda kan bir tüp veya şişe içerisinde toplanır. İğne enjekte edildiği veya çıkarıldığı anda ufak bir acı hissedilebilir. Bu süreç genellikle beş dakikadan daha kısa sürmektedir.
Test İçin Herhangi Bir Hazırlık Yapılması Gerekir mi?
CA 19-9 testi için herhangi bir ön hazırlık yapılmasına gerek yoktur.
Testin Herhangi Bir Riski Var mıdır?
Yalnızca kan örneği alınırken çok küçük bir risk oranı vardır. İğnenin batırıldığı yerde hafif bir ağrı veya morarma görülebilir. Bu semptomların çoğu kısa sürelidir.
Sonuçlar Ne Anlama Geliyor?
Bir birey pankreatik veya diğer türde bir kanser tedavisi görüyor ise bu tedavi boyunca birçok kez test uygulanabilir. Tekrarlanan bu testlerden sonra ise sonuçlar şu şekilde olabilir:
- CA 19-9 seviyeleri artıyor: Bu, mevcut olan tümörün büyüdüğü veya uygulanan tedavinin düzgün bir şekilde ilerlemediği anlamlarına gelebilir.
- CA 19-9 seviyeleri azalıyor: Bu, mevcut olan tümörün küçüldüğü ve uygulanan tedavinin işe yaradığı anlamlarına gelebilir.
- CA 19-9 seviyelerinde azalma veya artma yok: Bu, hastalığın stabil şekilde ilerlediğini, bir değişimin olmadığını gösterir.
- CA 19-9 seviyelerinde önce azalma, daha sonra artma gerçekleşti: Bu, kanserin önce iyileştiğini, ancak daha sonrasında tekrar meydana geldiği anlamına gelebilir.
Eğer kanser olmamasına rağmen elde edilen sonuçlarda CA 19-9 seviyesi normalden daha fazlaysa, bu bazı kansersiz hastalıkların da habercisi olabilir. Bu hastalıklardan bazıları ise şunlardır:
- Pankreatit, pankreasta kanser kaynaklı olmayan şişlik
- Safra taşları
- Safra kanalında tıkanıklık
- Karaciğer hastalığı
- Kistik fibroz
Eğer sağlık uzmanı, bir bireyin bu hastalıklardan herhangi birine sahip olduğu konusunda şüphe ediyorsa hastalığın teşhis edilebilmesi için birçok test yapılmasını isteyebilir.
CA 19-9 Testi Hakkında Bilinmesi Gereken Başka Bir Şey Var mıdır?
CA 19-9 testinin uygulanış yöntemi ve sonuçları laboratuvarlar arasında değişiklik gösterebilir. Eğer hasta bir birey hastalığın tedavisinin düzgün ilerlediğini kontrol etmek amacıyla düzenli olarak bu teste tabi tutuluyorsa, bu kişi sonuçların tutarlı olması açısından tüm testler için aynı laboratuvarın kullanılmasını isteyebilir.
Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/ca-19-9-blood-test-pancreatic-cancer/
Görsel Kaynak: https://alighahary.wordpress.com/tag/brentwood-medical-clinic/
Editör: Selin Su GÜNDÜZ