Doğa Karaköylü
İçindekiler
Tanım
Tedavi sonucu ortaya çıkan duygusal ve fiziksel değişimlerin eski haline dönmesi için biraz vakit geçmesi gerekir. Tedavi sonucu görülen yan etkiler kişiden kişiye değişebilir -bazı insanlarda çok az yan etki görülürken, diğerleri birçok yan etkiye maruz kalabilir. Hasta, birkaç ay veya birkaç hafta sonrasında yan etkilerden kurtulabildiği gibi bu süre, bazı durumlarda, daha uzun sürebilir ve hasta yıllarca yan etkilerden kurtulamayabilir; hatta yan etkiler hiçbir zaman kaybolmayabilir.
Yorgunluk ve lenfodemi (lenf damarlarının tıkanması sonrasında dokularda sıvı birikmesi durumu) sık karşılaşılan yan etkilerden olmakla birlikte hastaların cinselliği üzerinde oluşan yan etkilerle de sıklıkla karşılaşılmaktadır.
Menopoz
Pelvik bölge dediğimiz karnın en alt bölümünün daha önce radyasyon tedavisine maruz kalması veya yumurtalıklardan her ikisinin de alınması durumunda hastanın vücudu östrojen ve progesterone hormonlarını üretemeyecek duruma gelir ve hasta adet görmeyi bırakır. Bu duruma menopoz adını veriyoruz. Genellikle 45-55 yaşlar arasında başlayan bu süreç, çoğu kadın için, doğal ve yavaş yavaş meydana gelen bir süreçtir.
Menapoza henüz girmemiş olan hastalara uygulanan bazı tedavilerin hastada ani menopoza neden olduğu belirlenmiştir. Menopoz dönemini geçirmiş olan hastalarda ise, tedaviler sonucu, menopoz semptomlarının (Bu semptomlar: sıcak basması, geceleyin terleme, kuru veya kaşınan cilt, ani ruh hali değişimleri, uyku problemleri, yorgunluk, eklem ağrıları, vajinal kuruluk, kilo alımı, mesane sorunları vb.) tekrardan görülmesi gibi bir ihtimal vardır. Ayrıca düşük libido olarak adlandırdığımız sekse olan ilginizin azalması durumu görülebilir.
Kanser tedavisinin yol açtığı menopoz semptomları genellikle doğal menopozdan daha şiddetli görülür, çünkü vücudun hormon seviyelerindeki aşamalı azalışa alışmak için zamanı olmaz.
Menopoz kolestrol seviyelerinde artış ve bundan kaynaklanan kalp hastalığı riski artışı gibi, önceden vücudunuzda bulunmayan şeylere neden olabilir. Zamanla, kemiklerinizde zayıflama görebilir ve onların kırılgan hale geldiği tespit edilebilir, bundan dolayı ise kemikleriniz daha kolay kırılabilir. Buna osteoporoz adı verilir. Pelvis bölgesine uygulanan radyasyon tedavisi de kemiklerde zayıflamaya yol açabilir.
Menopoz Semptomlarıyla Başa Çıkmak İçin Bazı İpuçları:
- Eczanelerden vajinal rahatsızlık ve kuruluk konusunda yardımcı vajinal nemlendiriciler temin edilebilir.
- Doktorun önereceği, hormonal olmayan, ilaçlar menopoz semptomlarını hafifletebilir.
- Kemik yoğunluğu testi yaptırmak veya kemiklerinizin zayıflamasını önlemek için ilaç almak hakkında doktorunuzla konuşabilirsiniz. Kemiklerinizi güçlü tutmanıza yardımcı olacak bir diğer şey ise düzenli egzersiz yapmak olacaktır.
- Kolesterol seviyenizi kontrol ettirin. Yüksekse, düzenli egzersiz ve dengeli beslenme yardımcı olabilir. Kolesterol düşürmeye yöenlik ilaçlar da mevcuttur.
- Stresi azaltabilecek ve menopozun bazı semptomlarını azaltabilecek meditasyon ve gevşeme tekniklerini öğrenebilirsiniz.
- Endişeleriniz hakkında bir sağlık uzmanıyla görüşmek için +90 312 565 60 01’den Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nü de arayabilirsiniz.
