BUN Testi Nedir?

Tanım

BUN ya da kan üre azotu testi böbreklerimizin işleyişi hakkında birçok bilgi edinebilmemizi sağlar. Böbreklerin en temel fonksiyonu vücuttaki atık veya ekstra sıvıları uzaklaştırmaktır. Böbreklerin işleyişinde meydana gelen bir aksama sonucunda ise normalde uzaklaşması gereken bu atıklar atılamaz ve kanda birikmeye başlayabilir. Bu birikim uzun bir süreç boyunca devam ederse; yüksek kan basıncı, anemi ve kalp hastalıkları gibi ciddi sağlık problemlerine yol açabilmektedir.

BUN testi kandaki üre azotu miktarını ölçer. Üre azotu, böbreklerin kandan uzaklaştırdığı atık bir üründür. Kanda ortaya çıkan yüksek üre azotu miktarı ise böbreklerin işlevini düzgün bir şekilde yerine getiremediğini gösteren bir sinyal olabilir.

Erken böbrek hastalığına sahip olan bireylerde herhangi bir semptom gözükmeyebilir. BUN testi ise hastalığın tedaviye en olumlu yanıt alınabileceği erken bir dönemde teşhis edilebilmesini sağlayabilir.

BUN testi aynı zamanda ”Üre Azotu Testi” ve ”BUN Serumu” olarak da bilinir.

BUN Testi Ne İçin Kullanılır?

BUN testi genelde geniş kapsamlı metabolik panel adı verilen bir dizi testin bir parçasıdır.  Herhangi bir böbrek rahatsızlığının teşhisi veya gözlemlenebilmesi açısından fayda sağlayabilir.

Neden Bir BUN Testine İhtiyaç Duyulur?

Sağlık uzmanları, eğer bir böbrek rahatsızlığına yakalanma riskiniz yüksekse veya sadece rutin bir kontrol amaçlı olarak sizden bir BUN testi talep edebilir. Erken böbrek hastalıkları genellikle herhangi bir semptom göstermezler. Böbrek hastalığına yatkın olan kişiler genellikle şunlardır:

• Ailede böbrek rahatsızlıklarının bulunması
• Diyabete sahip olunması
• Yüksek kan basıncına sahip olunması
• Kalp hastalıklarına sahip olunması

Eğer aşağıdaki semptomlara sahip olunan ileri seviyede bir böbrek hastalığı varsa, uzman kişiler BUN testi ile kontrolleri sağlamak isteyebilir.

• Normalden çok daha az veya daha fazla idrara çıkma ihtiyacı hissetme
• Kaşıntı
• Yorgunluk
• Ayaklarda, ayak bileklerinde veya bacaklarda şişlik
• Kas krampları
• Uyumada zorluk yaşamak

BUN Testi Esnasında Ne Olur?

Sağlık uzmanı, bir iğne kullanarak koldaki damarın içerisinden kan örneği alır. Eğer kan örneği içerisinde başka testler de istendiyse bu durumda bazen kan alınmadan birkaç saat öncesine kadar bir şey yenilip içilmemesi gerekebilir. Sağlık uzmanı bilinmesi gereken diğer şeylerle ilgili bilgilendirme yapar.

BUN Testinin Herhangi Bir Riski Var Mıdır?

Genellikle çok az risk içerir. Kan örneği alındığı esnada hafif bir ağrı hissedilebilir veya kan alındıktan sonra uygulama yapılan bölgede morarma oluşabilir.

Sonuçlar Ne Anlama Gelir?

Normal kabul edilen BUN değerleri değişkenlik gösterebilir ancak kanda yüksek dozda bulunan üre azotu böbreklerin düzgün çalışmadığını gösteren bir uyarıdır. Anormal sonuçlar elde edilmesi kesinlikle bir sorun olduğu ve o soruna bir tedavi planlanması gerektiğini göstermez.

Normalin üzerindeki BUN seviyeleri ayrıca dehidrasyon (vücuttaki sıvının azalması), yanıklar, bazı ilaçlar, yüksek protein içeren diyet, bulunulan yaş da dahil olmak üzere diğer faktörlerden dolayı da oluşabilir. Normalde, yaşlandıkça BUN seviyesi de artar. Sonuçların daha iyi analiz edilebilmesi açısından bir sağlık uzmanına danışılması gerekir.

BUN Testi Hakkında Bilinmesi Gereken Başka Bir Şey Var Mıdır?

BUN testi böbreklerin işleyişinin kontrol edilebilmesi açısından uygulanan yöntemlerden yalnızca biridir. Bir bireyde böbrek hastalığının olmasından şüphelenilirse, uzman kişiler başka testler yapılmasını da isteyebilir. Genellikle aşağıdaki seviyeleri kontrol eden testler önerilir:

• Böbreklerin bir diğer atık olarak vücuttan uzaklaştırdığı kreatinin seviyesi
• Böbreklerin kanı ne kadar başarılı bir şekilde filtre edebildiğini tahmin eden GFR (Glomerüler Filtrasyon Hızı).

Kaynakça: https://medlineplus.gov/lab-tests/bun-blood-urea-nitrogen/

Görsel Kaynak: https://healthhearty.com/low-bun-levels

Editör: Yasemin CANKAT