Köpeklerde Apse Nedir?

Tanım

Apse nedir? Klasik olarak bir iltihabın kendisini çevreleyen dokudan duvara sahip olmuş halidir. Merkez kısım beyaz kan hücreleri ve ona eşlik eden ölü doku, bazense bakterilerden oluşan kalın sıvı ya da katı bir malzeme ile doldurulur.

Köpeklerde apseyi görebileceğimiz 4 ana kısım sayabiliriz:

• Dişler: Dişin apse kısmında diş kökünü de içine alan bir enfeksiyon vardır. Kök kısmının etkilenen tarafını saran kemiksi yuva çoğunlukla enfeksiyona yenik düşer ve diş eti iltihaplanır.
• Deri: Kıymıkla bir ısırıkla ya da köpeğinizin üzerine basacağı keskin bir şeyden kaynaklanacak travma derinin alt tarafına bakteri ve beraberinde başka yabancı maddelerin sokabilir. Yara iyileşme sürecinde hızlı bir şekilde kapanabilir. Bakteri ya da yabancı maddeler sıvı dolarak, iltihaplı, ağrılı bir yumru oluşmasına yol açabilir. Sıcak nokta (akut nemli dermatit), çoğunlukla cilt alerjileri sebebiyle cilt yüzeyinde oluşan bir apse çeşididir. Bölgenin kaşınması sonucunda köpeğiniz o bölgeyi aşırı derecede yalayıp çiğneyerek travmatize eder. Bakteri ya da mayayla cilt enfekte olabilir.
• Anal Kese: Anüs her iki yanında normalde bir köpeğin bağırsak hareketi olduğu zaman boşaltılacak bir sıvı içeren iç keselere sahiptir. Bu sıvı madde düzgün bir biçimde boşaltılamayacak kadar kalınlaşırsa, anal kese asla boşalmaz. Sıvı birikmeye devam eder ve kese iltihaplanır.
• Enfekte Olmuş Neoplastik Kitle: Kan akşını aşması durumunda kanserli bir apse görünümüne bürünebilir. Bazı zamanlar ise kitleler uzun süre değişmeden kalır, ardından ağrı oluşabilir iltihap şekillenebilir.

Belirtiler

Apseler yerine göre bir köpekte farklı belirtiler gösterebilir:

• Diş apseleri ağrılıdır. Koku ve salya ile ilişkilendirebiliriz. Bazı zamanlar kan ile de ilişkilendirmemiz mümkün. Diş apsesine sahip bir köpek normal rutininde ki gibi yemek yemiyor olması olağandır. Ya da verdiğiniz sert yiyecekler, ödüller yerine yumuşak olanlarını seçtiğini görebiliriz. Köpeğiniz de diş apsesi olduğunda iştahla yaptığı çiğnemeler azalacaktır, hatta hiç rastlamayabilirsiniz. Oynamaktan mutluluk duyduğu oyuncaklarını, kemikleri çiğnemeyi de bırakabilir. Bu olaydan etkilenen diş bölgesine bağlı olarak yüzde şişkinlik olabilir.
• Cilt apseleri ağrıyla karakterize sıcak, yumuşak topaklar olarak kendini gösterir. Bu apse pençe ya da bacakta oluşursa köpeğiniz de topallık şekillenebilir. Apsenin olduğu bölgeye dokunmanız halinde köpeğinizin canı yanabilir, irkilebilir.
• Anal kese apsesindeki ağrı bir köpeğin kuyruğunun alt kısmını fazla yalamasına, yürürken kaymasına ya da bağırsak hareketlerini yapmada zorlanmasına neden olabilmektedir. Anal kesede deriden yırtılma varsa sahada drenajı da fark edebiliriz.

Nedenler

Diş Apseleri

• Diş hastalıkları ve ona eşlik eden tartar birikimi, diş etinin iltihaplanması
• Pulpa boşluğunu etkisi altına alan bakteriler, kırık dişler
• Ağza sıkışabilecek çeşitli materyaller. Örneğin kemik parçaları, bitki materyalleri, çubuk, metal ve saç gibi yabancı maddeler

Cilt Apseleri

• Isırma sonucu oluşan yaralar, yabancı bir cisme basmak gibi her türlü penetren travmalar cilt apsesi oluşmasına neden olabilir.
• Ciltte oluşmuş bir alerjiden kaynaklı olarak aşırı yalama, çiğneme

Anal Kese Apseleri

• Anal kesenin boşaldığı kanalı tıkamaya sebep olan anal kese malzemeleri gene apse oluşumunda rol alan nedenler arasında sayabiliriz.

