CHARGE Sendromu

İçindekiler

Tanım

CHARGE sendromu vücudun birçok bölgesini etkilemektedir. CHARGE ismi esasında hastalıkta yaygınlık göstermiş özelliklerin bir kısaltmasıdır; kolobom, atrezi koanal, büyüme geriliği, genital anormallikler ve anormal kulaklar gibi özelliklerden oluşan bir hastalıktır. Hastalığa ait malformasyonların düzeni hasta bireylerden bireylere değişkenlik gösterebilmektedir. Çoklu sağlık sorunları bebeklik döneminden hayatı tehdit edebilmektedir. Bu hastalığa yakalanmış vakalar birkaç ana özelliğe sahip olabilmektedirler veya birkaç ana özellik ile küçük özelliklerin kombinasyonunu da sahip olabilmektedirler.

CHARGE sendromuna sahip bireylerin çoğunda koloboma bulunmaktadır. Koloboma gözde meydana gelen, erken gelişim sırasında beliren bir boşluk veya deliğin oluşmasıdır. Her iki gözde de koloboma oluşabilmektedir. CHARGE sendromlu bazı bireylerde mikroftalmi söz konusudur. Mikroftalmi anormal derecede küçük veya az gelişmiş gözleri tanımlamaktadır. CHARGE sendromuna sahip çoğu hastada koanal stenoz veya koanal atrezi oluşmaktadır. Koanal stenoz burun pasajlarından biri veya her ikisinin de daraldığını tanımlarken koanal atrezi nefes alıp verilmesini zorlaştıran durumu tanımlamaktadır. Hasta bireyler kraniyel sinir disfonksiyonlarına da sahip olabilmektedir. Kraniyel sinirler doğrudan beyinden çıkmaktadır başın ve boynun çeşitli bölgelerine ve kısımlarına ulaşabilmektedir. Çeşitli bölgelere ulaşan kraniyal sinirler burada kasları ve duyusal sinir iletimlerini kontrol etmektedir. İşlevini yitirmiş kraniyal sinirler yutma güçlüklerine, yüz felcine, hiposmi ve anosmiye, hafif ve çok ileri işitme kayıplarına neden olmaktadır. İşitme sorunları olan bu hastalığa sahip bireylerde alışılmışın dışında dış kulaklarının şekline katkıda bulunan orta ve iç kulak anomalilerine de sahip olmaktadırlar.

Minör özellikler CHARGE sendromunda ve hastalıktan muzdarip kişilerde oldukça sıkça gözlemlenen özelliklerdir fakat CHARGE sendromu olmayan kişilerde de minör özelliklerde oldukça yaygınlık göstermektedir. Minör özellikler olarak belirtilen kalp kusurları, bebeklik döneminde meydana gelen geç gelişim, motor becerilerin disfonksiyonu, yarık damak ve yarık dudak bu özellikler arasındadır. Hasta bireylerde cinselliği yönlendiren hormonların sentezinin regülasyonunu sağlayan hipogonadotropik hipogonadizme neden olmaktadır. Böylece CHARGE sendromlu kişiler mikropenise sahip olmaktadır ve doğarken de kriptorşidizm yani inmemiş testis ile doğmaktadırlar. Kadınlarda ise genital kusurlar erkeklere kıyasla daha az görülmektedir. CHARGE’lı hastaların ergenlik dönemleri ya eksik gelişim ile ya da gecikmiş ile sonuçlanabilmektedir. CHARGE sendromuna ait bir başka kusur ise yemek borusu ile trekea arasında yer alan ve anormal bir bağlantı olan trakeoözofageal fistüldür.

CHARGE sendromunda pek sık yaşanmayan özellikler de vardır. Bu özellikler böbrek problemleri, skolyoz ya da kifoz gibi bağışıklık sistemi hastalıkları, omurganın normal olmayacak şekilde eğrilmesi, polidaktili, oligodaktili gibi sıralanabilmektedir.

Sıklık

CHARGE sendromu bozukluğu yaklaşık olarak her 8.500-10.000 yeni doğan arasında meydana gelmektedir.

Nedenler

CHARGE sendromuna yakalanmış vakaların çoğu CHD7 geninde meydana gelen genetik değişikliklerden kaynaklanan mutasyonlardan etkilenmektedir. CHD7 geni kromatinin yeniden düzenlenmesi prosesi ile gen ifadesini düzenleyen proteinlerin sentezi için genetik kodlar aracılığı ile talimatlar vermektedir. Kromatin olarak isimlendirilen yapı DNA molekülünün paketlenmesini sağlayan DNA ve protein moleküllerinden oluşan bir komplekstir. DNA molekülünün paketlenme sıklığı kromatinin yeniden modellenmesi ile mümkün hale gelmektedir. DNA histon proteinleri ile kromatine sıkıca paketlendiğinde gen ifadesi seviyesi oldukça düşüktür. Kromatin yeniden modellenmesi oldukça önem ihtiva etmektedir çünkü gelişim esnasında gen ekspresyonu regülasyonuna bir yoldur.

CHD7 geninde oluşan mutasyonların birçoğunda erken parçalanan ve normal olmayan bir CHD7 protein molekülünün sentezlenmesine yol açmaktadır. Meydana gelen bu eksiklik sonucunda gen ekspresyonu, gen ekspresyon regülasyonu ve kromatin yeniden düzenlenmesi gibi prosesler olumsuz yönde etkilenmektedir. Embriyonik gelişim esnasında meydana gelen bu tarz kalıtsal semptomlar CHARGE sendromuna neden olmaktadır.

CHARGE sendromlu hastaların küçük bir bölümünde CHD7 geninde mutasyon meydana gelmeyebilmektedir. Onun yerine farklı genler ile ilişkisi olduğu düşünülmektedir.

Kalıtım Modeli

CHARGE sendromunda eğer CHD7 geninde meydana gelen genetik kusurlar sonucu oluştuysa hastalık otozomal dominant kalıtım modeli ile kalıtılmaktadır. Otozomal kalıtım modeli ile aktarılan bir hastalıkta her bir hücredeki genin tek bir kopyasının mutajenik gen olması yeterli olmaktadır. Çoğu hasta gende meydana gelen yeni mutasyonlardan etkilenmektedir ve hastaların ailelerinde bu hastalığın öyküsü gözlemlenmemektedir. Çok nadir bir durum ise hasta bireyler bazen mutasyonlu geni ailesinden alabilmektedir. Diğer CHARGE sendromlarının kalıtım modelleri bilinmemektedir.