Ceren Ayvaz
İçindekiler
Tanım
Rahim Ağzı Kanseri belirtileriniz varsa veya Servikal Test Tarama sonucunuz, Rahim Ağzı Kanseri geliştirme riskinizin yüksek olduğunu gösteriyorsa, daha fazla test yaptırmanız gerekir. Bu testler, doktorunuzun rahim ağzınızdaki ve çevresindeki dokuları daha rahat görmesini sağlar. Diğer testler ise genel sağlınız ve kanserin yayılıp yayılmadığı hakkında doktorunuza bilgi verir.
Kolposkopi ve Biyopsi Nedir?
Kolposkopi, rahim ağzında ve vajinada normal olmayan veya değişmiş bir hücre olup olmadığını incelemek için kullanılan bir yöntemdir. Bu işlem yaklaşık 10-15 dakika sürer. Vulvanızın yanına bir ışık ve mikroskop yerleştirilerek yapılır.
Kolposkopi sırasında şüpheli bir alan görünürse, rahim ağzının yüzeyinde bir doku örneği alınır ki hücrelerin kanserli olup olmadığı anlaşılsın. Bu doku örneği alma işlemine ise Biyopsi adı verilir. Kolposkopi ve Biyopsi işleminden sonra hastanede kalmanıza gerek yoktur, eve gidebilirsiniz. Sonuçlar yaklaşık 1 hafta sonra çıkar.
Bu işlemlerden sonra, adet ağrısına benzeyen kramplar yaşayabilirsiniz ki bu normaldir. Ayrıca hafif bir kanama veya vajinal akıntınız olabilir. Doktorunuz muhtemelen bu işlemden sonra, 1 hafta boyunca cinsel ilişkiye girmemenizi ve tampon kullanmamanızı önerecektir.
Prekanseröz Anormallikleri Tedavi Etmek Nasıldır?
Yaptırdığınız testlerden herhangi birinde prekanseröz hücre değişikliği varsa, normal olmayan hücre alanını uzaklaştırmak ve Rahim Ağzı Kanseri’ni önlemek için aşağıdaki prosedürlere tabi tutulabilirsiniz:
Halka Şeklinde Elektrocerrahi ile Çıkarma İşlemi (LEEP) Nedir?
Başka bir ismi de Dönüşüm Bölgesinin Büyük Döngü Çıkarılması (LLETZ)’dır. Bu işlem, Rahim Ağzı kanseri Tedavisi’nde en çok kullanılan yöntemdir. İnce bir tel halka, elektrikle ısıtılarak normal olmayan dokunun alınması sağlar. İşlemin hedefi, rahim ağzı yüzeyindeki anormal dokuların tümünü çıkarmaktır.
Bu işlem, muayenehanede lokal anestezi altında veya hastanede lokal veya genel anestezi altında gerçekleştirilir. Yaklaşık 10-20 dakika sürer ve sonuçları genellikle 1 hafta içinde çıkar.
İşlem sonrası adette görülen vajinal kanama ve kramplarınız olabilir. Yan etkiler, normalde birkaç gün içinde azalır ama lekelenme birkaç hafta sürebilir. Vajinal kanama 3-4 haftadan uzun sürerse, ağırlaşırsa veya hoş olmayan bir kokuya sahipse doktorunuza danışmanız gerekmektedir.
LLETZ işleminden sonra, 4-6 hafta cinsel ilişkiye girmemelisiniz veya tampon kullanmamalısınız. Yüzme havuzları ve kaplıcalardan kaçınmalısınız. Bu işlemden sonra hamile kalabilirsiniz fakat bebeğin erken doğma riski biraz yüksektir. Bu konuda bir endişeniz varsa doktorunuza danışın.
Koni Biyopsi Nedir?
Bu işlem LLETZ’e benzer. Rahim ağzı kanalında normal olmayan hücreler bulunan ve daha geniş bir alanın çıkarılması gereken kişilerde veya Evre 1 kanserden şüphelenildiğinde yapılır. Bazı durumlarda, gelecekte çocuk sahibi olmak isteyen genç kadınlarda Erken Evre kanseri tedavi etmek amaçlı Koni Biyopsi yöntemi yapılır.
