Mert Yalçıntaş
İçindekiler
Tanım
Özofagus kanserinde tedaviyi planlarken en önemli unsur, hastalığın evresidir. Tedavi kişinin yaşına, besinsel ihtiyaçlarına, tıbbi geçmişine ve genel sağlığına göre değişir ve ayrıca kişinin özel durumuna göre uygulanır.
Ameliyat
Özofagus kanseri, özofagus duvarının içindeyse ve sağlığınız da yerindeyse genellikle ameliyat önerilir. Ameliyat, normal dokuya dokunmadan mümkün olduğunca kanser dokusunun tamamını çıkarmaya odaklıdır. Cerrah, kanserin geri gelme riskine karşı kanserli bölgenin yakınındaki sağlıklı dokunun da birazını alacaktır.
Ayrıca tümörün büyüdüğü bölgeye ve ilerleme durumuna bağlı olarak endoskopik rezeksiyon veya özofajektomi de uygulanabilir.
Ameliyat, açık veya kapalı laparoskopik ameliyat olmak üzere iki şekilde yapılabilir. Laparoskopik ameliyat genellikle küçük yaralar bırakır ve hastanede daha az kalmanıza imkan tanırken daha hızlı iyileşmenizi de sağlar. Ancak her zaman laparoskopi mümkün olmaz. Açık ameliyat bazı durumlarda daha iyi bir seçenektir.
Endoskopik Rezeksiyon
Özofagus duvarı (mukoza) astarındaki çok erken evredeki tümörler endoskopik rezeksiyon (ER) yoluyla alınabilir. Bazı insanlar için ER güzel bir seçenek olabilir.
Bu süreç genelde bir gün sürer ama bazı hastaların hastanede bir gün kalması gerekebilir. Hazırlık ve iyileşme süreçleri endoskopiye benzer ama özofagusta kanama, yırtık veya delinme (perforasyon) olma riski daha yüksektir.
Özofajektomi (Cerrahi Rezeksiyon)
Özofagusun bir bölümü veya tamamını operasyona almaya özofajektomi denir. Ayrıca bölgenin yakınında olup da etkilenen lenf düğümleri de çıkarılır. Operasyondan önce kemoterapi veya radyasyon terapisi alınması yaygındır, bu şekilde daha iyi sonuçlar gözlemlenebilir.
Özofagus kanserinin konumuna bağlı olarak cerrah, midenin üst kısmını da çıkarabilir. Bu durum, özofagus duvarının derinlerine yayılmış kanser durumu veya yakınlarda lenf düğümlerinde kanser gözlemlenirse tercih edilir.
Kanserli bölgeler çıkartıldıktan sonra mide yukarıya çekilir ve yemek borusunun sağlıklı kısmına tekrardan bağlanılır. Bu durum, yutma ve zamanla nispeten daha normal yemek yiyebilmenize yardımcı olacaktır. Yemek borusunun tekrar mideye bağlanmadığı durumlarda, yemek borusu ince bağırsağa bağlanır ya da yemek borusunun çıkarılmış olan kısmının yerine bağırsağın bir kısmı kullanılır. Bu operasyonlar yutmanıza da yardımcı olacaktır.
Tüm büyük operasyonlar gibi bu ameliyat da risklere sahiptir. Bu riskleri cerrahınız ameliyattan önce sizinle tartışacaktır ve sizi yan etkiler hakkında dikkatlice uyaracaktır.
Özofagus Ameliyatından Sonra Ne Beklenir?
- Genellikle 7 ila 10 gün arasında hastanede istirahat edilir ancak bazı durumlara bağlı olarak bu süre artabilir.
- Ameliyat sonrasında tamamen iyileşmek yaklaşık 6-12 ay alabilir.
- Özofagus ameliyatından sonra hemen bir şeyler yiyip içebilecek durumda olamayacaksınız. Bir tüple yeterli besinleri almanız sağlanacak ve farklı bir tüple de midedeki sıvı boşaltılır (nazogastrik tüp). Hastaneden ayrılmadan tüpler vücudunuzdan alınır.
- Yemek yemeye öncelikle sıvılardan başlamalısınız (çorba gibi) daha sonra da püre gibi yumuşak yiyeceklerle birkaç hafta devam etmeniz gerekmektedir. Gün içinde 5-6 küçük öğün ya da atıştırmalık daha iyidir.
- Ağrıyı yönetebilmek, zatürreye yol açabilecek ekstra problemlerden kaçmaya yardımcı olacaktır. Fizyoterapistler, akciğerlerinizi temiz tutmak için size öksürme ve nefes alma egzersizleri öğretebilir.