Doğurganlık Sorunları
Cerrahi müdahalede bulunulması veya radyasyon tedavisi uygulanması, rahim kanserli hastanın hamile kalamayacağı anlamına gelebilir. Hastanın çocuk sahibi olabilmesi için yumurtalıkları hatta bazen rahmi korunabilir. Ancak bu durum standart değildir ve yalnızca belirli durumlarda doktorların hastaya sunabildiği bir seçenektir.
Üreme organlarınızın ameliyat ile alınacağı veya artık görevini yerine getiremeyeceği için çocuk sahibi olamayacağınızı öğrenmek kahredici olabilir. Ailenizden memnun olsanız veya çocuk istemeseniz bile, bir kayıp ve keder duygusu yaşanabilir ve bu çok normaldir.
Hissettikleriniz ve kişisel durumunuz hakkında bir danışman veya kanser hemşiresiyle konuşmak size iyi gelebilir.
Mesanede Görülebilen Farklılıklar
Rahim kanseri tedavisi mesanede bazı problemlere sebep olabilir. Mesanede meydana gelen yan etkilerinin çoğu geçicidir veya kontrol altına alınabilir.
İdrarın Tutulamaması
İdrarın (çiş) kontrol dışı mesaneden sızması durumudur. Bazı insanlar daha sık idrara çıkmaları gerektiğini veya hızla idrarlarını boşaltmaları gerektiğini düşünürler. Öksürürken, hapşırırken, zorlanırken veya ağırlık kaldırırken birkaç damla idrar kaçırılabilir.
Pelvik taban kasları idrar akışını kontrol eder, bu nedenle onları güçlendirmek üriner inkontinansı yönetmeye yardımcı olabilir. Kontinans pedleri kullanmak, herhangi bir sızıntıyı yönetmenize ve utanç verici kazaların önlenmesine yardımcı olabilir.
Radyasyon Sistiti
Radyasyon tedavisi mesanenin astarında tahrişe sebep olabilir.. Sık idrara çıkmak isteği gelebilir ya da çişinizi yaparken bir yanma hissine maruz kalabilirsiniz. Buna radyasyon sistiti denir. İdrarınızı daha az konsantre hale getirmek için bol su içilmesine özen gösterilmelidir. Doktorunuz sistit tedavisi için ilaç yazabilir.
İdrarda Kan
Tedavisinden sonra mesanedeki kan damarları daha kırılgan hale gelmesi beklenen bir şeydir. Bu, tedaviden aylar veya yıllar sonra bile idrarınızda kan görünmesine neden olabilir. Yeni veya anormal bir kanama fark ederseniz daima doktorunuza haber verin ve bunun tedavinizle ilgili olmayabileceği ihtimalini de göz nünde bulundurun.
Bağırsakta Meydana Gelen Değişiklikler
Ameliyat, radyasyon tedavisi ve ilaçlar, bağırsakların çalışma şeklinde değişikliklere sebep olabilmektedir. Bu değişiklikler genellikle geçici olmakla birlikte bazı insanlar için kalıcıdır ve hastanın yaşam kalitesini önemli bir miktarda etkileyebilir.
Kabızlık
Kabızlık, düzenli veya sık sık bağırsak hareketlerinin yapılmasında zorluk çekilmesine denir. Özellikle ameliyattan sonraki günlerde kabız olmamaya dikkat edilmelidir, çünkü daha fazla rahatsızlığa neden olabilir veya tuvalette otururken zorlanmanıza neden olabilir.
Kabızlığı Engellemek İçin:
- Daha fazla su için – gün boyunca en az 8 bardak.
- Gün boyunca düzenli olarak yemek yiyin.
- Bolca lifli gıda tüketmeye çalışın -kepekli ekmekler ve tahıllar, fasulye ve mercimek gibi baklagiller, sebzeler, meyveler, kabuklu yemişler ve tohumlar.
- Alkol almaktan kaçının.
- Hafif egzersizler yapın -yürümek.
- Tatlıları, alkolsüz içecekleri, paket yiyecekleri, kızarmış yiyecekleri, patates cipsini ve diğer tuzlu atıştırmalıkları azaltın.
