Kanda Keton Testi Nedir?

Tanım

Kanda keton testi, kandaki keton seviyesini ölçer. Ketonlar, vücutta enerji elde etmek için yağları parçaladığında oluşturduğu asitlerdir.

Normalde, vücut hücreleri enerji için kandaki glikozu kullanır. Glikoz, karbonhidrat tüketerek elde edilir. Yetersiz glikoz alınca vücuttaki yağlar parçalanarak enerji için kullanır ve bu ketonların üretimine yol açar. Hızlı yağ parçalanması ketonların kan ve idrarda birikmesine neden olabilir.

Yüksek keton seviyesi kanı fazla asidik yapar. Bu ciddi duruma ketoasidoz denir. Ketoasidozun en çok görülen türü, diyabetin bir komplikasyonu olan diyabetik ketoasidoz (DKA) olarak adlandırılır. DKA, genellikle hızlı bir şekilde gelişen ve koma, yaşamı tehdit eden bir tıbbi acil duruma yol açabilir.

Eğer bir kişide diyabet varsa, kandaki keton testinde yüksek keton seviyelerini erken tespit etmeye yardımcı olur ve hızlı bir şekilde tedavi olunabilir. Sağlık uzmanı artan keton seviyesini kontrol etmek için sık sık test yapılmasını önerirse, artan keton seviyesini kontrol etmek için sık sık test yapmanızı önerirse, hem glukoz seviyelerini hem de ketonları kontrol eden evde kullanılabilen kan test cihazları bulunmaktadır. Ayrıca idrardaki keton seviyelerini evde test etmek de bir seçenek olabilir. Hangi seçeneğin uygun olduğunu belirlemek için sağlık uzmanıyla görüşülmelidir.

Diğer isimler: Keton cisimleri (kan), serum ketonları, beta-hidroksibütirik asit, asetoasetat, nitroprussid testi

Kanda Keton Testi Ne İçin Yapılır?

Diyabetli kişilerde keton testi, genellikle diyabetik ketoasidoz (DKA) durumunu kontrol etmek için kullanılır. DKA, diyabeti olan herkesi etkileyebilir, fakat genellikle tip 1 diyabetli kişilerde daha yaygındır. Tip 2 diyabetli kişilerde DKA daha az yaygındır.

Ayrıca kanda keton testi, diyabeti olan kişilerde hasta olunduğunda veya hamilelik durumu olduğunda da kullanılır. Hamilelik sırasında diyabet gelişirse (gestasyonel diyabet), test olunması gerekilebilir.

Diyabeti olmayan ve ketoasidoz riski taşıyan ve belirtileri olan, kandaki keton seviyesini kontrol ettirebilir. Vücutta glikoz yerine enerji için yağ kullanmasına neden olan bir durum olduğunda ketoasidoz riski vardır. Bu durumlar:

• Yeme bozukluğu
• Sık sık kusma veya ishal
• Alkol kullanım bozukluğu

Kanda Keton Testine Neden İhtiyaç Duyulur?

Diyabeti olan ve DKA belirtileri olan kişiler keton seviyelerini kontrol ettirmek için bu teste ihtiyaç duyabilir. Bu belirtiler:

• Çok susuz hissetmek
• Normalden daha fazla idrar yapma
• Mide bulantısı ve kusma
• Karın ağrısı
• Kuru ağız ve cilt
• Hızlı, derin solunum
• Meyve kokulu nefes
• Baş ağrısı
• Kas sertliği veya ağrıları
• Yorgunluk
• Kafa Karışıklığı

Diyabeti olmayan kişiler başka bir durumdan kaynaklanabilecek ketoasidoz belirtilerine sahipse kanda keton testine ihtiyaç duyabilir. Aynı zamanda kilo kaybı amacıyla düşük karbonhidratlı bir “keto” diyeti uygulanıyorsa ve belirtiler varsa, bu testi yaptırılmalıdır.

Kanda Keton Testi Sırasında Ne Olur?

Sağlık uzmanı, küçük bir iğne kullanarak koldaki damardan kan bir miktar kan örneği alacaktır. İğne yerleştirildikten sonra, bir miktar kan test tüpüne toplanacaktır. İğne giriş veya çıkışı sırasında hafif bir batma hissi hissedilmesi normaldir bu durum beş dakikadan daha kısa sürer.

Evde kandaki ketonları kontrol etmek için kan şekeri ölçen cihaz kullanılabilir, bu ölçüm aynı zamanda ketonları da test eder. Parmak delmek için bir cihaz kullanılır. Parmağı deldikten sonra ölçüm cihazına yerleştirilen keton test şeridine bir damla kan toplanır. Ölçüm cihazı kanda keton seviyesini gösterecektir. Ayrıca idrardaki keton seviyesini ölçmek için de bir test kiti kullanılabilir. Sağlık uzmanına ketonların nasıl, ne zaman test edilmesi gerektiğini ve seviyenin yüksek olması durumunda ne yapılması gerektiği sorulmalıdır.

Kanda Keton Testine Hazırlanmak İçin Yapılması Gereken Bir Şey Var Mı?

Kanda keton testi için önceden yapılması gereken özel bir hazırlığa gerek yoktur.

Kanda Keton Testinin Herhangi Bir Riski Var Mı?

Kan testi yapılmasının çok az riski vardır. İğnenin yerleştirildiği bölgede hafif ağrı veya morarma olabilir, ancak çoğu semptom hızla geçer.

Kanda Keton Testinin Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Normal veya negatif bir test sonucu genellikle vücudun fazla miktarda keton üretmediği ve ketoasidoza sahip olunmadığı anlamına gelir. Ancak normal bir test sonucu, DKA’nın varlığını reddetmek için yeterli olmayabilir. Çünkü vücut üç tür keton üretir. DKA erken aşamadaysa, sadece bir tür keton yüksek olacaktır ve laboratuvar testleri genellikle bu tür ketonu ölçmez.

Yüksek veya pozitif bir test sonucu, kanda keton bulunduğu anlamına gelir. Bir miktar kan ketonuna sahip olmak normaldir, ancak seviye çok yüksekse ve belirtiler varsa, ketoasidoza sahip olma riski vardır. Diyabet varsa, büyük olasılıkla DKA vardır. Diyabet yoksa, alkol kullanım bozukluğu, yetersiz beslenme, çok uzun süreler boyunca yemek yememe veya diğer koşullardan dolayı ketoasidoza sahip olunabilir.

Herhangi bir nedenle meydana gelen ketoasidoz tedavi edilmelidir. Tedavi, hastaneye gitmeyi gerektirebilir.

Keton Testi Hakkında Bilinmesi Gereken Başka Bir Şey Var Mı?

Kilo vermek amacıyla düşük karbonhidratlı bir keto diyeti yapan kişilerin kan keton seviyeleri daha yüksek olabilir, ancak ketoasidoza yol açacak kadar yüksek değildir. Bu duruma ketoz denir.

Ketoz, vücudun ketonları kullanabilmesi nedeniyle kanı çok asidik hale getirmez. Bu nedenle ketonlar birikmez. Ancak keto diyeti sırasında ketoasidoza yakalanma olasılığı bulunduğundan, bu konuyu sağlık uzmanıyla konuşmak önemlidir.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/ketones-in-blood/

Görsel Kaynak: https://www.probiyotix.com/kanda-keton-olcumu-nedir-kanda-keton-yuksekligi-ne-anlama-gelir/

Editör: Ömer DEMİR