Bu işlem genelde, hastanede genel anestezi altında gerçekleştirilir ve hasta aynı gün taburcu edilir. Normal olmayan hücrelerin tümünün çıkarıldığından emin olmak adına koni biçimli bir parça, dokuyu incelenmek amacıyla rahim ağzından çıkartılır. Bu işlemde cerrahi bir bıçak olan neşter kullanılır. Sonuçlar genellikle 1 hafta içinde çıkar.
İşlemden sonra birkaç gün hafif kanama ve kramp olması normaldir. Birkaç hafta ağır kaldırmaktan kaçınmalısınız. Eğer kanamanız 3-4 haftadan uzun sürerse, ağırlaşır veya kötü bir koku yayarsa doktorunuza danışmalısınız.
Birkaç hafta boyunca koyu kahverengi akıntınız olabilir, bu akıntı kalıcı değildir. 4-6 hafta boyunca cinsel ilişkiye girmemelisiniz ve tampon kullanmamalısınız.
Bu işlem serviksi zayıflatabilir fakat hala hamile kalabilirsiniz. Bu işlemden sonra düşük yapma veya bebeği erken doğurma riskiniz yüksek olabilir bu yüzden gelecekte hamile kalmak istiyorsanız, işlemden önce doktorunuza danışmalısınız.
Lazer Cerrahisi Nedir?
Bu işlemde, neşter yerine hücreleri buharlaştırmak ve çıkarmak için lazer ışını kullanılır. Lazer ışını, vajinadan servikse yönlendirilir. Yöntem, lokal veya genel anestezi altında yapılır ve 10-15 dakika sürer. İşlem bittiğinde taburcu olabilirsiniz.
Bu işlem, kanser hücrelerini uzaklaştırmak için LLETZ İşlemi kadar işlevlidir hatta prekanseröz hücreler serviksten vajinaya doğru yöneliyorsa veya rahim ağzındaki lezyon büyükse daha iyi bir seçenek olabilir.
Bu işlemin yan etkileri LLETZ işlemine yakındır. Genelde 2-3 gün sonra normal günlük hayatınıza dönebilirsiniz. Aynı şekilde 4-6 hafta boyunca cinsel ilişkiye girmemelisiniz ve tampon kullanmamalısınız. Ayrıca yüzme havuzu ve kaplıcadan kaçınmalısınız.
İleriki Testler Nelerdir?
Yukarıda bahsedilen testlerden herhangi biri Rahim Ağzı Kanseri olduğunuzu gösteriyorsa, kanserin vücudunuza yayılıp yayılmadığını öğrenmek adına daha farklı testlere ihtiyacınız olabilir.
Herhangi bir şeye alerjiniz varsa veya önceki testler sırasında sıra dışı bir tepki verdiyseniz, bu testlerden önce doktorunuza bunu söylemelisiniz. Ayrıca diyabetiniz, böbrek hastalığınız varsa, hamileyseniz veya emziriyorsanız da doktorunuza söylemelisiniz.
Kan Testi Nedir?
Genel sağlık durumunuzu, böbreklerinizi ve karaciğerinizi test etmek amacıyla kan testi yaptırabilirsiniz.
Görüntüleme Testleri Nelerdir?
Kanserin vücuttaki diğer organlara veya lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını aşağıdaki testler sayesinde öğrenebilirsiniz:
- BT Taraması: X-ışınları kullanılarak vücut içinin fotoğraflarını çekmektir. Sonra bu görüntüler, ayrıntılı ve üç boyutlu bir şekilde derlenir. Ağrısızdır ve 5-10 dakika sürer.
- MRI Taraması: Güçlü bir mıknatıs ve radyo dalgaları kullanılarak vücut içinin ayrıntılı kesit resimleri oluşturulur. Ağrısızdır ve 30-90 dakika sürer. Eğer kalp piliniz ve metal implantınız varsa sağlık ekibine bildirmelisiniz çünkü bu taramanın işleyişini etkileyebilir.
- PET–CT Taraması: Kanser hakkında BT Taraması’ndan daha detaylı bilgi elde edilir. Tüm kadınların bu taramaya ihtiyacı yoktur. Hastaya, az miktarda radyoaktif madde içeren bir glikoz (şeker) solüsyonu enjekte edilir. Bu sayede, kanser hücreleri daha parlak görünür. Bu işlem için kapalı bir alanda olmanız gerekmektedir bu yüzden klostrofobiniz varsa doktora bildirmelisiniz. Bu işleme hazırlanılması birkaç saat sürebilir fakat işlem yaklaşık 30 dakika sürer.