- İlave şeker ve tuz içeren yiyecekleri sınırlayın.
- Doktorunuzun önerdiği kabızlık ilacını kullanın.
İshal
İshal, bağırsaklardan sık sık gevşek, sulu dışkı -halk ağzıyla kaka- çıkması durumudur. Bir diyetisyenden bağırsak hareketlerinizin sayısını azaltmak için diyetinizde değişiklikler yapmasını isteyebilirsiniz.
İshali Engellemek İçin:
- Su, bitki çayları, sporcu içecekleri ve elektrolit ikame edici sıvılar gibi sıvıları bol miktarda tüketin.
- Alkollü içeceklerden kaçının.
- Beyaz pirinç, beyaz makarna, beyaz ekmek, patates gibi daha az lifli yiyecekler yiyin.
- Baharatlı, yağlı ve yağlı yiyecekleri sınırlayın, çünkü bunlar ishali daha da arttırabilir.
- Kahve, kola ve kafein içeren diğer içecekleri azaltın.
- Düşük laktozlu veya soya bazlı süt ürünleri seçin -az miktarda peynir ve yoğurt genellikle yeterli olur.
- Doktorunuzun önerdiği ishal için ilacını alın.
Radyasyon Proktiti
Radyasyon tedavisi rektumun astarına zarar vererek radyasyon proktiti olarak bilinen iltihaplanma ve şişmeye sebep olabilir. Bu, bağırsak hareketlerinde kan, ishal ve dışkı kaçırma gibi bir dizi semptoma sebep olabilir.
Bağırsak Hareketlerinde Kan
Radyasyon tedavisinden sonra bağırsaktaki kan damarları daha kırılgan hale gelebilir. Bu, tedaviden aylar veya yıllar sonra bile dışkınızda kan görülmesine neden olabilir.
Vajinal Daralma ve Kuruluk
Pelvik bölgeye uygulanan tedavi vajina dokusunun elastikliğini kaybetmesine ve küçülmesine, vajinal stenoza yani vajinanın daralmasına sebep olabilir. Yumurtalıkların alınması durumunda vajina da çok kuruyabilir. Bu yan etkiler, doktorunuzun yaptığı vajinal muayeneyi rahatsız edebilir veya zorlaştırabilir -hatta seks yapmayı acı verici hale getirebilir.
Doktorunuz bir vajinal nemlendirici veya kayganlaştırıcı, veya bir hormon kremi kullanmanızı önerebilir. Ayrıca radyasyon tedavisi bittikten birkaç hafta sonra vajinal dilatör kullanmaya başlamanız veya düzenli olarak cinsel ilişkiye girmeniz tavsiye edilebilir.
Tedavi Sonrası Kontroller
Hastanın tedavi bittikten sonra, sağlık durumunu kontrol etmek, uzun vadeli yan etkileri kontrol altına almak ve kanserin nüksetmediğini veya yayılmadığını kontrol etmek için doktoru ile düzenli yaptığı randevulara denir. Kontroller sırasında genellikle bir pelvik muayene yapılır ve vücut taraması istenebilir.
Bazı hastalarda rahim kanseri tekrardan nüksedebilir yani tedavi ile kurtulmasına rağmen tekrardan ortaya çıkabilir. Bu nedenle düzenli kontrol yaptırmak ve herhangi bir semptomu (vajinal kanama, karın ağrısı, şişlik, beklenmedik kilo kaybı, açıklanamayan öksürük vb.) hızlıca bildirmek önemlidir.
Nükseden çoğu rahim kanseri, tedaviden sonraki ilk 2-3 yıl içinde görülür. Histerektomi geçirdiyseniz, rahim kanseri genellikle vajina veya pelvik lenf düğümlerinde tekrardan ortaya çıkar. Kanser nüksederse, genellikle kanseri ortadan kaldırmak veya büyümesini kontrol etmeye yardımcı olmak için doktor tarafından daha fazla tedavi önerilecektir.
Görsel Kaynak: https://www.ozelsaglikhastanesi.com/rahim-agzi-kanseri-tedavisi
Editör: Yasemin CANKAT