Fulya Özgüvenç
İçindekiler
Tanım
Testislerde gelişen kanser türüne testis kanseri adı verilir. Genellikle yalnızca bir testis etkilenirken, her iki testisin etkilendiği durumlar da görülmektedir. Testis kanserinin %90-%95’i üreme hücreleri olarak bilinen sperme olgunlaşan hücrelerde başlar.
Kimi zaman testis kanseri testis dışında gelişebilir. Karın bölgesindeki lenf bezlerine veya vücudun farklı kısımlarına sıçrayabilir.
Testisi olan her birey testis kanserine yakalanabilir. Transseksüel kadınlar, atanan cinsiyeti erkek olanlar, non-binary yani ikili cinsiyet sınıflandırmasının dışında kimliğe sahip olan bireyler testise sahip oldukları takdirde testis kanserine yakalanabilirler.
Testisler Nedir?
Testisler, penisin hemen arkasında konumlanan, testis torbası denilen iki kesecik içinde bulunan oval şekilde bezlerdir ve erkek üreme sisteminin bir parçasıdır. Testisler sperm üretir ve depolar. Aynı zamanda cinsel istek/libido bir yana, kas kütlesinin artması, yüz kıllarının gelişimi ve daha kalın bir ses tonu oluşumundan sorumlu olan seks hormonu testosteronun üretimini sağlar.
Epididim, Spermatik Kord ve Sperm Kanalı
Her iki testisin arka kısmında, olgunlaşmamış spermlerin depolandığı epididim adını alan sıkıca sarılmış bir tüp bulunur. Epididim, testislerin spermatik kord ile bağlantısını sağlar. Spermatik kord kasık bölgesinden idrar boşluğuna doğru uzanan ve kan damarları, lenf damarları ve sperm kanalı denilen bir tüp içeren kordon benzeri bir yapıdır. Sperm kanalı spermleri epididimden prostat bezine taşır.
Meni Keseleri ve Prostat Bezi
Meni keseleri, prostata çok yakın konumlanan keselerdir. Bu iki küçük kese prostat bezinin hemen üzerinde yer alır. Meni keseleri ve prostat bezi, meninin büyük bir kısmını oluşturan sıvılar salgılar. Meni aynı zamanda testislerden gelen spermi de içerir ve cinsel boşalma esnasında penisten dışarı atılır.
Lenf Boğumu ve Lenf Damarları
Batında ve testislerin etrafında birçok lenf boğumu -lenf bezi de denir- ve lenf damarları bulunur. Bunlar aynı zamanda lenf sisteminin bir parçasıdır ve hastalıklarla savaşmak ve direnç sağlayabilmek için, bir diğer deyişle bağışıklık için, oldukça önemlidir. Lenf boğumları ve damarları lenfatik sıvıyı dokulardan kan dolaşımına geri akıtır.
Testis Kanserinin Türleri Nelerdir?
En yaygın testis kanserlerine üreme hücreli tümörler denir. İki ana çeşidi vardır:
- Seminom Tümörleri: Seminom olmayan tümörlere göre daha yavaş gelişmeye eğilimlidir. Genellikle 25-45 yaşları arasında meydana gelir fakat daha ileri yaştaki bireylerde de gözlenebilir.
- Seminom Olmayan Tümörler: Seminom kanserlerinden daha hızlı gelişmeye eğilimlidir. Bireylerde ileri ergenlikte ve erken 20’li yaşlarda görülmesi daha yaygındır. Seminom olmayan tümörün 4 alt tipi bulunur; teratom, koryokarsinom, yolk kesesi tümörü ve embriyonel karsinom.
Diğer Tümörler Nelerdir?
Karışık Tümörler
Karışık tümörler birden fazla histoloji içeren tümörlerdir. Bazen testis kanseri, seminom ve seminom olmayan hücrelerin bir karışımını veya seminom olmayan hücrelerin alt tiplerinin bir kombinasyonunu içerebilir. Seminom ve seminom olmayan hücreler bir arada olduğu zaman, doktorlar bunu seminom olmayan kansermiş gibi tedavi ederler.
Stromal Tümörler
Bu tümörler adından da anlaşılacağı gibi stromadan kaynaklı tümörlerdir. Testis tümörlerinin küçük bir kısmı testislerde yapısal destekleyici ve hormon üreten dokuları oluşturan hücrelerde başlar, bu tümörlere stromal tümörler denir. Bunların iki ana çeşidi Sertoli hücreli tümörler ve Leydig hücreli tümörlerdir. Bu tümörler genellikle iyi huyludur ve ameliyat ile ortadan kaldırılabilir. Lenfoma gibi diğer kanser türleri de testislerde oluşabilir.
İntratübüler Germ Hücreli Neoplazi (ITGCN veya IGCN)
Bazı testis kanserleri intratübüler üreme hücreli neoplazi denilen bir koşul ile başlayabilir. Bu durumda hücreler anormaldir fakat sperm hücrelerinin geliştiği bölgelere sıçramazlar. İntratübüler üreme hücreli neoplazi kanser değildir fakat 5 yıl içerisinde %50 testis kanserine dönüşme riski vardır. Testis kanserine sahip bireylerin yaklaşık %5-10’unda intratübüler üreme hücreli neoplazi olduğu görülmektedir.
