Rahim Kanseri Tedavisi Nasıldır?

Tanım

Rahim Kanseri genellikle, yayılmaya başlamadan önce erken teşhis edilir. Çoğu vakada gerekli olan tek tedavi, Ameliyattır. Bu kanser genellikle, rahim ve rahim ağzının Total Histerektomi, fallopi tüpleri ve yumurtalıkları Bilateral Salpingo-Ooferektomi (BSO) ile birlikte alındığı cerrahi bir operasyonla tedavi edilir.

Yumurtalıklarınız normal görünüyorsa, herhangi bir risk faktörünüz yoksa ve erken evre, düşük dereceli bir kanserse yumurtalıklarınızı koruyabilirsiniz. Kanserin rahim ağzının dışına yayılması durumunda cerrah, üst vajinanın küçük bir kısmıyla birlikte rahim ağzını destekleyen bağları da çıkarabilir.

Histerektomi, çeşitli (yaş ve bünye, rahmin büyüklüğü, tümörün büyüklüğü, cerrahın uzmanlık alanı ve deneyimi vb.) faktörlere bağlı olarak değişik şekillerde yapılabilir:

1. Laparoskopik Histerektomi (Kapalı Rahim Ameliyatı): Bu yöntemde Laparoskop adı verilen, ışıklı ve kameralı ince bir tüp kullanılır. Cerrahın laparoskopu ve tıbbi gereçleri karnın içindeki 3–4 küçük kesiğin arasına ekler. Rahim ve diğer organlar vajinadan çıkarılır.
2. Robotik-Destekli Histerektomi: Laparoskopik Histerektomi’nin özel bir biçimidir. Göstergeler ve kamera, 4–5 küçük kesiğin içinden geçer ve ameliyat masasının yanında bulunan cerrahın kontrolünde robotik kollarla yönlendirilir.
3. Abdominal Histerektomi (Rahmin Alınması): Ameliyat, karın yoluyla gerçekleştirilir. Genellikle kasık bölgesinden göbek deliğine doğru bir kesik atılır, bazen kesik kasık çizgisi boyu uzunluğunda atılır. Ardından rahim ve diğer organlar çıkarılır.

Lenf Düğümlerinin Tedavisi

Kanser hücreleri, rahimden pelvik lenf düğümlerine yayılabilir. Lenf düğümlerinde kanser bulunması durumunda Kemoterapi veya Radyasyon Terapisi gibi ek bir tedavi uygulanması gerekebilir.

1. Lenfadenektomi-Lenf Düğümü Diseksiyonu (LND): Cerrah, pelvik alandaki bazı lenf düğümlerini çıkartıp kanserin rahim dışına yayılıp yayılmadığını anlamak için inceler. Bu uygulama daha gelişmiş veya daha yüksek dereceli tümörler için uygulanır.
2. Sentinel Lenf Bezi Biyopsis: Bu test, kanserin en çok yayılma ihtimali olan pelvik lenf düğümünün (sentinel düğümü) anlaşılmasına yardımcı olur. Doktor, rahimden sentinel lenf düğümüne doğru akan ve çıkarılabilir bir boya enjekte eder.

Ameliyat Sonrası Ortaya Çıkan Yan Etkiler

Eski sağlığınıza kavuşma süreniz olduğunuz ameliyatın türüne, yaşınıza ve genel sağlık durumunuza göre değişebilir. Çoğu hasta, 1-2 hafta içerisinde daha iyi hissetmeye başlar ve 4-8 hafta sonra günlük aktivitelerini tekrar yapabilecek duruma gelir. Bu süreç içerisinde Ameliyat sırasında aşağıda verilen yan etkiler ve değişikliklerden bazılarını yaşayabilirsiniz:

