Yusuf Kanarya
İçindekiler
Tanım
Vücudun herhangi bir uzuvunun şiddetli derecede yaralanma sonucu yürüyememe durumu ya da yürümede sorun yaşaması sonucu oluşan sakatlanma durumuna Topallık denir. Bu genellikle, ciddi bir uzuv yaralanmasının sonucudur veya uzuvlardaki şiddetli ağrının bir yan etkisidir. Tavşanlar genellikle yürümek yerine zıplayarak hareket ettikleri için kas, sinir ve cilt sisteminde sakatlanma olayları sıklıkla görülebilir.
Belirti ve Türleri
Eklemlerin konumunun normal olmaması tavşanlarda topallığa sebep olmakla beraber bazı diğer belirtiler de görülebilir. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
- Ağrı,
- Depresyon,
- Letarji,
- Otururken kambur duruş,
- Hareket etme isteksizliği,
- Gizlenmesi,
- Diş gıcırdatma,
- Hareket ederek homurdanma veya ağlama,
- İştahın azalması veya su alımının azalması,
- Kişisel bakım eksikliği,
- Düzgün yürüyememe, atlamada ya da tırmanmada zorlanma,
- Dengesiz kas kütlesi,
- Kemik çıkıntıları,
- Eklemlerin şişmesi ve
- İdrar yaparken tavşanın kendini doğru şekilde konumlayamama durumu gibi.
Nedenleri
Tavşanlarda topallığın çeşitli nedenleri vardır, bazıları şunlardır:
- Konjenital gelişim anormallikleri,
- Yumuşak doku, kemik veya eklem yaralanması,
- Enfeksiyon – apse, septik artrit, pododermatit (ayak enfeksiyonu),
- Yumuşak doku veya kemik tümörleri,
- Artrit,
- Omuz veya kalça çıkığı (displazi),
- Dirsek çıkığı (displazi),
- Bağ yırtıkları veya yaralanmaları,
- Kırıklar,
- Omurga hastalıkları,
- Omurga iltihabı,
- Obezite, egzersiz eksikliği gibi.
Teşhis
Öncelikle Veteriner Hekim, tavşanlarda oluşan topallığın tipini teşhis edecektir. Tavşanlarda topallık, kas dengesizliğinden ve sinir bozukluğundan kaynaklı olmaktadır. Hekim bu teşhis için kan ve idrar analizi isteyecek ve eklem sıvısını inceleyecektir.
Görsel teşhis ile şüpheli kas-iskelet sistemi nedenleri teşhis edilebilir. Röntgen filmleri ve nedenleri tanımlamaya ve aralarında ayrım yapmaya yardımcı olmak için Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) bu amaçla kullanılır. Veteriner Hekiminiz, kasın elektriksel aktivitesini test etmek için Elektromiyografi (EMG)’yi de kullanabilir. Kas dokusunun hücresel yapısını incelemek için kas ve/veya sinir biyopsisi de doktorunuzun bulgularına göre gerekli olabilir.
Tedavi
Tavşanlardaki topallığın tedavisi, hastalığın altında yatan nedene ve ciddiyetine bağlı olacaktır. Tavşanınızda ciddi bir iştah kaybı varsa, durumu stabil hale gelinceye kadar beslenmeyi sürdürmek için tavşanınız tüple beslenebilir. Enflamasyonu ve şişmeyi azaltmak için morfin veya normal antiinflamatuar ilaçlar gibi sakinleştiriciler ya da güçlü veya duruma göre hafif ağrı kesiciler kullanılabilir. Enfeksiyondan şüpheleniliyorsa antibiyotikler dikkatli kullanılabilir.
Tavşanda oluşan topallığın tedavisinde uzuv sorununu düzeltmek için de hasarlı bölge, bandaj ile sarılabilir. Fakat uzuvun durumu çok şiddetiyse ameliyat gerekebilmektedir.
Yaşam ve Yönetim
Tavşanların evde istirahat etmesi bu süreçte çok önemlidir. Üzerinde dinlendiği yatak mümkün olduğunca sert olmamasına özen gösterilmelidir ayrıca sessiz bir alan da sağlanmalıdır. Semptomlar çözülene kadar, uzuvun zorlanmaması için tavşanınızın aktivitelerini kısıtlamanız gerekebilir.
Bir diğer husus ise tavşanınızın beslenmesidir. Hem tedavi sırasında hem de sonrasında beslenmeye devam etmesi önemlidir. Tatlı su içmesini sağlayarak, yapraklı sebzeleri ıslatarak veya suyunu sebze suyu ile ıslatarak tavşanınızın sıvı alımını arttırmalısınız. Kişniş, marul, maydanoz, havuç, karahindiba yeşillikleri, ıspanak, kara lahana gibi çok çeşitli taze, nemli yeşillikler ve kaliteli çim ile de tavşanınızın beslenmesine dikkat etmelisiniz. Veteriner Hekim önermediği müddetçe karbonhidrat ve yağ bakımından oldukça yüksek besinler verilmemelidir çünkü ilk amaç, tavşanın yemesini sağlamak, kilosunu ve beslenme durumunu korumaktır. Eğer tavşanınız bu yiyecekleri reddederse, kendi başına tekrar yiyene kadar yulaf ezmesi karışımını şırıngayla beslemeniz gerekebilir.
Kaynak: https://www.petmd.com/rabbit/conditions/musculoskeletal/c_rb_lameness
Görsel Kaynak: https://www.sangoveterinaryhospital.net/site/blog/2023/09/30/how-often-should-you-take-your-bunny-to-the-vet
Editör: Elif Berfin KORGAN