İntratübüler üreme hücreli neoplazi, testis kanseri ile benzer risk faktörlerini paylaşmaktadır. Herhangi bir semptom gözlenmemesi ve yalnızca doku numunesi test edilerek bulunabilmesi sebebiyle tanı konulması zordur. Tanısı konulan ITGCN vakaları dikkatle izlenecektir. Diğer vakalar ise radyoterapi veya testisin cerrahi müdahale ile alınmasıyla tedavi edilecektir.
Testis Kanserinin Risk Faktörleri Nelerdir?
- Kişisel Hastalık Geçmişi: Daha önceden bir testiste kanser geçirdiyseniz diğer testiste kanser gelişmesi ihtimali daha olasıdır. İntratübüler üreme hücreli neoplazi de bir risk faktörüdür.
- İnmemiş Testis: Doğumdan önce testisler batının içinde gelişir. Doğum ile birlikte veya yaşamın ilk 6 haftası içinde testislerin testis torbası içine inmesi gerekir. Testisler kendi kendilerine inmezse doktorlar indirmek için bir operasyon uygular. Bu durum testis kanserinin gelişme riskini azaltmasına rağmen, inmemiş testis ile doğan bireylerin testis kanserine yakalanma riski inmiş testis ile doğan bireylere göre daha yüksektir.
- Aile Hastalık Geçmişi: Babanız veya erkek kardeşiniz testis kanseri geçirdiyse, nispeten daha çok kansere yakalanma riskine sahip olursunuz. Ailenin hastalık geçmişi, testis kanseri tanısı konmuş kişilerin yalnızca küçük bir yüzdesinde -%2 kadar- etken bir faktördür.
- Kısırlık: Bebek sahibi olmakta yaşanan zorluklar testis kanseri ile ilişkili olabilir. Testis kanseri, sperm hücrelerinize genetik hasar verdiği gibi testosteron seviyelerinizde de değişime sebep olabilir. Sonuç olarak infertilite, bir diğer deyişle kısırlık, testis kanseri için bir risk faktörü olarak nitelendirilir.
- HIV ve AIDS: HIV ve AIDS hastalıklarına sahip bireylerin testis kanserine yakalanma riskinin yüksek olduğuna dair kanıtlar vardır.
- Bazı Doğuştan Gelen Bozukluklar: Bazı bireyler hipospadias denilen bir penis anormalliği ile doğar. Bu durum üretranın penisin sonunda açılmak yerine alt tarafında açılmasına sebep olur. Bu bireylerde testis kanseri gelişme riski yüksektir. Aynı şekilde, kasıklarda bir yumru -kasık fıtığı- ile doğan bireylerde de, hastalık onarılsa bile, kansere yakalanma riski yüksektir.
Testis Kanseri Ne Kadar Yaygındır?
Testis kanseri yaygın bir kanser türü değildir, fakat 20-39 yaş aralığındaki genç erkek bireylerde cilt kanserinden sonra gelen, tanısı konulan ikinci en yaygın kanserdir. Avustralya’da her yıl yaklaşık 850 erkeğe testis kanseri tanısı konulmaktadır, bu da erkeklerdeki tüm kanserlerin yaklaşık %1’ini oluşturur. En sık 25-40 yaş aralığındaki erkeklerde meydana gelir.
Semptomlar Nelerdir?
Bazı bireylerde testis kanseri fark edilebilir semptomlar oluşturmaz ve farklı durumlar için yapılan testler esnasında görülebilir. Görülen semptomların en yaygın olanları, testiste -genellikle ağrısız- bir şişlik veya yumru oluşumu, ya da testisin boyutu veya biçiminde -şişkinlik, sertlik gibi- gerçekleşen değişikliklerdir.
Bu semptomlar testis kanseri olduğu anlamına gelmeyebilir. Testis torbasında zararsız bir yumru olan kist gibi farklı durumlardan da kaynaklanabilir. Eğer bir yumru hissediyorsanız, doktorunuza check-up için görünmeniz oldukça büyük önem taşımaktadır.
Nadiren de olsa, testis kanseri farklı semptomlar da gösterebilir:
- Testis torbasında ağırlık hissi
- Testisler arasında pürüzlülük hissi
- Alt karın, testis veya testis torbasında ağrı veya acı
- Meme dokusunda büyüme veya duyarlılık
- Sırt ağrısı
- Karın ağrısı
Sağlık Uzmanları Kimlerdir?
Pratisyen hekiminiz semptomlarınızı incelemek için ilk testinizi ayarlayacaktır. Bu testler kanseri hükümsüz kılmazsa genellikle daha detaylı testler ayarlayacak olan bir üroloğa sevk edilirsiniz. Eğer testis kanseri tanısı konulursa, uzman kişi tedavi seçeneklerini değerlendirecektir.
Bu durum diğer sağlık profesyonelleriyle multidisipliner takım buluşmalarında sık sık görüşülüyor olacaktır. Tedavi esnasında ve sonrasında, doğum uzmanı, medikal onkolojist, anestezi uzmanı ve psikolog gibi çeşitli sağlık uzmanlarıyla karşılaşacaksınız.
Görsel Kaynak: https://elispot.biz/800/600/https/rodinkam.net/wp-content/uploads/d/5/a/d5a69b8378059cdde95339175d14ca05.jpg
Editör: Doğa DEMİRBAŞ