Kreatinin Testi Nedir?

Tanım

Kreatinin testi, kandaki ve/veya idrardaki kreatinin düzeylerini öğrenmemize olanak tanır. Günlük aktivitenin parçası olarak düzenli bir şekilde kaslar tarafından üretilen kreatinin, bir biyolojik atıkdır. Normal şartlarda böbrek, kanda bulunan kreatinin’i filtreler ve idrar ile vücudun dışına gönderir. Böbreklerle ilgili bir sorun oluşursa, kanın süzülmesi yeterli derecede yapılamaz, böylece idrarda daha az salınır ve kanda kreatinin birikebilir. Dolayısıyla yapılan kreatinin testi sonucunda kan ve/veya idrar da kreatinin seviyeleri normal değilse, böbrek hastalığının olabileceği yorumu yapılabilir.

Diğer isimleri arasında kan kreatinin, serum kreatinin, idrar kreatinin testlerini sayabiliriz.

Kreatinin Testi Ne için kullanılır?

Kreatinin testi vücutta böbreklerin normal bir şekilde çalışıp çalışmadığını görmek için kullanılır. Genellikle bir Kan Üre Nitrojeni (BUN) ya da Kapsamlı  Metabolik Panelin (CMP) testi olarak ta isimlendirilen başka bir böbrek testiyle birlikte istenebilir. CMP, vücutta bulunan farklı organlar ve sistemlerle ilgili bilgi sağlayan bir grup testtir. CMP, rutin bir sağlık kontrolüne (checkup) sıklıkla dahil edilir.

Kreatinin Testi Hangi Durumlarda Hekim Tarafından İstenir?

Böbrek hastalığı belirtilerinde kreatinin testinin yaptırılması gerekli olabilir. Böbrek hastalığı ile ilgili belirtiler şunlardır:

• Ayaklarda ve/veya ayak bileklerinde şişme görülmesi
• Göz çevresinde şişlik olması
• İştahta azalma
• Kanlı veya köpüklü idrar
• İdrara sık çıkma  ve ağrılı olması
• Tükenmişlik

Görünürde böbrek hastalığını belirten risk faktörlerine sahip olsan bile kreatinin testi gerekli olabilir. Aşağıdaki durumları taşıyan bireyler  için daha yüksek risk görülür:

• Ailede Öyküsünde Böbrek Hastalığı
• Tip 1 ya da Tip 2 Diyabet
• Yüksek Kan Basıncı

Kreatinin Testi Sırasında Ne Olur?

Kreatinin test edilebilirliği, kan veya idrarda uygulanır.

Kreatinin Kan Testi İçin:

1. Sağlık uzmanı, küçük boyutta bir iğne kullanarak kan örneğini koldaki bir damardan alır.
2. İğne damara yerleştirildikten sonra, bir test tüpüne veya şişeye, enjektör yardımı ile az miktarda kan alınır.
3. İğne içeri girdiğinde veya dışarı çıktığında biraz acı hissedilebilir. Acı genellikle beş dakikadan az sürer.

Kreatinin İdrar Testi İçin:

1. Sağlık hizmetini veren kuruluş/kurum, 24 saatlik bir süre boyunca hastanın tüm idrarını toplamasını isteyecektir.
2. Sağlık hizmetini veren kuruluş/kurum veya laboratuvar uzmanı, hastaya idrarın toplanması için bir kap verecektir ve numuneleri nasıl toplanıp saklanacağı ile ilgili talimatları hastaya vereceltir.

 24 saatlik bir idrar örneği testi genellikle aşağıdaki adımları içerir:

• Hasta sabah mesanesini boşaltır. Sabahın ilk idrarını kaba almaz. Sadece idrara çıktığı saati kaydeder.
• Sonraki 24 saatlik süre içerisinde, gelen tüm idrarını sağlık kuruluşu tarafından verilen kapta saklar.
• Hasta idrar kabını buzdolabında veya buzlu bir soğutucuda saklayın.
• Hasta numune kabını talimat verildiği şekilde sağlık uzmanının ofisine veya laboratuvarına iade eder.

Hastanın Teste Hazırlanmak İçin Herhangi Bir Şey Yapması Gerekecek Mi?

Testi verecek hastanın 24 saat öncesinden itibaren pişmiş et yememesi tavsiye edilir. Çünkü yapılan bilimsel çalışmalar, hasta tarafından pişmiş et tüketiminin 24 saat içerinde yapılacak olan kreatin testini yanılttığını yani kreatinin seviyelerini geçici olarak yükseltebileceğini göstermiştir.

Testin Herhangi Bir Riski Var Mı?

Kan testi yaptırılmasının riski çok azdır. Bu risk kan alırken kullanılan iğnenin ciltte giriş yaptığı yerde hafif ağrı veya morarma olabilir, ancak geçicidir. İdrar testi için tespit edilmiş herhangi bir riski yoktur.

Kreatinin Test Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Genel olarak, idrardaki düşük seviyede kreatinin olması durumu ve kanda yüksek seviyede kreatinin bulunması durumu böbrek hastalığını veya böbrek fonksiyonunu etkileyen başka bir durumun olduğunu gösterir. Bunlar şunları içerir:

• Böbreklerin Bakteriyel Enfeksiyonu
• Diyabet Komplikasyonları
• Kalp Yetmezliği
• Otoimmün Hastalıklar
• Tıkalı İdrar Yolu

Belirtilen testlerin sonuçları anormal olsa bile böbrek hastalığı tanısı konulmayabilir çünkü aşağıda belirtilen koşullar da kreatinin düzeylerini geçici olarak yükseltebilir:

• Bazı İlaçlar.
• Gebelik
• Kırmızı Etin Fazla Olduğu Yüksek Bir Diyet
• Yoğun Egzersiz

Bazı tıbbi ilaçların yan etkileri olarak kreatinin seviyesini yükseltebilir. Hasta kullanmış olduğu tüm ilaçları hekimine bildirmelidir. Hasta, yaptırdığı testin sonucu hakkındaki sorularını hekimine danışmalıdır. Laboratuvar testleri, testlerin  referans aralıkları ve test sonuçlarını, anlama ve yorumlama hakkında daha fazla bilgi almak için hekiminize danışınız.

Kreatinin Testi Hakkında Bilinmesi Gereken Başka Bir Şey Var Mı?

Hekiminiz ayrıca bir kreatinin klirens testi isteyebilir. Kreatinin klirensi testi, idrardaki kreatinin seviyesi ile kandaki kreatinin seviyesinin karşılaştırılmasını içeren bir testtir. Böbrek fonksiyonu hakkında tek başına kreatinin klirensi testi yapılması idrar veya kan testinden çok daha doğru bilgi sağlayabilmektedir.

Laboratuvardan Çıkan Test Sonuçları Nasıl Anlaşılabilir?

Mikroalbümin Kreatinin Oranı

Bu sitedeki bilgiler profesyonel tıbbi tedavi veya tavsiye değildir ve asla tedavi yerine kullanılamaz. Sağlığınızla ilgili sorularınız varsa mutlaka bir sağlık kuruluşuyla iletişime geçin.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/creatinine-test/

Görsel Kaynak: https://okanhastanesi.com.tr/mide-botoksu-ile-saglikla-zayiflayin

Editör: Ecem Bolat