Tüberoskleroz Kompleksi

İçindekiler

Tanım

Tüberoskleroz kompleksi, vücudun birçok yerinde çok sayıda kanserli olmayan (iyi huylu) tümörlerin büyümesi ile karakterize genetik bir hastalıktır. Bu tümörler cilt, beyin, böbrek ve diğer organlarda oluşabilir ve bazı durumlarda ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Ayrıca tüberoskleroz kompleksi gelişimsel sorunlara neden olur ve semptomları kişiden kişiye farklılık gösterir.

Neredeyse etkilenen tüm insanlarda aşırı derecede açık renkte cilt lekeleri, kabarık ve kalınlaşmış cilt bölgeleri ve tırnakların altındaki büyümeler dahil olmak üzere cilt anormalliklerine sahiptir. Yüz anjiyofibromları olarak adlandırılan ve yüzde görülen tümörler, çocukluk döneminde başlayan yaygın bir durumdur.

Tüberoskleroz kompleksi genellikle beyini etkiler ve TSC ile ilişkili nömropsikiyatrik bozukluklar olarak adlandırılan bir davranış modeli ile sonuçlanır. Bu bozukluklar arasında hiperaktivite, saldırganlık, psikiyatrik durumlar, zihinsel yetersizlik ve iletişim ve sosyal etkileşim sorunları (otizm spektrum bozukluğu) yer alır. Tüberoskleroz kompleksi olan bazı bireylerde ciddi veya hayati tehlikeye neden olacak komplikasyonlara yol açan iyi huylu beyin tümörler veya nöbetler bulunmaktadır.

Böbrek tümörleri, tüberoskleroz kompleksine sahip kişilerde yaygındır. Bu tümör büyümeleri böbrek fonksiyonunda ciddi sorunlara neden olabileceği gibi bazı durumlarda hayati tehlike oluşturabilir. Bunlara ek olarak, kalpte ve gözün arkasındaki ışığa duyarlı dokuda (retina) tümörler gelişebilir. Tüberoskleroz kompleksi olan bazı kadınlarda, düz kas benzeri dokuların anormal büyümesi ile karakterize olan akciğer hastalığı lenfanjiyoleiomyomatoz (LAM) gelişir. Bu durum akciğerlerde öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı ve akciğer çökmesine neden olur.

Sıklık

Tüberoskleroz kompleksi 6.000 kişiden yaklaşık 1’ini etkiler.

Nedenler

TSC1 veya TSC2 genindeki mutasyonlar tüberoskleroz kompleksine neden olabilir. TSC1 ve TSC2 genleri sırasıyla hamartin ve tüberin proteinlerini yapmak için talimat sağlar. Hücreler içinde, bu iki proteinin hücre büyümesinde ve hücre boyutunun düzenlenmesinde yardımcı olmak için birlikte çalıştığı düşünülmektedir. Proteinler, normalde hücrelerin çok hızlı veya kontrolsüz bölünmesini önleyerek tümör baskılayıcı olarak işlev görür.

Tüberoskleroz kompleksi olan bireyler, her hücrede mutasyona uğramış TSC1 veya TSC2 geninin bir kopyası ile dünyaya gelir. Bu mutasyon, hücrede genin değiştirilmiş kopyasından fonksiyonel hamartin veya tüberin yapılmasını önler. Bununla birlikte, hücre büyümesini etkili bir şekilde düzenlemek için genellikle genin diğer normal kopyasından yeterli protein üretilir. Bazı tümör türlerinin gelişmesi için, kişinin yaşamı boyunca belirli hücrelerde TSC1 veya TSC2 geninin diğer kopyasını içeren ikinci bir mutasyon meydana gelmelidir.

TSC1 geninin her iki kopyası belirli bir hücrede mutasyona uğradığında, hücre herhangi bir fonksiyonel hamartin üretemez; TSC2 geninin iki değiştirilmiş kopyasına sahip hücrelerde, herhangi bir fonksiyonel tüberin üretemez. Bu proteinlerin kaybı ile hücre, bir tümör oluşturacak şekilde kontrolsüz bir şekilde büyümeye ve bölünmeye izin verir. Tüberoskleroz kompleksi olan bireylerde, ikinci bir TSC1 veya TSC2 mutasyonu, tipik olarak etkilenen kişinin yaşamı boyunca birden fazla hücrede meydana gelir. Farklı hücre tiplerindeki hamartin veya tüberin kaybı, birçok farklı doku ve organda tümör büyümesine yol açar.

Kalıtım Modeli

Tüberoskleroz kompleksi otozomal baskın kalıtım modeline sahiptir. Bu durum her hücredeki değiştirilmiş genin bir kopyasının tümör oluşturma riskini ve diğer gelişimsel problemleri attırmak için yeterli olduğu anlamına gelmektedir. Vakaların yaklaşık üçte birinde etkilenen kişi, değiştirilmiş TSC1 veya TSC2 genini bozukluğu olan bir ebeveynden miras alır. Tüberoskleroz kompleksi olan kişilerin geri kalan üçte ikisi, TSC1 veya TSC2 genindeki yeni mutasyonlar ile doğar. Sporadik olarak tanımlanan bu vakalar, ailelerinde Tüberoskleroz kompleksi bulunmayan kişilerde görülür. TSC1 mutasyonları ailesel tüberoskleroz kompleks vakalarında daha çok görülürken TSC2 genindeki mutasyonlar sporadik vakalarda daha sık görülür.

Nadiren tüberoskleroz kompleksine sahip bireylerin TSC1 veya TSC2 geninde tanımlanmış bir mutasyon yoktur. Araştırmalar bu durumlarda tüberoskleroz kompleksine, gelişimin çok erken dönemimde meydana gelen TSC1 ve TSC2 genindeki rastgele bir mutasyonun neden olabileceğini ileri sürmektedir. Sonuç olarak, bazı vücut hücreleri genin normal versiyonuna sahipken, diğerleri mutasyona uğramış versiyonuna sahiptir. Bu durum mozaisizm olarak adlandırılır.