Anestezi Altında Muayene Nedir?
Kanserin vücutta yayılıp yayılmadığını öğrenmenin başka bir yolu ise doktorun serviks, vajina, rahim, mesane ve rektumu incelemesidir. Bu işlem, hastanede ve genel anestezi altında yapılır. Eğer doktor anormal doku görürse, Biyopsi yapılır.
Doktor, kanserin nereye yayılmış olabileceğine göre muayeneyi farklı yerlerden yapar:
- Pelvik Muayenesi: Doktor vajinaya bir spekulum yerleştirir ve vajinanın duvarlarını yayarak rahim ağzı ve vajinada anormal doku var mı diye bakar.
- Rahim: Serviks hafifçe açılır ve genişletilip, rahmin zarındaki endometrium hücrelerinin bir kısmı çıkarılıp mikroskop altında incelenir. Bu işleme Dilatasyon ve Küretaj (D&C) adı verilir.
- Mesane: Sistoskop adı verilen tüpün ucunda bir kamera ve ışık bulunur. Bu tüp, üretraya yani idrarı mesaneden vücudun dışına boşaltan tüpün içine yerleştirilir. Bu sayede mesane doktor tarafından incelenebilir.
- Rektum: Doktor, eline eldiven takıp rektumunuzdaki anormal büyümeyi eliyle hissedecektir. Rektum daha yakından incelenmek için Sigmoidoskop adı verilen ucunda kamera olan bir alet rektuma yerleştirilir.
Bu muayenelerden sonra genellikle aynı gün hastalar taburcu edilir. Birkaç gün hafif kanama ve kramp olabilir. Doktorunuz bu konuda bilgi verecektir.
Rahim Ağzı Kanseri Evrelemesi Nedir?
Testler ve muayeneler, kanserin ne kadar yayıldığını belirler. Buna Evreleme adı verilir. Kanserin hangi evresinde olunduğu hakkında bilgi verir. Avustralya’da genellikle Rahim Ağzı Kanseri’ni dört aşamaya ayıran Uluslararası Jinekoloji ve Obstetrik Federasyonu (FIGO) Evreleme Sistemi kullanılır. Her evre, birkaç alt evreye ayrılmıştır:
Erken veya Lokalize Kanser (Evre 1) Nedir?
Kanser yalnızca serviks dokusunda bulunur.
Lokal Olarak İlerlemiş Kanser (Evre 2) Nedir?
Kanser, serviksin dışına veya serviksin yanındaki dokuya yayılmıştır.
Lokal Olarak İlerlemiş Kanser (Evre 3) Nedir?
Kanser, pelvisin yan tarafındaki dokuya veya pelvis veya karın bölgesindeki lenf düğümlerine yayılmış veya böbreğin durmasına neden olmuş olabilir.
Metastatik veya İlerlemiş Kanser (Evre 4) Nedir?
Kanser, mesaneye veya rektuma yayılmışsa Evre 4A, pelvisin ötesine akciğerlere, karaciğere veya kemiklere yayılmışsa Evre 4B’dir.
Prognoz Nedir?
Prognoz, bir hastalığın tahmini ve beklenen sonucudur fakat kimse hastalığın kesin seyrini tahmin edemez. Bu yüzden doktorunuz sizinle aynı tip ve evredeki Rahim Ağzı Kanseri’ne sahip kişilerdeki genel görünümü anlatabilir. Ayrıca doktorunuzla prognozunuzu ve tedavi seçeneklerini tartışabilirsiniz.
Prognozun belirlenmesi için şunlar incelenir:
- Test sonuçlarınız,
- Rahim Ağzı Kanseri türü,
- Kanserin boyutu ve ne kadar yayıldığı,
- Kanserin lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığı,
- Yaşınız ve genel sağlığınız.
Rahim Ağzı Kanseri ne kadar erken teşhis edilirse tedavi sonucu o kadar iyi olur. Evre 1 kanserlerin çoğu, yüksek sağ kalım oranına sahiptir.
Eğer kanser, serviksin dışına lokal olarak ilerlemişse de tedavi sonucu yine iyi olabilir ve kontrol altında tutulabilir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda, Metastatik Rahim Ağzı Kanseri olan kişiler için yeni tedaviler bulunmuştur.
Görsel kaynak: https://www.oncoplus.co.in/a-guide-on-cervical-cancer-and-its-treatment/
Editör: Elif Berfin KORGAN