1. Menopoz: Yumurtalarınız çıkarıldığında daha önce menapoza girmediyseniz, çıkarma işlemi kişide ani Menopoz oluşmasına neden olur.
2. Cinsellik Üzerindeki Etki: Ameliyat sonrası yaşadığınız değişiklikler seks ve cinsel açıdan tepkilerinizi etkileyebilir. Vajinal kuruluk ve cinsellik isteği kaybı gibi değişiklikler fark edebilirsiniz.
3. Lenedema: Lenf düğümlerinin pelvisten çıkarılması, lenf sıvısının normal şekilde boşalmasını önleyebilir ve bacaklarda şişmeye (lenfoma) neden olabilir. Avustralya’daki Rahim Kanseri için yapılan çoğu operasyonun ardından, Lenedema geliştirme riski düşmüştür ancak Lenfadenektomi olan kadınlarda bu ihtimal, hala yüksektir. Bu durumda eksternal ışın radyoterapisine başvurulur.
4. Vajinal Kubbe Sarkması: Vajinanın üst kısmı vajina açıklığına doğru düşer, bu onu destekleyen yapılar zayıfladığında ortaya çıkan bir durumdur. Prolapsus dediğimiz bu durumun önlenmesine yardımcı olmak için pelvik yer egzersizlerini günde birkaç kere yapmak önemlidir.

Kanser Tedavisinin Doğurganlığa Etkileri

Henüz menopoza girmediyseniz, Rahim Kanseri için Histerektomi veya Radyasyon Terapisi yaptırmanız durumunda, hamile kalma ihtimalinizi ortadan kaldırır. Çocuk yapmak sizin için önemliyse tedaviye başlamadan önce seçenekleri doktorunuz ile görüşmeniz ve bir doğum uzmanına görünmeniz tavsiye edilir.

Erken evreli, düşük dereceli Rahim Kanseri olan az sayıda kadın, bu tedavi için çocuğu olana kadar beklemeyi tercih etmekte. Bu tarz taleplerde bulunan kadınlara Histerektomi yerine Hormon Terapisi seçeneği sunuluyor. Ancak bu herkese uygulanan bir tedavi değildir ve tedavi süreci, yakın takip gerektirir.

Radyasyon Terapisi

Hastalığın tekrarlama olasılığını azaltmak amacıyla ameliyattan sonra, ek tedavi olarak genellikle Radyasyon Terapisi kullanılır. Buna, Adjuvan Tedavi denir. Diğer sağlık koşullarının yeterince iyi olmaması durumunda genellikle, ana tedavi olarak Radyasyon Terapisi tavsiye edilir.

Radyasyon Terapisi uygulamanın iki ana yöntemi vardır; Dahili veya Harici. Bazı insanların tedavisinde her iki yöntem de kullanılır.

Dahili Radyasyon Tedavisi (Brakiterapi)

İç Radyasyon Terapisi, radyasyonu doğrudan vajinanın (vajinal kubbe) üstüne vücudunuzun içinden vermek için bir Histerektomi sonrasında kullanılabilir. Bu, Vajinal Kubbe Brakiterapisi olarak da bilinen bir uygulamadır.

Tedavi seanslarında, vajinaya plastik bir silindir (aplikatör) takılır. Aplikatör, plastik tüplerle küçük bir metal tohum biçiminde radyoaktif malzeme içeren bir makineye bağlanır. Daha sonra bu tohum, makine tüpleri aracılığıyla vücuda taşınır. Birkaç dakika sonra tohum makineye geri döner. Takılan aplikatör her seans bitiminde çıkartılır.

Herhangi bir anestezik gerektirmeyen bu Brakiterapi’nin her seansı genellikle 20–30 dakika civarı sürer. 1–2 hafta boyunca ayakta, 3 ila 6 seansı alma olasılığınız mümkündür.

Eksternal Işın Radyoterapisi

Eksternal Işın Radyoterapisi (EIR)’nin çalışma prensibi, radyasyon ışını vücudun dışından kanser hücresine ve etrafında bulunan dokuya yönlendirir. Rahim Kanseri, karnın alt kısımları ve leğen kemiği tedavi edilir, ancak kanser yayılmışsa (Metastaz yapmışsa), diğer bölgeler de tedavi edilmek durumunda kalabilir.

EIR için bir seans süresi, yaklaşık 30 dakika sürer ama tedavi bunun sadece birkaç dakikasında yapılır. EIR’tan önce birkaç test yaptırmakta fayda vardır. Kan testleri ve taramalar dolayı doktorunuza birden fazla seferde gelebilirsiniz.

