Primer Kemik Kanseri Nedir?

Tanım

Kemik Kanseri, Birincil (Primer) Kemik Kanseri veya İkincil (Metastatik) Kemik Kanseri olarak gelişebilmektedir. Bu iki tip birbirinden farklı yapıya sahiptir.

Birincil (Primer) Kemik Kanseri Nedir?              

Kanserin kemiğin içerisinde başladığı anlamına gelmektedir. Yüzeyinde, dış tabakasında veya kemiğin merkezinde gelişebilmektedir. Tümör büyüdükçe, kanser hücreleri çoğalarak kemiği yok eder. Tedavi süreci yapılmaz ise Birincil (Primer) Kemik Kanseri vücudun diğer bölgelerine doğru yayılabilmektedir.  Primer Kemik Kanseri, Kemik Sarkomu olarak da tanımlanır.

İkincil (Metastatik) Kemik Kanseri Nedir?

Kanserin, meme veya akciğer gibi vücudun farklı yerlerinde başladığı ve kemiklere doğru yayıldığı anlamına gelir.

Kemiklerin Yapısı Nasıldır?

Tipik sağlıklı bir yetişkinin vücudu, 200’ün üzerinde kemiğe sahiptir ve bunlar:

1.  İç organları desteklemek ve korumak,
2. Harekete izin vermek üzere kas yapısına bağlanmak,
3. Kan hücrelerini üreten ve depolayan yeni kemik iliğini içerirler ve
4. Proteinleri, mineralleri ve kalsiyum içeren besinleri depo eder.

Kemikler, sert bir dış tabaka (kortikal veya kompakt kemik) ve kemik iliğinin yer aldığı süngerimsi bir yapı olan iç çekirdek (trabeküler veya süngerimsi kemik) dahil olmak üzere farklı parçalardan oluşur. Kıkırdak, farklı kemiğin diğer kemiğe karşı hareket etmesine olanak sağlayan her kemiğin sonundaki sert yapıdır. Bu buluşma (birleşme) noktasına eklem denir.

Primer Kemik Kanseri Ne Kadar Yaygındır?

Nadir görülen Kemik Kanseri’nin Primer tipi her yıl yaklaşık olarak 250 Avustralyalı’da görülmektedir. Her yaştan insanı etkileyen ve sıklıkla 10-25 yaş aralığı ile 50 yaş üstü kişilerde görülmektedir.  İleri yaşam sürecinde gelişirse, başka bir kemik rahatsızlığıyla bağlantılı olma olasılığı vardır.

Primer Kemik Kanseri’nin Türleri Nelerdir ?

 Otuzun üzerinde Primer Kemik Kanseri türü bulunmaktadır. En yaygın türleri:

Osteosarkom (Kemik Kanserleri’nin Yaklaşık %35’i)

1.  Kemik dokusunu büyüten hücrelerde başlar.
2. Genellikle kolları, bacakları ve pelvisi etkiler, ancak herhangi bir kemik içerisinde oluşur.
3.  70 ve 80 yaş üzeri, büyüyen kemiklere sahip çocuklar ve genç yetişkinlerde görülür.
4. Çoğunluğu yüksek dereceli tümördür.

Kondrosarkom (Kemik Kanserleri’nin Yaklaşık %30’u)

1. Kıkırdakta büyüyen hücrelerde başlar.
2. Sıklıkla üst kol ve bacaklardaki kemikleri, pelvisi, kaburgaları ve kürek kemiğini etkiler.
3. Çoğu düşük dereceli tümördür.

Ewing Sarkomu (Kemik Kanserleri’nin Yaklaşık %15’i)

1. Hızla çoğalan, genelde büyük bir yumru gibi olan kemik veya yumuşak yapıdaki doku hücrelerini etkiler.
2. Sıklıkla pelvisi, bacakları, kaburgaları, omurgayı ve üst kolları etkiler.
3. Bazı kanser türleri, kemiklerin etrafında yer alan yumuşak dokuları etkiler. Bunlara, Yumuşak Doku Sarkomları denir.

Primer Kemik Kanseri’nin Risk Faktörleri Nelerdir?    

Çoğu Kemik Kanseri’nin nedeni bilinmemektedir. Primer Kemik Kanseri’nin riskini artıran bazı faktörler şunlardır:

Radyasyon Tedavisi (Radyoterapi) Nedir?

Kanseri tedavi etmek için kullanılan Radyasyon Tedavisi, Kemik Kanseri gelişme olasılığını artırır. Risk, genç yaşta yüksek dozda Radyasyon Tedavisi gören kişiler için daha yüksektir. Radyasyon Tedavisi gören çoğu insanda Kemik Kanseri gelişmemektedir.

Kemik Koşulları Nedir?

Kemik Paget Hastalığı, Fibröz Displazi veya Çoklu Enkondromları olan bazı kişilerde Kemik Kanseri görülme olasılığı daha yüksektir. Bazı araştırmalarda da Yumuşak Doku Sarkomu olan kişilerin Kemik Kanseri geliştirme riskinin arttığı gözlemlenmektedir.

