Bell Paralizi

İçindekiler

Tanım

Bell paralizi, yüz felcinin en sık sebebidir. Yüzümüzdeki kasların hareket etmesini ve bazı duyuları algılamamızı sağlayan sinirlerden biri olan fasiyal sinir (yüz siniri), geçici olarak ileti gönderemez hale gelirse kişinin yüz hareketleri önemli ölçüde kısıtlanır ve yüz felci meydana gelir. Fasiyal sinir, vücudumuzda çift halinde bulunmaktadır, yüzün sol tarafını sol fasiyal sinir uyarırken sağ tarafının hareketlerinden sağ fasiyal sinir sorumludur. Fasiyal sinirlerde geçici işlev kaybı sıklıkla tek taraflı gerçekleştiğinden, yüz felci genellikle yüzün sadece sağ veya sol yarısında görülmektedir. Etkilenen tarafta dudağın köşesi gülümsemek için yukarı çekilemez, burun ve yanak arasındaki oluk belirsizleşir, göz kırpma ve gözü sıkıca yumma mümkün olmaz ve alın kırıştırılamaz. Sıklıkla, belirtiler başladıktan yetmiş iki saat sonra en belirgin halini alır.

Bell paralizinin kesin sebebi ve oluşum mekanizması konusunda hala soru işaretleri vardır. Ancak durumu en iyi açıklayan teori, eskiden vücutta hastalığa yol açmış ve vücuttan tamamen atılamamış bir virüsün, sinirde şişme ve enflamasyona (iltihaplanmaya) sebep olmasıdır. Bell paralizi, belirti üzerinden yapılan bir tanımlamadır ve sebep ne olursa olsun, fasiyal sinirin tek taraflı felci Bell paralizi olarak adlandırılır. Bazı durumlarda belirtiler çok hafifken bazı durumlarda tamamen felç oluşabilir, yüzün görüntüsü ve yüz kaslarının hareketleri önemli ölçüde etkilenebilir.

Bell paralizi, her yaştan insanı etkileyebilir. Bell paralizinin ortaya çıkmasına katkı sağlayan bazı risk faktörleri şu şekildedir:

Gebelik
Gebelikte ortaya çıkan yüksek kan basıncı sorunu (preeklampsi)
Obezite
Yüksek kan basıncı (hipertansiyon)
Diyabetes mellitus (şeker hastalığı)
15-45 yaş aralığında olmak
Üst solunum yolu enfeksiyonları
Yüz yaralanmaları
Zehirli maddelerin fasiyal sinire etkisi (toksinler)
Lyme hastalığı
Guillian-Barre Sendromu
Myastenia Gravis
Multiple Skleroz
Herpes Simpleks Virüsü (HSV) başta olmak üzere çeşitli viral enfeksiyonlar, viral enfeksiyon geçirmiş olmak
Sarkoidoz

İleri Tetkikler

Yüz felcinin ve Bell paralizinin teşhisi, çoğunlukla klinisyen muayenesi ile konulabilmektedir. Ancak kişide farklı hastalıklar için risk faktörlerinin olduğu durumlarda bu hastalıkları dışlamak, Bell paralizinin herhangi bir risk faktörünü taşımayan kişilerde teşhisten emin olmak için yapılabilecek ileri tetkikler bulunmaktadır.

Elektromiyografi (EMG): Kaslara bağlanan elektrotlarla kaslardaki elektriksel aktivitenin ölçülmesi ve kaydedilmesine dayanır. Elektriksel aktivitedeki azalma veya kaybolma ile sinir hasarı gösterilebilir. Sinir hasarının varlığı ve derecesinin gösterilmesi için uygulanır.
Kan Testi: Bell paralizinin altında şeker hastalığının veya viral enfeksiyonların yattığı düşünülüyorsa, durumun teşhis edilmesi için kan testlerinden yararlanılabilir. Şeker hastalığının teşhisi için kan değeri ölçülen molekül hemoglobin A1C (HbA1C)’dir. HbA1C’nin değerinin 6.5% ve üzerinde olması kişinin şeker hastası olduğunu gösterir. Viral hastalıklar için uygulanabilecek testler, paralize sebep olan viral etkene göre değişir. Kişinin kliniği hangi hastalıkla uyumluysa ona göre bir viral test seçilerek uygulanır.
Beyin Görüntüleme: Manyetik rezonans görüntüleme ve bilgisayarlı tomografi ile gerçekleştirilen beyin görüntülemeleri, yüz felcine sebep olabilecek bir beyin hasarı ihtimalinde teşhis amaçlı uygulanır. Beyin hasarı riski yüksek kişilerde yüz felci görüldüğünde, yüz felcinin inmeye bağlı gelişmediğinden emin olmak için beyinde kanama veya kan damarlarının tıkanmasını gösterecek görüntüleme bulguları araştırılır.

