in

ÇalışkanÇalışkan HavalıHavalı EntellektüelEntellektüel ÇılgıncaÇılgınca ŞaşkınŞaşkın Sevgi DoluSevgi Dolu

Normal Sitogenetiğe Sahip Akut Miyeloid Lösemi

Normal Sitogenetiğe Sahip Akut Miyeloid Lösemi: Tanım, Sıklık, Nedenler ve Kalıtım Modeli

İçindekiler

Tanım

Normal Sitogenetiğe Sahip Akut Miyeloid Lösemi (CN-AML), akut miyeloid lösemi denilen kan oluşturan doku (kemik iliği) kanserinin bir formudur. Normal kemik iliğinde, hematopoetik kök hücreler adı verilen erken kan hücreleri, vücudu enfeksiyondan koruyan beyaz kan hücreleri (lökositler), oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri (eritrositler) ve kan pıhtılaşmasında rol alan trombositler adı verilen  birkaç kan hücresi türünde gelişir.

Akut miyeloid lösemisinde, kemik iliği, miyeloid patlamaları denilen, çok sayıda anormal, olgunlaşmamış beyaz kan hücreleri üretir. Normal beyaz kan hücrelerine dönüşmek yerine, miyeloid patlamalar kanserli lösemi hücrelerine dönüşür. Kemik iliğindeki çok sayıda anormal hücre, fonksiyonel beyaz kan hücrelerinin, kırmızı kan hücrelerinin ve trombositlerin üretimine engel olur.

Normal sitogenetiğe sahip akut miyeloid lösemili insanlar her tür olgun kan hücresi kıtlığına sahiptir: beyaz kan hücrelerinin yetersizliği (lökopeni) enfeksiyonlara yatkınlığı arttırır, az sayıda kırmızı kan hücresi (anemi) yorgunluk ve halsizliklere neden olur ve trombositlerin  miktarında azalma (trombositopeni), kolay morarma ve anormal kanamaya neden olabilir. Normal sitogenetiğe sahip akut miyeloid löseminin diğer semptomları ateş ve kilo kaybını içerebilir.

Normal sitogenetiğe sahip akut miyeloid löseminin başladığı yaş aralığı çocukluktan, geç yetişkinliğe kadar değişebilir. CN-AML’nin orta riskli bir kanser olduğu söylenir çünkü prognoz değişebilir: etkilenen bazı kişiler normal tedaviye iyi yanıt verirken, bazıları ise daha güçlü tedavilere ihtiyaç duyabilir. Hastalığın başladığı yaş ve prognoz, hastalığa dahil olan spesifik genetik faktörlerden etkilenebilir.

Sıklık

Akut Miyeloid Lösemi, her yıl 100.000 kişide yaklaşık 3.5 oranında görülür. Akut miyeloid lösemili insanların yüzde 40 ila 50’si CN-AML’ye sahiptir.

Nedenler

Normal sitogenetiğe sahip akut miyeloid lösemi, gelişiminde rol oynayan genetik değişikliklerin türüne bağlı olarak “sitogenetik olarak normal” olarak sınıflandırılır. Sitogenetik olarak normal, bu akut miyeloid lösemi formunun büyük kromozomal anormallikler ile ilişkili olmadığı gerçeğini ifade eder. Akut miyeloid lösemili kişilerin yaklaşık yarısında bu hastalık durumu vardır; diğer yarısında belirli kromozomların geniş bölgelerini değiştiren genetik değişiklikler vardır. Bu değişiklikler sitogenetik analiz olarak bilinen bir test ile tanımlanabilir. Normal sitogenetiğe sahip akut miyeloid lösemi, sitogenetik analizde görülemeyen daha küçük genetik değişikliklerle ilişkilidir.

Normal sitogenetiğe sahip akut miyeloid lösemili insanlarda çok sayıda gende mutasyonlar bulunmuştur; en çok etkilenen genler NPM1, FLT3, DNMT3A, CEBPA, IDH1 ve IDH2 ‘dir. Bu genlerden üretilen proteinler, hücre içinde farklı fonksiyonlara sahiptir. Çoğu, büyüme ve bölünme (çoğalma), olgunlaşma (farklılaşma) veya hücrelerin hayatta kalması gibi işlemlerin düzenlenmesiyle ilgilidir. Örnek olarak, FLT3 geninden üretilen protein, hücrenin çoğalmasını ve hayatta kalmasını uyarır. CEBPA ve DNMT3A genlerinden üretilen proteinler, gen aktivitesini düzenler ve hücrelerin ne zaman bölündüğünü ve nasıl olgunlaştığını kontrol etmeye yardımcı olur.

NPM1 geni, hücre büyümesi ve bölünmesinin düzenlenmesinde muhtemel olan bir protein için talimatlar sağlar. Bu genlerin herhangi birindeki mutasyonlar, hematopoetik kök hücrelerde bu işlemlerin bir veya daha fazlasını bozabilir ve CN-AML’nin özelliği olan anormal, olgunlaşmamış beyaz kan hücrelerinin aşırı üretilmesine neden olabilir. CN-AML, IDH1 ve IDH2‘de yer alan diğer iki genden üretilen proteinler normal olarak hücrelerin çoğalmasına, farklılaşmasına veya hayatta kalmasına dahil olmasa da, bu genlerdeki mutasyonlar, yeni bir fonksiyona sahip proteinlerin üretimine sebep olur ki bu değişiklikler, CN-AML’ye yol açan hematopoetik kök hücrelerin farklılaşmasına neden olur.

Normal sitogenetiğe sahip akut miyeloid lösemi, çeşitli genetik ve çevresel faktörlerden etkilenen karmaşık bir durumdur. Tipik olarak, birden fazla gendeki mutasyonlar ile ilgilidir. Örnek olarak, NPM1 gen mutasyonuna sahip kişiler sıklıkla FLT3 geninde de, (her ikisi de) kanser gelişiminde rol oynayan bir mutasyona sahiptir. Ek olarak, sigara içmek veya radyasyona maruz kalmak gibi çevresel faktörler, bireyin akut miyeloid lösemi gelişme riskini arttırır.

Kalıtım Modeli

CN-AML genellikle kalıtsal değildir ancak gebe kaldıktan sonra ortaya çıkan vücut hücrelerinde genetik değişikliklerden kaynaklanır. Nadiren, CEBPA genindeki kalıtsal bir mutasyon akut miyeloid lösemiye neden olur. Bu durumlarda, her hücrede değiştirilmiş CEBPA geninin bir kopyasının bozukluğa neden olmak için yeterli olduğu anlamına gelen bu durum, kalıtımın otozomal dominant modelini izler. CN-AML’nin bu durumlarına, mutasyona uğramış CEBPA ile Ailesel Akut Miyeloid Lösemi denir.

Hastalığın Diğer İsimleri

  • Normal Karyotipli Akut Miyeloid Lösemi
  • CN-AML
  • NK-AML
  • Normal Karyotip Akut Miyeloid Lösemi

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/condition/cytogenetically-normal-acute-myeloid-leukemia

Editör: Berfin Sucu

Ne düşünüyorsunuz?

10 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

1 Yorum