Genetik Faktörler Nelerdir?

Li-Fraumeni Sendromu gibi bazı kalıtsal durumlar, Kemik Kanseri olasılığını artırır. Aile geçmişinde belirli kanser türlerine rastlanan kişiler de risk altında bulunur. Çoğu Kemik Kanseri kalıtsal değildir; bazı kişiler, kusurlu bir geni miras olarak taşımaz, yaşam süreci boyunca meydana gelen genetik değişikliklerden dolayı Kemik Kanseri’ne yakalanabilirler.

Primer Kemik Kanseri Semptomları Nelerdir? 

Sıklıkla görülen semptom, etkilenen kemik veya eklemde görülen şiddetli ağrıdır. Ağrı giderek sabitleşir ve parasetamol gibi hafif ağrı kesicilerle düzelmez. Gece vakitlerinde veya yapılan aktiviteler sırasında daha kötü olabilir.

Diğer semptom belirtileri şunlardır:

1.  Kemiğin etkilenen kısmı üzerinde şişme olur.
2.  Kemikte sertlik veya hassasiyet görülür.
3.  Hareket etme sorunları, örneğin açıklanamayan bir topallama durumu olur.
4.  Etkilenen uzuvda his kaybı olur.
5.  Açıklanamayan kırık kemik bulunur.
6.  Kilo kaybı gerçekleşir.
7.  Yorgunluk hissi artar.

 Bu semptomları olan çoğu insanda, Kemik Kanseri bulunmaz. Fakat iki haftadan uzun süredir semptomlar görülür ise Genel Pratisyen Hekimine (GP) görünebilirsiniz.

Primer Kemik Kanseri Teşhisi Nasıldır?

Kemik Kanseri’nden dolayı kaynaklanan semptomlar yaşıyorsanız doktorunuz, tıbbi geçmişinizi dikkate alarak fiziki muayene uygulayacaktır. Kemik Kanseri’ni teşhis etmek zor olabilir. Muhtemelen aşağıdaki testlerden bazılarına tabi tutulmanız gerekecektir:

Röntgen

Kemik hasarını veya yeni kemik oluşumunu ortaya çıkarabilen ağrısız kemik taramasıdır.

Kan Testleri

Genel sağlığınızı kontrol etmek amacıyla uygulanır.

BT veya MRI Taramaları

Herhangi bir kemik anormalliğini vurgulamak amacıyla, resimleri taramak ve oluşturmak üzere kullanılan özel bir bilgisayardır.

PET Taraması

Tarama esnasında herhangi bir kanserli alanı belirlemek amacıyla az miktarda radyoaktif glikoz solüsyonu enjekte edilecektir.

Kemik Biyopsi Testi

Biyopsi yapılacak kemik bölgesinin seçilmesidir. Oldukça özel bir testtir. Biyopsinin uzman bir tedavi merkezinde, tercihen kanser ise tedavi göreceğiniz yerde yapılması en iyisidir. Biyopsi yapılacak yer dikkatli seçilmelidir, böylece daha fazla ameliyat gerektiğinde sorun yaratmaz. Kemik Kanseri konusunda uzman bir doktor tarafından Kemik Biyopsisi yapılması önemlidir. Örneğin yararlı olmasını sağlamada yardımcı olur ve kanserin yayılma olasılığını da azaltır.

Primer Kemik Kanseri Evreleri Nelerdir?           

Test sonuçları, kanserin vücutta ne kadar yayıldığını göstermeye yardımcı olacaktır. Buna ‘Evre’ denir. Evreyi bilmek sağlık ekibinizin sizin için en uygun tedaviyi uygulamasına yardımcı olur.

Kemik Kanseri için kullanılan farklı evreleme sistemleri vardır, bunlar:

1. Evre (Bölgesel)

Kanser, düşük dereceli hücreler içerir. Kemik bölgesi dışında yayılma yoktur.

2. Evre (Bölgesel)

Kanser, yüksek dereceli hücreler içerir ama kemik bölgesi dışında yayılma yoktur.

3. Evre (Bölgesel)

Aynı kemikte birkaç yüksek dereceli tümör vardır ama kemik bölgesi dışında yayılma yoktur.

4. Evre (İlerlemiş)

Kanser herhangi bir derecededir. Vücudun diğer bölgelerine yayılmıştır (örneğin akciğerlere).

Derecelendirme Nedir?

Derecelendirme, bir kanserin ne kadar hızlı büyüyebileceğini açıklamaktadır:

Düşük Dereceli

Kanser hücreleri, normal hücrelere benzerdir. Genellikle yavaş büyürler ve yayılma olasılıkları daha düşüktür.

Yüksek Dereceli

Kanser hücreleri, çok anormal görünür. Hızlı büyürler ve yayılma olasılıkları daha yüksektir.

Kaynak: https://www.cancervic.org.au/cancer-information/types-of-cancer/bone_cancer/primary-bone-cancer-overview.html

Görsel Kaynak: https://www.yashodahospitals.com/diseases-treatments/bone-cancer-symptoms-diagnosis-treatment-prevention/

Editör: Elif Berfin KORGAN