HBA2 Geni Nedir?

İçindekiler

HBA2 Geni: Hemoglobin Alt Birimi Alfa 2

Normal Fonksiyon

HBA2 geni, Alfa-globin adı verilen bir proteinin üretiminden sorumludur. Bu protein aynı zamanda, neredeyse birebir aynı HBA1 geninden de üretilebilir. Bu iki Alfa-globin genleri, 16. kromozomda Alfa-globin lokusu olarak bilinen bölgede birbirine yakınlardır.

Alfa-globin, hücrelere ve vücuttaki dokulara oksijen taşıyan alyuvarların içindeki protein olan hemoglobin adı verilen büyük bir proteinin bileşenidir (alt birimi). Hemoglobin, dört alt birimden oluşur: Alfa-globinin iki alt birimi ve Globinin başka çeşidinden iki adet. Alfa-globin, sadece doğum öncesi ve yeni doğum periyodunda aktif olan Fetal Hemoglobin ve yaşamın geri kalanında aktif olan, Yetişkin Hemoglobindir.

Hemoglobinin dört alt birimi de HEM adı verilen ve demir içeren molekülü taşır. Hem molekülleri, alyuvarların akciğerlerde oksijen alması ve bedendeki dokulara taşıması için gereklidir. Tamamlanmış bir hemoglobin proteini, aynı anda dört oksijen molekülü taşıyabilir (her biri bir Hem molekülüne bağlı). Hemoglobine bağlı oksijenler kana parlak kırmızı rengi verir.

Genetik Değişikliklere Bağlı Sağlık Koşulları

Alfa Talasemi

HBA1 ve/veya HBA2 genlerindeki silinmeler genelde, Alfa Talasemi Hastalığı’na sebep olur. Bu genlere yakın mutasyonlar, nadiren hastalık için sorumlu tutulabilir. Afla Talasemi’nin belirti ve semptomları, hastalık Alfa-globin genlerindeki mutasyonlarından kaynaklandığında ve bu genlerde silinme olayı meydana geldiği için şiddetlidir.

İnsanlarda her hücrede, HBA1 ve HBA2 geninin iki kopyası bulunur. Her gen için alellerden biri kişinin babasından, diğeri de kişinin annesinden kalıtılır. Sonuç olarak, Alfa-globin proteini üreten dört alel bulunur. Alfa Talasemi Hastalığı’nın farklı çeşitleri, bu allelerin bazılarının veya tümünün kaybından kaynaklanır.

Hb Bart Sendromu, en şiddetli alfa Talasemi çeşididir ve tüm Alfa-globin alellerinin kaybının sonucu olarak gerçekleşir. Bu durum, doğumdan önce vücuttaki fazla sıvının birikmesi (hidrops fetalis), alyuvar eksikliği (anemi), karaciğer ve dalak büyümesiyle (hepatosplenomegali) nitelendirilir. Daha hafif gerçekleşen HbH Hastalığı, dört Alfa-globin alelinin üçünün eksikliği sonucu oluşur. HbH Hafif Anemi, hepatosplenomegali, gözler ve derinin sarılaşmasıyla (sarılık) nitelendirilir.

Hb Bart Sendromu’nda ve HbH Hastalığı’nda, Alfa-globin eksikliği hücrenin normal hemoglobin üretimini engeller. Bunun yerine hücreler, Hemoglobin Bart (Hb Bart) veya Hemoglobin H (HbH) adı verilen anormal hemoglobin formları üretir. Bu anormal hemoglobin molekülleri, vücuttaki dokulara etkili şekilde oksijen taşıyamaz. Hemoglobinin yerine Hb Bart veya HbH geçmesi anemi ve alfa Talasemi Hastalığı’na bağlı diğer ciddi sağlık sorunlarına sebep olur.

Ek olarak Alfa Talasemi’nin iki varyantı, düşük Alfa-globin miktarıyla bağlantılıdır. Hücreler halen biraz normal Alfa-globin ürettiğinden bu varyantlar az miktarda sağlık sorunlarına yol açar ya da hiçbir sağlık sorunu oluşmaz. Dört alfa-globinden ikisinin eksikliği Alfa Talasemi’ye yol açar. Alfa Talasemi Hastalığı’na sahip kişiler normalden küçük, solgun kırmızı alyuvarlara sahip olabilirler ve hafif anemi geçirebilirler. Bir Alfa-globin eksikliği Alfa Talasemi taşıyıcılarında görülür. Bu kişiler genelde, Alfa Talasemi’ye bağlı belirti veya semptom göstermezler.

Diğer Bozukluklar

Alfa-Talasemi-Düşünsel Engeli Sendromu adı verilen, 16. kromozoma bağlı (ATR-16) 16. kromozomun kısa (p) kolunda büyük bir silinme sonucu oluşur. Bu hastalığın belirti ve semptomları, HBA1 ve HBA2 genlerinin de dahil olduğu çok fazla genin silinmesinden kaynaklanır.

HBA1 ve HBA2 genlerinin silinmesi ATR-16 Hastalığı olan kişilerde, Alfa Talasemi özelliklerinin gözükmesine sebep olur. Diğer genlerin silinmesi ise zihinsel engellilik, hafif gerilemiş dil becerileri, normal olmayan kafa boyutunun küçüklüğü ve farklı yüz hatları gibi hastalığa ek olan özelliklere sebep olur. Etkilenen erkeklerde, inmemiş testis (kriptorşizm) ve penisin alt kısmında olan üretra açıklığı (hipospadias) görülebilir.

ATR-16’nın belirti ve semptomları, silinmeye bağlı olarak değişiklik gösterir. Belirli büyük bir silinme, polikistik böbrek hastalığından sorumlu, PKD1 geninin silinmesine sebep olabilir. Bu genin silinmesi, böbrekte çoklu kist büyümesine yol açar. Eğer silinmeye TSC2 geni de dahil olursa etkilenen kişi Tüberskleroz Kompleksi Hastalığı’na yakalanır. Bu durum, vücudun birçok bölgesinde kansersiz tümör büyümesi olarak karakterize edilir.