Pulmoner Venlerin Yanlış Hizalanması ile Alveol Kılcal Displazi

İçindekiler

Tanım

Akciğerlerin ve kan damarlarının gelişimini etkileyen bir hastalık türüdür. Akciğerlerdeki alveolleri ve alveollerdeki kılcal damarları etkiler. Bu alveoller aracılığıyla solunan oksijen kan dolaşımına girer ve böylece solunum yolu ile alınmış olan oksijen tüm vücuda dağılırken aynı zamanda karbondioksit ise kan dolaşımından ayrılır ve nefes vererek uzaklaştırılır.

Bu hastalıkta ise hasta bireylerde alveol kılcal damarlarının normal gelişimin aksadığı görülür. Kılcal damar sayısında azalma görülürken mevcut olan kılcal damarların ise alveollerin duvarlarındaki konumları uygusuzdur. Kılcal damarların sayısı ve konumundaki bu anormallikler oksijen ve karbondioksit değişimini engellemektedir.

Akciğerlerdeki kan damarlarının diğer anormallikleri de bu hastalıkta açığa çıkabilir. Akciğerlerden kalbe kanı taşıyan damarlar (pulmoner venler) uygunsuz bir şekilde konumlanmıştır ve pulmoner venler, pulmoner arterler ile anormal bir şekilde bir arada bulunabiliriler. Pulmoner arterler ise kanı kalpten akciğerlere taşıyan arterlerdir. Pulmoner arterlerin duvarlarındaki kas dokusu aşırı büyümüş olabilir. Bu duruma bağlı olarak daha kalın arter duvarlarına ve buna bağlı olarak da kanın normal akışının kısıtlandığı daha dar bir kanala neden olabilir. Böylece pulmoner arterlerde yüksek tansiyona neden olur ve kalbin ise daha fazla kan pompalamasını gerektirir.

Bu hastalık ile doğan bebeklerin çoğunda ak anormallikler görülür. Bu özellikler arasında kalın bağırsağın anormal bükülmesi ya da gastrointestinal sistemin diğer malformasyonları görülebilir. Bunlara ek olarak etkilenen bireylerde kardiyovasküler ve genitoüriner anormallikler de yaygın olarak görülür.

Bu hastalık ile doğan bebeklerde doğumdan birkaç saat sonra solunum sıkıntısı gelişmeye başlar. Nefes darlığı ve siyanoz yaşarlar. Siyanoz; kandaki oksijen yetersizliğinden kaynaklanan deri, mukoza zarları ya da tırnakların altındaki alanın mavimsi bir görünüm kazanması durumudur. Akciğer nakli olmaksızın bu hastalığa sahip olan bebeklerin 1 yaşından sonra hayatta kaldıkları bilinmemektedir ve etkilenen bebeklerin çoğu ise sadece birkaç hafta yaşarlar.

Sıklık

İnsidansı bilinmeyen nadir bir hastalıktır. Dünya çapında olan yaklaşık olarak 200 bebek belirlenmiştir.

Nedenleri

FOXF1 genindeki mutasyonlardan kaynaklanmaktadır. Bu genden üretilen protein bir transkripsiyon faktörüdür. DNA’nın spesifik bir bölgesine bağlanır ve diğer birçok genin aktivitesinin kontrolüne yardımcı olur. FOXF1 proteini akciğerler ve onların kan damarlarının gelişimi için önemlidir. Ayrıca bu protein gastrointestinal sistemin gelişimine de katılır. Hastalığın sebebi olan FOXF1 genindeki mutasyonlar, gelişimi düzenleyemeyen, gastrointestinal sistemin ve pulmoner kan damarlarının anormal oluşumuna neden olan inaktif proteininin üretimine neden olur.

Hastalığın diğer bir sebebi ise kromozom 16’nın uzun kolundaki 16q24 bölgesinde açığa çıkan delesyon olabilir. Bu bölge FOXF1 geninin de dahil olduğu birkaç geni içeren bölgedir. Her bir hücrede FOXF1 geninin birer kopyasının delesyon ile kaybolması FOXF1 proteinin üretiminin azalmasına neden olmaktadır. Bu proteinin eksikliği ise pulmoner kan damarlarının gelişimi etkiler ve hastalığa ait ana özelliklerin ortaya çıkmasına neden olur. Araştırmacılar bu bölgedeki diğer genlerin kaybolması ise bu hastalığa sahip bazı bebeklerde görülen kalp kusurları gibi ek anormalliklere neden olduğunu düşünmektedir. FOXF1 genindeki gibi bu genler de doğumdan önce çeşitli vücut sistemlerinin gelişimini düzenleyen transkripsiyon faktörlerinin yapımı için talimat vermektedir.

Etkilenen bebeklerin yaklaşık olarak %60’ında hastalığın genetik nedeni bilinmemektedir.

Kalıtım Şekli

Genel olarak kalıtsal olarak aktarılan bir hastalık değildir. Etkilenen bireylerin çoğunun ailelerinde hastalık öyküsü bulunmamaktadır. Bu hastalık ile ilişkilendirilen genetik değişiklikler genellikle üreme hücrelerinin üretimi sırasında ya da erken fetal gelişimde ortaya çıkmaktadır. Hastalığa FOXF1 genindeki mutasyon ya da delesyon sebep olduğunda, her bir hücrede bir tane değiştirilmiş ya da kayıp genin bulunması hastalığın ortaya çıkabilmesi için yeterlidir. Bu hastalığa sahip bireyler, üreyecek kadar çok yaşayamadıkları için hastalık gelecek nesle aktarılamaz.

Bu hastalığa sahip olan birden fazla kardeşin olduğu birkaç aile tanımlanmıştır. Hastalığın bu ailelerde nasıl aktarıldığına dair net bir bilgi bulunmamaktadır çünkü hiçbir genetik değişiklik tanımlanmamıştır.