Mert Yalçıntaş
İçindekiler
Tanım
Safra kesesi veya safra kanalı kanseri (kolanjiyokarsinom), safra kesesi hücrelerinde tümör adı verilen, normal olmayan ve sürekli büyüyen bir kitle gelişmesi ile ortaya çıkar. Tümör tipi, etkilenen belli hücre bölgelerine bakılarak tanımlanır.
Kötü huylu (kanserleşmiş) tümörler, kan veya lenf dolaşımı yoluyla başka bölgelere yayılma (metastaz) ve yeni bir tümör kitlesi oluşturma potansiyeline sahiptir. Yayılma sonucu oluşan yeni tümör, ikincil kanser olarak da adlandırılır.
Safra Kesesi
Safra kesesi, armuta benzeyen ve karnın sağ bölgesinde bulunan bir organdır. Sindirim sisteminin bir parçası olmakla birlikte karaciğerin altında bulunur. Karaciğerin ürettiği safrayı depolamaktadır. Safra, besinlerin öğütülmesine yardım ettikten sonra besinler, küçük tüplerden (safra kanalları) ince bağırsağa geçirilir ve yağların parçalanmasında etkili olur.
Safra Kesesi Kanserinin Türleri
Safra kesesi kanserleri arasında en yaygın olanı adenokarsinom türüdür ve bu tür safra kesesini saran epitel hücrelerde(mukus salgılayan hücreler) başlar. Bu tür, tüm safra kesesi kanserlerinin %85’ini oluşturur. Diğer türlerden bahsetmemiz gerekirse:
- Skuamoz hücrelerinde (deri benzeri hücreler) meydana gelen,
- Bağ dokusundan, sarkom, meydana gelen (tüm organları ve vücudun tüm yapılarını destekleyerek birbirine bağlayan doku),
- Lenfoma, lenf dokusundan(vücudu korumakta görevli bağışıklık sisteminin parçası) meydana gelen.
Risk Faktörleri
Safra kesesi kanserinin sebepleri çoğu vakada net olarak bilinmemektedir ama risk faktörleri aşağıdakileri içerebilir:
- Safra kesesi taşı veya safra kesesi iltihabı geçirmek,
- Aile geçmişinde bu kanserin görüldüğü bireylerin olması,
- Koledokal kistler (safrayla dolu kist), safra kesesi polipleri ve kalsifiye safra kesesi (porselen safra kesesi) gibi safra kesesi veya safra kanalı sorunları.
Semptomlar
Safra kesesi kanserinin erken safhalarda teşhisi zor olabilir çünkü başlarda semptom görülmeyebilir. Eğer semptomlar ortaya çıkarsa, aşağıdaki gibi olabilir:
- Çoğunlukla karnın sağ üst köşesinde olmak üzere karın ağrısı
- Bulantı veya kusma
- Sarılık (ciltte ya da gözlerde sararma), koyu idrar, soluk bağırsak hareketleri ve deride görünür sıkıntı olmamasına rağmen kaşıntı.
- Genel yorgunluk ve bitkinlik
- Karında yumru veya şişlik
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Ateş
Bazen safra kesesi kanseri, safra kesesi taşı gibi farklı nedenden dolayı safra kesesi çıkarıldığında tesadüfen gözlemlenebilir. Ancak safra taşı ameliyatı olan çoğu insanda bu kanser tipi gözlenmez. Safra kesesi kanseri bazen büyük safra kesesi polipi (1 cm’den daha büyük) bazen de kalsifiye bir safra kesesi olduğunda şüphelenilir.
Teşhis
Eğer doktor sizin bu kanser türüne yakalandığınızı düşünüyorsa, birkaç fiziksel inceleme yaptıktan sonra bazı belirli testler isteyecektir. Sonuçlar sizin bu kansere yakalanmış olabileceğinizi gösteriyorsa, bu konuyla ilgilenen uzmanlar size daha fazla test yapacaklar ve bu testlerden bazıları:
- Kan Testleri: Tüm kan içeriğinin incelenmesi, karaciğer faaliyetleri ve tümör işaretçileri (kanser hücrelerinin ürettiği kimyasalları ölçmek amacıyla).
- Ultrason Taraması: Vücudun içeriğinin ses dalgaları kullanarak görselleştirilmesi için.
- BT (Bilgisayarlı tomografi) ya da MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme) Taramaları: Vücut içinin görüntülenmesi için kullanılan, acı vermeyen ve modelleme yapabilen özel makinelerdir.
- Tanısal Laparoskopi: Ucunda kamera olan ince bir tüp (laparoskop) karnın içine yerleştirilir ve böylece doktora gözlemleme şansı sunar.
- Kolanjiyografi: Herhangi bir daralma veya tıkanma olup olmadığını görmek ve safra kesesini çıkarma ameliyatının planlanmasına yardımcı olması amacıyla safra kanalının röntgeninin çekilmesi.
- Biyopsi: Mikroskopla incelenmek üzere, hastalıklı bölgeden doku örneği alınması.
Görsel Kaynak: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17013-gallbladder-cancer
Editör: Selin Su GÜNDÜZ