- Akciğerlerin genişlemesine ve göğüs enfeksiyonunun önüne geçmeye yardımcı olmak için solunuma teşvik eden bir spirometre cihazı temin edilerek öğretilebilir.
- Ameliyat yaraları yemek borusunu darlaştırdığından yutma işlemini zorlaştırabilir. Özofagus çok daraldığı taktirde , doktorun duvarları germesi gerekebilir (dilatasyon). Bazı durumlarda bu işlem birkaç kez tekrarlanabilir.
Radyasyon Terapisi
Radyasyon terapisi, henüz vücudun diğer evrelerine yayılmamış ancak ameliyatla da alınmaya uygun olmayan evredeki özofagus kanseri için ana tedavi yöntemidir.
Genelde 4-5 hafta boyunca haftada 5 gün bir kez ayakta tedavi görme şeklinde ilerler. Tedavi, palyatif olarak kullanılıyorsa 1 ila 10 seanslık kısa bir süre içinde tekrarlanabilir. Her tedavi 20 dakika civarında sürer ve acı vermez.
Radyasyon tedavisi tek başına uygulanabilir veya kemoterapiyle birleştirilebilir (kemoradyasyon). Özofagus kanseri, kemoradyasyon ile ameliyattan önce kanseri küçültmek ve operasyonla daha kolay alınması amacıyla uygulanabilir.
Eğer kemoradyasyon alındıysa 4 ila 12 hafta radyasyon tedavisine ara verilir, bunun nedeni ise tedavinin ameliyat öncesi tam etki göstermesidir.
Radyasyon Terapisinin Yan Etkileri
Bazı insanlar radyasyon tedavisinden sonra geçici yan etkilerle karşılaşabilir. Özofagus astarında ağrı veya iltihap görülebilir (özofajit). Nadir durumlarda ise yeterli beslenme amacıyla beslenme tüpü uygulanabilir.
Bitkinlik, ciltte kızarıklık, iştah ve kilo kaybı bazı muhtemel yan etkilerdendir. Tedavi bittikten sonra 4 haftaya kadar görülebilirler.
Çok nadir vakalarda uzun süreli yan etki görülebilir. Özofagus, yara dokusunu açabilir ve oraları daraltabilir (özofagus darlığı denir). Yemek borusu duvarlarının gerilmesi (dilatasyon) yiyecek ve içeceklerin yutulmasını kolaylaştırabilir. Radyasyon tedavisi ek olarak akciğerlerde tahriş ve iltihaplanmaya neden olarak nefes darlığı yapabilir.
Kemoterapi
Kemoterapi, özofagus kanseri için tek başına veya radyasyon terapisi ile birlikte uygulanabilir.
- Ameliyat Öncesi (Neoadjuvan Kemoterapi): Büyük tümörü küçültmek ve yayılan kanserli hücreleri yok etmek için kullanılır.
- Ameliyat Sonrası (Adjuvan Kemoterapi): Hastalığın nüksetme olasılığını azaltmak için kullanılır.
- Kendi Başına (Palyatif Tedavi): Ameliyat için uygun olmayan insanlarda ya da kanserin ulaşması zor bölümlere yayıldığı zamanlarda kullanılır.
Kemoterapi genelde ilaçların damardan kola enjekte edilmesi şeklinde uygulanır. Bazen bir tüpe yerleştirilip damarlara da verilebilir ya da tablet şeklinde uygulanabilir. Tedavi genelde ayakta uygulanır ve çoğu insan genelde ilaçları kombine edilmiş şekilde alır.
Aldığınız ilaçlara, yaşa, genel sağlığa göre vücudunuzun reaksiyonu değişebilir.
İmmünoterapi
İlerlemiş durumdaki özofagus kanserinin kontrol noktası inhibitörleri olarak bilinen immünoterapi ilaçları ile tedavisinde bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Bu tedavide de kanserle savaşmak için vücudun kendi bağışıklık sistemi kullanılır.
Klinik çalışmalar, ameliyattan sonraki özofagus kanseri için kontrol noktası inhibitörlerini test eder (adjuvan tedavi). İleri evredeki özofagus kanserine sahip bazı insanlarda kemoterapi ile kombinlenerek ilk basamaktaki tedavi olarak kontrol noktası inhibitörleri verilir.
Yeni immünoterapi ilaçları hızla geliştiriliyor. İmmünoterapinin size uygun olup olmayacağını doktorunuzla görüşebilirsiniz.
Görsel Kaynak: https://www.gutcare.com.sg/health/esophageal-cancer/
Editör: Selin Su GÜNDÜZ