Belirtiler

Bell paralizi, fasiyal sinirin felcine bağlı olduğu için belirtiler bu sinirin işlevini kaybetmesine bağlıdır. Ancak bu sinir yüzün bir yarısındaki kasların tamamını etkilediği ve Bell paralizi durumunda bu sinir farklı derecelerde tutulabildiği için belirtiler değişiklik gösterebilmektedir. Aşağıda sayılacak Bell paralizi belirtilerinin hepsi tek bir kişide görülmeyebilir. Bazı kişiler daha ciddi ve çok sayıda belirti gösterirken bazı kişilerde belirtiler çok hafif olabilir. Bell paralizinde ortaya çıkabildiği gösterilmiş belirtiler şu şekildedir:

Yüz hareketlerini sağlayan kasların kasılamaması, yüz kaslarında hareket bozuklukları
Yüzde duyu algısının kaybolması/bozulması
Baş ağrısı
Gözde sulanma
Ağızdan salya akması
Dilin ön 2/3’ünden alınan tat duyusunun kaybı/azalması
Etkilenen taraf kulakta, seslere aşırı hassasiyet (hiperakuzi)
Etkilenen taraf gözün kapatılamaması

Tedavi

Bell paralizi, sıklıkla kortikosteroid adı verilen ilaçlarla, kolayca tedavi edilebilir. Tedavinin etkili olması için beklenen süreçte gözlerin kırpıştırılamaması sebebiyle oluşan kuruma ve batmanın önlenmesi için göz damlası (gözyaşı) kullanımı önerilir. Özellikle kişinin belirli bir viral hastalık öyküsü varsa, antiviraller tedavide kullanılabilir. Ağrı sorununun giderilmesi için asetil salisilik asit, asetaminofen ve ibuprofen gibi ağrı kesiciler kullanılabilir. Tedavinin tam olarak etkili olmadığı daha ciddi yüz felci durumlarında; fizik tedavi ve masajların tedavinin etkisini artırdığı gösterilmiştir. Akupunktur, yüz felci tedavisinde uygulaması olan, düşük etkinlikli ancak tercih edilmesi mümkün bir başka yöntemdir.

Bell paralizinin iyileşme süreci ve kişinin eski haline dönüp dönemeyeceği, hasarın sebebi ve derecesine göre değişkenlik gösterir. Ancak kortikosteroid tedavisi ve yapay gözyaşı, yüksek orandaki hasta için tek başına yeterli olmaktadır. Tedavisiz kalan Bell paralizi bile, sıklıkla iki hafta içerisinde düzelmeye başlar ve altı ay içerisinde yüz kaslarının tamamı eski işlevine kavuşur. Çok az olguda kişilerin kas işlevlerinde uzun süreli veya kalıcı hasar ve Bell paralizi tedavisine karşı bazı yan etkiler gösterilmiştir.

Bell paralizinin iyileşmesinin hızlandırılması için çeşitli vitamin ve mineral takviyeleri doktor önerisiyle kullanılabilir. B12 ve B6 vitaminleri, sinir iyileşmesini hızlandırabilir. Çinko takviyesinin Bell paralizinin iyileşme sürecini hızlandırabildiği görülmüştür.

Bell paralizi sıklıkla kalıcı olmayan, kendiliğinden gerileyen bir durum olmakla birlikte bazen kalıcı olabilir veya kişiyi etkilediği sırada kişide farklı hasarlara sebep olabilir. Örneğin gözün kapatılamamasına bağlı olarak kornea hasarı, gözde ağrı ve acı, görme bozuklukları oluşabilir. Bu sebeple Bell paralizinin geliştiği düşünüldüğünde tıbbi yardım alınması önem arz etmektedir.

Kaynaklar:

Görsel Kaynak: https://minhhai2d.blogspot.com/2016/06/bell-palsy.html

Editör: Doğa DEMİRBAŞ