Alper Demirezen
İçindekiler
Tanım
Tiroid kanseri, tiroitte var olan hücrelerin kontrolsüz bir şekilde proliferasyon ile büyüyüp gelişmesi sonucu meydana gelmektedir.
Tiroid
Tiroid, boynun hemen ön bölgesinde bulunan ve larenksin hemen altında yer alan kelebeksi bir görünüme sahip bir bezdir. Trakeanın her iki tarafında yer alan lob olarak da isimlendirilen iki yarısı bulunmaktadır. Loblar, küçük tiroid dokusu olan bandı olan isthmus olarak birbirine bağlıdırlar.
Tiroid dokusunda iki esas hücre bulunmaktadır:
- Foliküler Hücreler: T4 ve T3 hormonlarını üretir ve depolar. Tiroglobulin (Tg) olarak isimlendirilen bir protein molekülünü sentezler.
- Parafoliküler Hücreler (C hücreleri): Kalsitonin hormonunun üretiminden sorumludur.
Tiroidin Rolü
Tiroid vücutta birtakım hormonları üreten ve kontrol eden bir grup bez olan endokrin sistemin bir parçasıdır.
Tiroid, kalp atış hızı, sindirim, vücut ısısı ve ağırlık gibi vücut süreçlerinin hızını kontrol eden iki hormon olan T4 ve T3 üretmektedir. Bu hız metabolik hız olarak da isimlendirilmektedir. Tiroid vücudun kalsiyum düzeyini kontrol eden kalsitoninin de üretiminden sorumlu olmaktadır.
Tiroid Kanseri Türleri
Birkaç tiroid kanseri türü bulunmaktadır. Bu alışılmadık bir durum olsa da aynı anda birden fazla türe sahip olmanın mümkün olduğu bilinmektedir.
- Tüm tiroid kanserlerinin yaklaşık olarak % 70-80’inini oluşturan papiller: Foliküler hücrelerden gelişip oldukça yavaş büyüme eğilimin olmaktadırlar.
- Tüm tiroid kanserlerinin yaklaşık olarak % 15-20’sini oluşturan foliküller: Foliküler hücrelerden gelişmektedir ve daha az yaygın bir alt tip olan Hürthle hücreli karsinomu içermektedir.
- Tüm tiroid kanserlerinin yaklaşık olarak % 4’ünü oluşturan medüller: Parafoliküller hücrelerden gelişmektedir. Aileden geçişli olabilmekle beraber diğer bezlerde meydana gelen tümörler ile ilişkili olabilmektedir.
- Tüm tiroid kanserlerinin yaklaşık olarak % 1’ini oluşturan anaplastik: Papiller ya da foliküller hücrelerden meydana gelebilmektedir. Hızlı büyüme eğiliminde olup genellikle 60 yaşın üstündeki bireylerde meydana gelmektedir.
Belirtiler ve Semptomlar
Tiroid kanseri genel olarak belirgin bir semptom içermeksizin yavaş gelişim göstermektedir. Bazı tiroid kanseri bireyler şu semptomları gösterebilmektedir:
- Boyunda ağrısız bir yumru
- Yutmada zorluklar
- Nefes alış-verişinde zorluklar
- Ses değişiklikleri
- Boyunda şişmiş lenf bezleri
Tiroitte meydana gelen ağrısız yumrular tiroid kanserinin tipik bir semptomu olsa dahi tiroid yumruları yaygınlık göstermektedir ve yetişkinlerin % 90’ında iyi huylu olarak meydana gelmektedir. Az aktive olmuş ya da aşırı aktivasyon gösteren bir tiroid, tiroid kanserinin belirti ve semptomuna girmemektedir.
Risk Faktörleri
Tiroid kanserinin spesifik olarak nedeni bilinmemektedir ancak bazı faktörler vardır ki kansere yakalanma riskini arttırmaktadır fakat bu demek değildir ki bir risk faktörüne sahip olmak tiroid kanserine yol açar. Tiroid kanseri olan kişilerde bilinen bir risk faktörü yoktur.
Radyasyona Maruz Kalma
Tiroid kanseri bireylerin pek azında çocukken baş ve boyun bölgelerinde radyasyon maruziyetinden sonra kanser meydana gelmektedir. Bununla birlikte yüksek radyasyon içeren bölgelerde yaşayan kişilerde meydana gelebilmektedir. Tiroid kanserinin, önemli ölçüde radyasyona maruz kalındıktan sonra gelişim göstermesi genellikle 10-20 yıl içerisinde gözlenmektedir.
Aile Öyküsü
Tiroid kanserinin yaklaşık olarak %5’i ailelerde gözlemlenebilmektedir. Papiller tiroid kanserine sahip olan ebeveynlerin çocukları ve o çocukların kardeşlerinin tiroid kanseri olma riski vardır. Ailesel adenomatöz polipoz veya Cowden sendromu gibi bazı kalıtsal genetik durumlar da papiller tiroid kanseri geliştirme riskini arttırmaktadır.
Medüller tiroid kanseri ailelerde pek görülmemektedir. Bununla birlikte bazı insanlar RET geninin kalıtsal modifikasyonunu ya da mutasyonunu miras almaktadır. Bu gen, ailesel medüller tiroid kanserine (FMTC) veya çoklu endokrin neoplaziye (MEN) neden olmaktadır.
Bu gibi ailesel tiroid kanseri durumlarında ilgili uzman doktorlar ile görüşme sağlanılmalıdır. Olası bir risk durumunda genetik danışmana veya aile kanseri kliniğine yönlendirme söz konusu olabilmektedir.
Diğer Faktörler
Aşırı kilolu bireylerde ya da obeziteye maruz kalmış bireylerde tiroid kanseri oluşma riski daha fazladır. Tiroid nodülleri, guatr ve tiroidit gibi durumlar tiroid kanserinin gelişimini biraz da olsa arttırmaktadır.
Sağlık Profesyonelleri
Aile hekimi ilk belirti ve semptomları tespit edebilmek için testler yapacaktır. Bu testler eğer yeterli olmazsa aile hekiminiz bir endokrinolog ya da endokrin cerrahına yönlendirerek ilgili uzman cerrahın daha fazla ve detaylı testler yaparak tespit edecektir. Tiroid kanseri teşhisi konulursa alternatif terapötik stratejiler değerlendirilecektir. Alternatif terapötik stratejiler genellikle multidisipliner bir ekip tarafından değerlendirilip, tartışılmaktadır.
Tedavi sırasında ve sonrasında, tiroid kanseri bireyleri farklı yönlerinde uzmanlaşmış bir KBB (kulak, burun ve boğaz) cerrahı, nükleer tıp uzmanı, baş ve boyun cerrahı, radyasyon onkoloğu ve danışmanı da içerebilecek bir dizi sağlık profesyoneli ilgilenecektir. Kanserin yayılıp-yayılmadığına bağlı olarak sağlık profesyonellerinin uygulamaları bu duruma göre seyir alacaktır.
Görsel Kaynak : https://cancerinfo.tri-kobe.org/summary/detail_view?pdqID=CDR0000062913&lang=en
Editör: Selin Su GÜNDÜZ