Teşhis

Fizik muayene sırasında apseler tanımlanabilir. Bu muayene sonucu sert bir yumru tespit eden veteriner hekiminiz hücreleri toplayabilmek adına yumru bölgesine bir iğne sokmakla gerçekleşen iğne aspirasyonunu gerçekleştirebilir. Bu yöntemle alınan numuneler ne tür hücrelerden oluştuklarını belirlemek adına mikroskop altında değerlendirmeye tabi tutulur. Apse numuneleri fazlaca beyaz kan hücresi içermektedir. Buna ek olarak ta bakteri, mantar organizmaları da görülebilir.

Apse ilk tedaviye yanıt vermiyorsa, apse ile ilintili olan bakteri büyütülmek (kültürlenme işlemi) amacıyla bölgeden sıvı ya da materyal bir inkubatöre konabilir. Sonrasında hangisinin daha etkili olacağını görebilmek adına antibiyotikler test edilir. Antibiyotiklere dirençli bakteriler aynı insanlarda olduğu gibi köpeklerde de bulunur karşımıza çıkabilir.

Tedavi

Köpeğiniz de apseyi teşhis etmesinin ardından veteriner hekiminizin önerebileceği pek çok tedavi seçeneği mevcuttur. Bu seçeneklerden bir tanesinde bölgeyi açarak enfeksiyonun kaynağı ortadan kaldırılması hedeflenir. Bu durum apseli bir dişin çıkarılması, derinin altına sıkışmış olan yabancı maddelerin çıkarılması ya da tekrar açmak için anal kese kanalının açılması ile gerçekleşir.

Basit şekillenmiş cilt apseleri lokasyonuna bağlı olarak lokal anestezi altında alınabilir. Ancak karışık, karmaşık bölgelerde örneğin yüz bölgemizde ve onunla beraber şekillenen vakalar genel anestezi altında tedavi edilir. Diş ve büyü apseleri genel anestezi altında değerlendirmemiz gerekir. Apseli bölgedeki sıcak noktaları temizlemek ve tüyleri kırpabilmek için antesteziye ihtiyaç yoktur. Tabii bazı sıcak noktalar vardır ki burada bir uygulama yapmak (temizleme,kırpma)  köpeğinize acı verebilir. Bunun önüne geçmek için sedasyon uygulaması yapılabilir.

Çoğunlukla apsesi olan bir köpeğe oral antibiyotikler verilir. Anti-inflamatuar ilaçlar da bu kapsama girmekle beraber ağrı kesici ilaçlar apse tedavisinde önemlidir. Aynı zamanda ağrılı bölgeye sıcak kompresler uygulamak kan akışını arttırmaya yardımcı olacaktır hem de bölgeyi temizleyecektir. Köpek sahiplerine bir süreliğine sıcak kompres uygulamaları önerilir.

İyileştirme Yöntemi

Öncelikle apsenin sebebini ele alınıp köpeğiniz için uygun tedaviye başlandığı zaman apse 2-3 gün içerisinde hızlı bir biçimde iyileşme gösterir. Bu iyileşme süreci içinde köpeğinizin de hızlı bir şekilde kendini daha iyi hissetmeye başlamalıdır.

Veteriner hekiminiz apseli bölgenin görünümünü kontrol edebilmek için köpeğinizi bir, iki hafta tedavi amacıyla tekrar kontrol etmek isteyecektir. Uzun vadede apse ile savaşmak, onun önüne geçmek adına köpeğinizin diş bakımı (diş apsesinin önüne geçmek için), rutin anal kese ile ilgili (anal kese apsesinin önüne geçmek için) ve cilt alerjisinin yönetimi (sıcak notlar) ile ilgili önerileri olacaktır.

Köpeklerde Apse Hakkında Sık Sorulan Sorular

1. Köpeğimiz de oluşan bir apse ölümcül müdür?: Dış apseler çoğunlukla ölümcül değildir. Göğüs veya karın içi gibi iç apselerin ölümcül karakterli olma olasılığı daha fazladır.
2. Köpeğimiz de şekillenen apse acil bir durum mu?: Dış apseleri acil bir durum kapsamında değerlendirmemiz gerekmez.
3. Köpeğimiz de oluşan bir apse kendi kedine iyileşebilir mi?: Bu durum küçük cilt apselerinde görülebilir. Küçük cilt apseleri açılıp içi boşalır ve kendi kendine iyileştiği görülür. Ancak ne kadar kendi kendine iyileşse de apsenin altında yatan başka bir sebep olup olmadığını öğrenmek adına veteriner hekime başvurmanızı öneririz.
4. Apse yayılabilir mi?: Apse zaman içinde büyüyebilir ancak vücudun başka bir yerinde yayıldığı görülmez.
5. Apse köpekler için ağrılı mıdır?: Evet ağrılı bir durumdur.

Kaynak: https://www.petmd.com/dog/conditions/skin/c_dg_abscessation

Görsel Kaynak: https://www.thesprucepets.com/abscess-signs-and-treatment-2804914

Editör: Ecem Bolat