Sitogenetik Açıdan Normal Akut Myeloid Lösemi

İçindekiler

Tanım

Akut myeloid lösemi olarak bilinen kemik iliği malignitesinin bir türü sitogenetik olarak normal akut miyeloid lösemidir (CN-AML). Erken kan hücreleri veya hematopoetik kök hücreler, sağlıklı kemik iliğinde vücutta oksijen taşıyan eritrositleri, enfeksiyona karşı koruma sağlayan lökositleri ve kan pıhtılaşmasından sorumlu olan trombositleri meydana getirir. Miyeloid blastlar, akut miyeloid lösemide kemik iliği tarafından çok büyük miktarlarda üretilen anormal, olgunlaşmamış beyaz kan hücreleridir. Miyeloid blastlar sağlıklı beyaz kan hücrelerine dönüşmek yerine kötü huylu olan lösemi hücrelerine dönüşür. Sağlıklı kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositlerin oluşumu, kemik iliğindeki anormal hücrelerin bolluğu nedeniyle engellenir.

CN-AML’li kişilerde tüm olgun kan hücresi tipleri yetersizdir. Bu da enfeksiyonlara, yorgunluğa ve halsizliğe karşı savunmasızlıklarını artırır ve kolay morarma ve olağandışı kanamalara neden olabilir. Lökopeni, anemi ve trombositopeni, CN-AML hastalarını etkileyen üç kan hücresi eksikliğidir. Ateş ve kilo kaybı da CN-AML semptomları olabilir.

CN-AML’nin başlangıcı erken bebeklikten geç olgunluğa kadar her yaşta olabilir. Prognoz değişkenlik gösterdiğinden ve etkilenen bazı kişiler standart tedaviye iyi yanıt verirken diğerlerinin daha agresif tedavilere ihtiyacı olabileceğinden CN-AML orta riskli bir kanser olarak adlandırılır. Hastalığa dahil olan spesifik genetik değişkenler, prognoz ve durumun ortaya çıktığı yaş üzerinde etkilidir.

Sıklık

Akut miyeloid lösemi her yıl 100.000 kişiden yaklaşık 3,5 kişiyi etkilemektedir. Akut miyeloid lösemi CN-AML hastalarının yüzde 40 ila 50’sini etkiler.

Nedenler

CN-AML’nin gelişimine katkıda bulunan genetik mutasyon türlerine dayanarak, “sitogenetik olarak normal” olarak kategorize edilir. “Sitogenetik olarak normal” terimi, önemli kromozomal anormalliklere sahip olmayan bir akut miyeloid lösemi türünü tanımlar. Bu tür akut miyeloid lösemi, bu hastalığa yakalananların yaklaşık yarısını etkiler; diğer yarısında ise belirli kromozomları önemli ölçüde değiştiren genetik değişiklikler vardır. Sitogenetik analiz, bu değişiklikleri tespit edebilen bir testtir. Sitogenetik inceleme ile gözlenemeyen daha küçük genetik değişiklikler CN-AML ile bağlantılıdır.

CN-AML’li bireylerde çok sayıda gen mutasyonu tanımlanmıştır. En sık mutasyona uğrayan genler NPM1, FLT3, DNMT3A, CEBPA, IDH1 ve IDH2‘dir. Bu genler çeşitli hücresel amaçlara hizmet eden proteinler üretir. Çoğunluğu hücre büyümesi ve bölünmesi (proliferasyon), olgunlaşma (farklılaşma) veya hayatta kalma gibi faaliyetleri kontrol eder. Örneğin, FLT3 geni tarafından üretilen protein, hücrenin hayatta kalmasını ve çoğalmasını destekler. CEBPA ve DNMT3A genleri tarafından üretilen proteinler, gen aktivitesinin yanı sıra hücre bölünmesi ve olgunlaşmasını da etkiler. NPM1 geni, muhtemelen hücre bölünmesi ve çoğalmasının kontrolünde rol oynayan bir proteini kodlar. Hematopoetik kök hücrelerdeki tüm bu süreçler, bu genlerin herhangi birindeki mutasyonlardan etkilenebilir ve bu da CN-AML’nin bir belirtisi olan anormal ve olgunlaşmamış beyaz kan hücrelerinin oluşumunu artırabilir. CN-AML ile ilişkili diğer iki gen olan IDH1 ve IDH2 normalde hücre çoğalmasına, farklılaşmasına veya hayatta kalmasına katkıda bulunmasa da, bu genlerdeki mutasyonlar bunu yapan proteinlerin sentezlenmesine neden olur. Bu modifikasyonlar nedeniyle hematopoetik kök hücreler düzgün şekilde farklılaşamaz ve bu da CN-AML ile sonuçlanır.

CN-AML’nin gelişiminde karmaşık genetik ve çevresel faktörler rol oynamaktadır. Genellikle birden fazla gen değişime uğramıştır. Örneğin, hem NPM1 hem de FLT3 genlerinde mutasyon olan bireylerde tipik olarak kanser gelişimi söz konusudur. Akut miyeloid lösemi gelişme şansı, sigara ve radyasyona maruz kalma gibi çevresel faktörlerle de artmaktadır.

Kalıtım Modeli

CN-AML genellikle kalıtsal değildir; bunun yerine, vücut hücrelerinde gebe kaldıktan sonra meydana gelen genetik değişikliklerden gelişir. Nadiren, akut miyeloid lösemi kalıtsal bir CEBPA gen mutasyonu ile ortaya çıkar. Anormallik, otozomal dominant bir şekilde kalıtıldığından her hücrede CEBPA geninin mutasyona uğramış bir kopyası bu durumlarda hastalığı tetiklemek için yeterlidir. Bu CN-AML hastalarını tanımlamak için mutant CEBPA‘lı ailesel akut miyeloid lösemi terimi kullanılmaktadır.