Bilişsel Test Nedir?

Tanım

Bilişsel test, zihnin kavrama ve idrak yeteneklerini ölçmeye yarayan bir testtir. Zihinsel yeteneklere hafıza, dil, düşünme, karar verme ve yeni şeyler öğrenme örnek gösterilebilir. Zihinsel yeteneklerde oluşan sorunlara kognitif bozukluk denir.

Kognitif bozuklukların birçok sebebi olabilir. İlaç yan etkileri, depresyon, kan damarı bozuklukları gibi durumlar da buna dahildir. Bunama (demans) zihinsel işlevlerin ciddi şekilde kaybına verilen isimdir. Alzheimer hastalığı en yaygın görülen bunama tipidir.

Bilişsel testler sıkıntının kesin kaynağını tespit edemezler. Ama test yaptırmak hekiminizin problemi anlayıp uygun tedavilere başlamasına olanak sağlar.

Üç farklı bilişsel test tipi bulunmaktadır.

• Montreal Kognitif Değerlendirmesi (MoCA)
• Mini-Mental Durum Sınavı (MMSE)
• Mini-Cog

Bu testler zihinsel yetenekleri bir dizi soru ve fiziksel görevler ile test eder.

Ne İçin Kullanılır?

Bilişsel testler çoğunlukla hafif düzey kognitif bozuklukları (MCI) takip etmede kullanılır. Hafif düzeydeki rahatsızlıklar kişinin zihinsel fonksiyonlarının bozuk olduğunu fark ettirecek kadar belirgin ama günlük hayat ve aktivitelerini etkileyecek kadar ciddi değildir. Hafif düzey kognitif bozukluklar daha ciddi hatalıkların belirtisi olabilmektedirler. Hekiminiz, birden çok test yapıp bilişsel becerilerinizin zamanla değişimini takip eder.

Neden Bu Teste İhtiyaç Duyarım

Eğer kognitif bozuklukların işaretlerini gösteriyorsanız bilişsel teste ihtiyaç duyabilirsiniz.

• Sık sık eşya kaybetme
• Önemli randevu ve görevleri unutma
• Genelde bildiğiniz kelimeleri hatırlayamama
• Anksiyete ve sinirlilik
• Sohbet ederken, kitap okurken veya film izlerken düşündüğünü unutma

Test Sırasında Ne Olur?

Bilişsel testlerin birçok çeşidi vardır. Her biri basit görevler veya sorular gibi aktivitelerden oluşur. Zihinsel fonksiyonların durumunu tespit etmek için tasarlanmışlardır.

• Montreal Zihinsel Değerlendiresi (MoCA): Birkaç kelime ezberleme, fotoğraflara bakıp hangi hayvan olduğunu bulma ve bir objenin resmini çizme aktivitelerini içeren 15 dakikalık bir testtir.
• Mini-Mental Durum Sınavı (MMSE): Tarihi hatırlama, geriye doğru sayı sayma ve günlük kullanılan objeleri (saat, kitap) isimlendirme gibi aktiviteleri içeren 7-10 dakikalık bir testtir.
• Mini-Cog: Üç kelimelik bir listeyi ezberleme ve saat çizme aktivitelerini içeren 5 dakikalık bir testtir.

Test İçin Hazırlık Yapmam Gerekir Mi?

Hayır, bilişsel testler herhangi bir hazırlık gerektirmez.

Test Riskli Midir?

Hayır bu testlerin herhangi bir riski yoktur.

Sonuçlar Ne Anlama Geliyor?

Eğer sonuçlarınız normal değil ise, zihinsel fonksiyonlarınız veya hafızanız ile ilgili problemleriniz var demektir. Test sonuçları problemin kaynağını bulamaz. Hekiminiz, problemin kaynağını bulmak için başka testler yapacaktır. Bazı kognitif bozukluklar, tedavi edilebilir durumlardan kaynaklanır.

• Vitamin eksikliği
• Tiroit hastalıkları
• İlaç yan etkileri

Bu durumlarda kognitif bozukluklar tedaviden sonra iyileşebilir.

Diğer bozukluklar tedavi edilemez. Fakat bazı ilaçlar ve sağlıklı bir yaşam tarzı zihinsel gerilemeyi yavaşlatabilir. Bunama (demans) teşhisi, hastanın ve ailelerinin durumu değerlendirmesi ve uygulanacak sağlık tedbirlerini planlamada yardımcı olabilir.

Sonuçlarınız ile alakalı sorunuz varsa hekiminize danışınız.

Test Hakkında Diğer Bilinmesi Gerekenler

Montreal Zihinsel Değerlendirmesi orta düzey zihinsel bozuklukların tespitinde daha başarılıdır. Mini-Cog testi hızlı, kolay ve ulaşılabilir olduğundan yaygın olarak kullanılır. Mini-Mental Durum Sınavı ise ciddi zihinsel problemleri bulmada daha iyidir. Durumunuza bağlı olarak hekiminiz bir veya birden fazla test yaptırabilir.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/cognitive-testing/

Görsel Kaynak: https://www.behance.net/tretuky

Editör: Ecem Bolat