Radyasyonu ileten, doğrusal hızlandırıcı olan bir makinenin altındaki tedavi masasına uzanılır. Tedavi acısızdır, aynı röntgen çekerken olduğu gibi ama bazı durumlarda yan etkilere sebep olabilir. EIR tedavisini muhtemelen günlük olarak ve yaklaşık 4-6 hafta boyunca tedavi olacaksınız. Tedavinin etkisini görmek için yeterli radyasyon almanınız ve planlanmış tüm seanslarınıza katılmanız çok önemlidir.

Radyasyon Tedavisi’nin Yan Etkileri

Yan etkiler, kullanılan radyasyonun türüne ve dozuna ve ayrıca tedavi edilen yerlere göre değişecektir. Brakiterapinin EIR’e göre yan etkilere neden olma olasılığı daha düşüktür. Yan etkiler genellikle, tedavi sırasında ve tedaviden hemen sonra daha kötüdür. Normalde birkaç hafta içinde düzelirler, ancak bazen etkileri daha uzun sürebilir.

Geç etkiler olarak bilinen bazı yan etkiler, tedaviden aylar veya yıllar sonra ortaya çıkmayabilir. Yan etkiler kısa vadede şunları içerebilir:

1. Yorgunluk,
2. Bağırsak ve mesane sorunları,
3. Mide bulantısı ve kusma,
4. Vajinal iltihap,
5. Ciltte kızarıklık, ağrı ve şişlik.

Uzun vadede veya geç yan etkiler şunları içerebilir:

1. Saç kaybı,
2. Bağırsak ve mesane değişiklikleri,
3. Lenfodemi,
4. Vajinanın daralması ve
5. Menopoz.

Kemoradyoterapi

Yüksek riskli Endometriyal Kanser’de, kanserin tekrar oluşma olasılığını düşürmek için sıklıkla Kemoterapi ile birlikte EIR ile tedavi edilir. Radyasyon Terapisi, Kemoterapi ile birleştirildiğinde Kemoradyasyon olarak bilinir. Kemoterapi ilaçları, kanser hücrelerini Radyasyon Tedavisine daha hassas hale getirir. Kemoradyasyon uygulanırsa genelikle, Kemoterapiyi haftada bir kez yaklaşık 1 saat uygulanıyor. Radyasyon Terapisi bitince, 4 tane Kemoterapi seansına katılınabilir.

Kemoradyasyonun yan etkileri yorgunluk, ishal, daha çok veya acele idrara çıkma ihtiyacı, sistit, tedavi bölgesinde kuru ve kaşıntılı cilt, el ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma (Çevresel Nöropatik) ve düşük kan sayımına neden olabilir. Az sayıda kan hücresi Anemiye, enfeksiyonlara veya kanama sorunlarına yol açabilir.

Hormon Tedavisi

Hormon Tedavisi diğer adıyla Endokrin Tedavisi veya Hormon Bloke Edici Tedavi olarak da adlandırılabilir.

Östrojen ve Progesteron gibi hormonlar, vücutta kendiliğinden üretilen hormonlardır. Hücrelerin büyüyüp küçülmesine ve hücrenin hareketlerinin kontrolüne yardımcı olurlar. Bazı Rahim Kanserleri’nin büyümesi, Östrojen veya Progesteron Hormonuna bağlıdır. Bu tür kanserlere, hormona bağımlı veya hormona duyarlı denir ve bazı durumlarda Hormon Tedavisi ile tedavi edilebilir.

Hormon Terapisi, Rahim Kanseri için tavsiye edilir. Özelikle, yayılan veya nüks eden ve düşük seviyeli kanserler için kullanılır. Hatta bazen Ameliyat yapılmamışsa ilk müdahale olarak da kullanılır örneğin; erken evre, düşük dereceli Rahim Kanseri olan bir kadın ileride çocuk sahibi olmak istediği için, bir kişi çok rahatsız olduğu için Histerektomi yaptırmamayı tercih ettiğinde ya da hastanın sağlık durumu Ameliyata elverişli olmaması gibi durumlarda.

Hormon Tedavisi’nin Yan Etkileri

Progesteron Hormon Tedavisi’nin genel yan etkileri arasında meme hassasiyeti, baş ağrısı, yorgunluk, mide bulantısı, adet değişiklikleri ve şişkinlik yer alır.

