1 Aralık Dünya AIDS Günü

Giriş

İlk AIDS vakaları 1981’de bildirildiğinden beri HIV/AIDS insanlığın en ölümcül ve en kalıcı salgınlarından biri olmuştur. Yeni HIV vakaları ve AIDS ölümleriyle mücadelede büyük bir ilerleme kaydedilmesine rağmen hastalık günümüzde devam etmektedir.

HIV Nedir?

HIV, insan immün yetmezlik virüsüdür. Bu virüs, vücudunuzun enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olan bir tür beyaz kan hücresi CD4 + T’yi yok ederek bağışıklık sisteminize zarar verir. Bu durum, ciddi enfeksiyonlara ve belirli kanserler türlerine risk oluşturur.

AIDS Nedir?

AIDS, edinilmiş immün yetmezlik sendromudur. HIV enfeksiyonunun son aşamasıdır. Virüs nedeniyle vücudun bağışıklık sistemi ağır şekilde hasar gördüğünde meydana gelir. HIV’li herkes AIDS geliştirmez.

HIV Nasıl Yayılır?

• HIV’li bir kişiyle cinsel ilişki, HIV’in yayılmasının en yaygın yoludur.
• Uyuşturucu iğnelerinin ortak kullanımı, HIV’li kişinin kanıyla temas, perinatal hamilelik, doğum veya emzirme  durumlarında da yayılır.

HIV Enfeksiyonu İçin Kimler Risk Altındadır?

Herkese HIV bulaşabilir ancak bazı grupların buna yakalanma riski daha yüksektir:

• Cinsel yolla bulaşan başka bir hastalığı (STD/Sexually Transmitted Disease) olan kişiler. Bir STD’ye sahip olmak, HIV kapma riskini yükseltebilir.
• Ortak iğnelerle uyuşturucu enjekte eden kişiler de risk altındadır.

HIV/AIDS’in Belirtileri Nelerdir?

HIV enfeksiyonunun ilk belirtileri grip benzeri semptomlar olabilir:

• Ateş
• Titreme
• Döküntü
• Gece terlemeleri
• Kas ağrıları
• Boğaz ağrısı
• Yorgunluk
• Şişmiş lenf düğümleri
• Ağız ülserleri

Bu semptomlar iki ila dört hafta içinde belirli aralıklarla nüksedebilir. Bu aşamaya akut HIV enfeksiyonu denir.

Enfeksiyon tedavi edilmezse kronik HIV enfeksiyonu haline gelir. Genellikle bu aşamada hiçbir belirti görülmez. Tedavi edilmezse virüs vücudunuzun bağışıklık sistemini zayıflatacaktır ve enfeksiyon AIDS’e ilerleyecektir.(HIV enfeksiyonunun geç aşaması). AIDS ile bağışıklık sistemi ciddi şekilde zarar görür ve bireyler giderek daha şiddetli enfeksiyonlara yakalanabilir. Bunlar fırsatçı enfeksiyonlar (OI) olarak bilinir.

Bireyin HIV Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?

Bazı insanlar, HIV enfeksiyonunun erken aşamalarında kendini hasta hissetmeyebilir. Bu nedenle, HIV’iniz olup olmadığından emin olmanın tek yolu test yaptırmaktır. Bir kan testi, HIV enfeksiyonunuz olup olmadığını belirleyebilir. Sağlık uzmanınız testi yapabilir veya evde test kiti kullanabilirsiniz.

HIV/AIDS İçin Tedaviler Nelerdir?

HIV enfeksiyonunun kesin kalıcı bir tedavisi yoktur ancak günümüzde erken dönemde ilaç tedavisine başlayan HIV pozitif kişilerin uzunca bir süre hastalık oluşmadan yaşamlarını sürdürdükleri bilinmektedir. Bu tedavi, antiretroviral tedavidir(ART). ART, HIV enfeksiyonunu yönetilebilir bir kronik durum haline getirebilir ve virüsün başkalarına yayılma riskini de azaltır.

HIV’li çoğu insan, ART kullanmaya devam ederse uzun ve sağlıklı bir hayat yaşar. Kendinize iyi bakmanız da önemlidir. Düzenli tıbbi bakım almak ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, daha kaliteli bir yaşam sürmenize yardımcı olabilir.

HIV/AIDS Risk Önlemleri

HIV’in yayılma riskini şu yollarla azaltabilirsiniz:

• HIV testi yaptırmak
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (STD) için test ve tedavi olmak
• Uyuşturucu enjekte etmemek
• Sağlık uzmanınızla HIV’i önleyici ilaçlar hakkında konuşmak
• PrEP (temas öncesi profilaksi), halihazırda HIV virüsü taşımayan ancak bulaşma riski çok yüksek olan kişiler içindir. PrEP, bu riski azaltabilecek günlük bir ilaçtır.
• PEP (temas sonrası profilaksi), muhtemelen HIV’e maruz kalmış kişiler içindir ve sadece acil durumlarda kullanılır. HIV’e olası bir maruziyetten sonra 72 saat içinde PEP başlatılmalıdır.

Kaynaklar:

1. HIV/AIDS | HIV | HIV Symptoms | AIDS | MedlinePlus
2. HIV/AIDS | NIH: National Institute of Allergy and Infectious Diseases
3. 1 Aralık Dünya AIDS Günü (saglik.gov.tr)

Görsel Kaynaklar:

1. 27938-0.jpg (688×400) (daktilo.com)
2. 1-s2.0-S2211124718311975-fx1.jpg (375×375) (els-cdn.com)

Editör: Meryem GÖKOĞLU