Elektrolit Panel Testi Nedir?

Tanım

Elektrolitler insan fizyolojisi açısından oldukça önemli işlevlere sahip minerallerdir. İnsan vücudunda sıvı miktarını ve asit-baz dengesini ayarlamak gibi önemli görevlerde yer almaktadırlar. Bununla birlikte kas ve sinir aktivitesini ayrıca kalp ritmini kontrol etmeye yardımcı minerallerdir. Elektrolit paneli, serum elektrolit testi olarak da isimlendirilmektedir ve vücuttaki ana elektrolitleri test eden bir protokoldür:

• Sodyum: Vücuttaki sıvı miktarını kontrol etmektedir. Ayrıca sinir ve kas sisteminde düzgün bir şekilde kontrol etmeye yardımcı bir elektrolittir.
• Klor: Vücuttaki sıvı miktarını kontrol etmektedir. Bununla birlikte sağlıklı kan seviyelerini ve basıncını kontrol etmeye yardımcı bir elektrolittir.
• Potasyum: Kalbin ve kasların düzgün çalışmasına yardımcı olan bir elektrolittir.
• Bikarbonat: Asit-baz dengesini sağlamaya yardımcı olmaktadır. Ayrıca karbondioksitin kan dolaşımında önemli işleve sahip olan bir elektrolittir.

Normal olmayan elektrolit seviyeleri yaşamı tehdit eden ve ciddi semptom ve durumlar ile karşı karşıya bırakmaktadır. Böbrek ile ilişkili hastalıklar, normal olmayan kan basınçları ve anormal kalp ritimleri gibi durumlara yol açmaktadır.

Diğer isimleri : Serum elektrolit testi, Elektrolitler, Sodyum (Na), Potasyum (K), Klor (Cl), Karbondioksit (CO2)

Ne İçin Kullanılmaktadır?

Elektrolit paneli sıklıkla rutin bir kan taramasının ya da metabolik panelin kapsamlı bir parçasıdır. Test ayrıca vücuttaki sıvı dengesizliğini ya da asit-baz dengesizliğini tespit etmek için de kullanılmaktadır.

Elektrolitler çoğu zaman birlikte ölçülmektedir fakat bazı durumlarda ayrı ayrı da ölçüm yapılmaktadır. Bir sağlık personeli eğer bir sorun ile karşı karşıya kalırsa ayrı ayrı ölçüm yapmaktadır.

Elektrolit Panel Testine Neden İhtiyaç Duyulmaktadır?

Vücuttaki elektrolit seviyelerinde dengesizlik baş göstermeye başladığı zaman bu testten yararlanılmaktadır. Bu elektrolit dengesizliği şu durumlar ile ilişkili olabilir:

• Mide bulantısı ya da kusma
• Karmaşıklık
• Zayıflık
• Aritmi (düzensiz kalp ritmi)

Elektrolit Panel Testi Sırasında Ne Olmaktadır?

Sağlık profesyoneli koldaki damardan bir küçük iğne aracılığı ile kan alacaktır. İğne yerleştirildikten sonra, az miktarda kan bir test tüpüne veya şişeye toplanacaktır. İğne girerken veya çıkarken biraz acı hissedilmektedir. Bu işlem beş dakikadan az sürmektedir.

Test İçin Herhangi Bir Hazırlık Yapmaya Gerek Var Mıdır?

Elektrolit panel testi için herhangi bir özel hazırlığa gerek yoktur.

Teste Dair Riskler Var Mıdır?

Kan testine ait küçük riskler vardır. İğne girdiği yerde hafif acı ve o bölgede morarma olabilir. Fakat bunlar hızlı geçen semptomlardır.

Sonuçlar Ne Anlama Gelmektedir?

Sonuçlar her bir elektrolit ölçümlerini içermektedir. Anormal elektrolit seviyeleri, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç farklı durumdan kaynaklanabilir:

• Dehidrasyon
• Böbrek hastalığı
• Kalp hastalığı
• Diyabet
• Kanda fazla asit seviyesine neden olan asidoz. Asidoz mide bulantısı, kusma ve yorgunluk ile karakterizedir.
• Kanda fazla baz seviyesine neden olan alkoloz. Alkoloz sinirlilik, kas seğirmesi ve el ve ayak parmaklarında karıncalanma ile karakterizedir.

Özel sonuçlar etkilenen elektrolit ile ilişkilidir. Elektrolit seviyesi normal ise tedavi gerektirmeyen bir durumdur. Birçok parametre elektrolit seviyesini etkilemektedir. Bunlar arasında çok fazla sıvı almak veya kusma ya da ishal nedeniyle sıvı kaybetmek sayılabilir. Ayrıca, antiasitler ve tansiyon ilaçları gibi bazı ilaçlar da anormal sonuçlara neden olmaktadır.

Sonuçlar ile ilgili sorular olduğu zaman sağlık profesyoneli ile konuşulması tavsiye edilmektedir.

Elektrolit Panel Testi İçin Bilinmesi Gereken Başka Bir Şey Var Mıdır?

Sağlık uzman elektrolit paneli dışında anyon arılığı olarak isimlendirilen bir test yapabilir. Bazı elektrolitler pozitif yüklüdür. Diğer elektrolitler ise negatif yüklüdür. Anyon aralığı testi negatif elektrolitler ile pozitif elektrolitler arasındaki farkın ölçümüdür. Anyon aralığı testinde sonuç çok yüksek ya da çok düşük ise bu sağlık sorununun olduğunun işaretidir.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/electrolyte-panel/

Görsel Kaynak: https://content.trellushealth.net/category/ibs/

Editör: Yasemin CANKAT