Yüksek dozlarda Progesteron, iştahınızı kabartabilir bu da kilo alımına sebep olabilir. Bu etkilerin görülmesi durumunda, içinizde hormon salgılayıcı cihaz varsa doktorunuzla görüşüp cihazın yerinden çıkması ve doktorunuz tarafından yeniden takılması gerekebilir.

Kemoterapi

Kemoterapi, ilaçlar kullanarak kanser hücrelerini büyümesini engeller ya da öldürür. Kanser hücrelerini öldürmesinin nedeni, sağlıklı hücrelerin en az düzeyde hasar almasını sağlamaktır.

Kemoterapi aşağıda belirtilen durumlarda kullanabilir:

1. Bazı Rahim Kanserleri’nde,
2. Kanser hücrelerini kontrol altına almaya ve semptomları azaltmaya çalışmak için Ameliyat veya Radyasyon Tedavisi’nden sonra kanser nüks ettiğinde,
3. Kanser, Hormon Tedavisi’ne yanıt vermiyorsa
4. Kanser ilk teşhis edildiğinde, leğen kemiğinin ötesine yayılmışsa
5. Radyasyon Tedavisi’nde (Kemoradyasyon) veya Radyasyon Tedavisi’nden sonra

Kemoterapi ilaçları, genelde bir damara (intravenöz olarak) enjekte edilir. Tedavi, ayaktada olabilir veya çok nadiren hastanede bir gece kalınması gereken durumlar olabilir. Tedavi, 6 defaya çıkabilecek kadar birkaç ay boyunca her 3-4 haftada bir yapılır.

Kemoterapi’nin Yan Etkileri

Görülen yan etkiler, alınan ilaca ve tedavi sıklığına göre çok değişir. Ayrıca hastanın genel sağlığı da önemli bir etkendir. Görülen yan etkiler arasında mide bulantısı, kusma, yorgunluk, saç kaybı, ellerde ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma bulunabilir. Çoğu yan etki, kalıcı değildir ve genellikle bunların etkisini önlemek veya azaltmak için önlemler alınabilir.

Yeni İlaç Tedavileri

Bazı Hedeflenmiş Terapi ve İmmünoterapi ilaçları, tedaviye yeniden başlayan veya tedaviye daha öncesinde yanıt vermemiş Endometrial Kansere sahip kişiler için klinik denemelerde test edilir. Hedefli Tedavi, kanserin büyümesini ve yayılmasını durdurmak amacıyla kanser hücrelerinin belirli özelliklerine etki eden bir ilaç tedavisidir.

İmmünoterapi (Radyoterapi), kanserle mücadele etmek için vücudun İmmün Sistemi’ni kullanan bir kanser tedavisi türüdür. DNA Uyuşmazlık Onarımı (MMR) genlerinde hata olan bazı Endometrial Kanser hastaları için bir tedavi seçeneği olabilir.

Palyatif Tedavi

Palyatif Tedavi, hastalığa çözüm bulmaya çalışmaksızın kanser belirtilerini yöneterek insanların yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yardımcı olur. Palyatif Tedavi’nin, kurtulma olasılığı düşük insanlar için olduğu düşünülse de Rahim Kanseri’nin herhangi bir aşamasında tedaviyi destekleyebilir. Aslında mümkün olduğunca uzun süre, mümkün olan en iyi şekilde yaşamak ile ilgilidir.

Kanserin yayılmasını yavaşlatmanın dışında, bu tedavinin herhangi bir ağrıyı hafifletebilme ve diğer belirtilerin yönetilmesine yardımcı olma gibi özellikleri vardır. Sağlık uzmanlarından oluşan bir ekibin hastanın fiziksel, duygusal, kültürel, sosyal ve ruhani ihtiyaçlarını karşılamayı umduğu Palyatif bakımın bir etkisidir. Bu ekip, aynı zamanda hasta yakınlarını ve hasta bakıcıları da aynı şekilde destekler.

Kaynak: https://www.cancervic.org.au/cancer-information/types-of  cancer / uterine _ cancer

Görsel Kaynak: https://www.intergez.com/rahim-uterus-kanseri-belirtileri-nelerdir/

Editör: Elif Berfin KORGAN