Papilloma Virüsü (HPV) Testi Nedir?

Tanım

İnsan papilloma virüsü anlamına gelen HPV’nin birçok çeşidi vardır. Bazıları, virüsü taşıyan bir kişi ile cinsel ilişki sırasında ten tene temas yoluyla yayılabilir ve bu HPV’ler cinsel yolla bulaşan hastalıkların (STD) en yaygın sebebidir.

HPV’nin bazı türleri genital siğillere sebep olur. Diğer türler, “yüksek riskli HPV” olarak adlandırılanlar, özellikle rahim ağzı (serviks) kanserine sebep olabilir. Rahim ağzı, gebelik sırasında bir bebeğin büyüdüğü uterusun alt kısmıdır. Rahim ağzı kanserlerinin çoğunluğu HPV kaynaklıdır. Bu, rahim ağzı varsa ve bazı HPV türleriyle enfekte olmuşsa rahim ağzı kanserine yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu gösterir.

HPV testleri, rahim ağzından alınan hücre örneği kullanarak rahim ağzı kanserine yol açabilen yüksek riskli HPV enfeksiyonlarının belirtilerini araştırmak için kullanılır. HPV’ye sahip olup olunmadığını bilmek, sağlık uzmanının rahim ağzı kanseri riskini anlamasına yardımcı olur. Eğer bir HPV enfeksiyonu varsa, diğer testlere ihtiyaç olup olmadığını ve rahim ağzı kanseri için ne sıklıkta kontrol edilmesi gerektiği sağlık uzmanı ile konuşulmalıdır.

Genellikle, bağışıklık sistemi iki yıl içinde herhangi bir sağlık sorunu yaratmadan HPV enfeksiyonunu doğal olarak temizler. Fakat bazı durumlarda, yüksek riskli HPV enfeksiyonları yıllarca hatta onyıllarca vücutta kalabilir. Uzun süreli bu enfeksiyonlar kansere sebep olabilir.

Diğer isimler: genital insan papilloma virüsü, HPV DNA, HPV RNA, yüksek riskli HPV

HPV Testi Ne İçin Yapılır?

Bu test, rahim ağzı kanserine yol açabilen yüksek riskli HPV enfeksiyon belirtileri açısından rahim ağzı hücrelerinin örneklerini kontrol etmek için kullanılır. Bu test genellikle, HPV tarafından meydana gelen anormal değişiklikleri kontrol eden bir Pap smear testi ile aynı anda yapılır. HPV testi ve Pap smear aynı anda yapılıyorsa, buna HPV/Pap birleşik testi denir.

Bu test, rahim ağzı kanserine yol açabilen yüksek riskli HPV enfeksiyonu belirtilerini kontrol etmek için rahim ağzı hücrelerinden alınan bir örneği incelemek amacıyla kullanılır. Bu test, genellikle HPV’nin sebep olduğu anormal değişiklikleri rahim ağzı hücrelerinde kontrol eden Pap smear (Pap sürüntüsü) testi ile aynı anda yapılır. HPV testi ve Pap smear aynı anda yapıldığında, buna HPV/Pap cotest denir.

HPV testi ayrıca, orofarengeal kanser teşhisi sonrası tedavi kararları almak için de kullanılabilir. Bu kanser, boğazın arka kısmında, bademcikler ve dil kökü dahil olmak üzere büyür. Bu kanserin büyük bir kısmı HPV kaynaklıdır. HPV kaynaklı orofarengeal kanserin tedavisi vardır ve genellikle diğer boğaz kanserlerine kıyasla daha iyi bir iyileşme şansına sahiptir.

HPV Testine Neden İhtiyaç Duyulur?

Aşağıdaki durumlarda rahim ağzı kanserini taramak için HPV testine ihtiyaç olabilir:

• Pap smear (Pap sürüntüsü) sonucu anormal çıktıysa. Bir HPV testi, rahim ağzı hücrelerindeki anormal değişikliklerin HPV kaynaklı olup olmadığını gösterebilir.
• 30 ile 65 yaş arasında olup, normal test sonuçları olduğu sürece, bir HPV testi yalnız başına veya bir HPV/Pap cotesti beş yılda bir önerilir.

Eğer 21 ile 29 yaşları arasında olanlar, üç yılda bir bir Pap smear yaptırmalıdır. Fakat Pap smear sonuçları normal ise HPV testine ihtiyaç yoktur. Bu yaş grubunda HPV enfeksiyonları yaygın olsa da, genellikle bir veya iki yıl içinde kendi kendine temizlenirler ve herhangi bir soruna neden olmazlar. Bazı tıbbi uzmanlar, HPV testine 25 yaşından itibaren başlamayı ve son test normal çıktıysa her beş yılda bir test yaptırmayı önermektedir.

Eğer rahim ağzı kanserine yakalanma riski yüksekse, daha sık test yaptırılması gerekebilir. Aşağıdaki durumlarda risk daha yüksek olabilir:

• Geçmişte anormal bir HPV testi, Pap smear veya rahim ağzı biyopsisi geçirildiyse,
• HIV varsa,
• Zayıflamış bir bağışıklık sistemi varsa,
• Daha önce rahim ağzı kanseri geçirildiyse,
• Doğmadan önce DES (Diethylstilbestrol) adlı bir ilaca maruz kalındıysa. 1940-1971 yılları arasında düşükleri önlemek için bazen reçete edilen DES, sonradan doğumdan önce maruz kalan kız çocuklarında belirli kanserlerin riskini artırdığına dair bir ilişki bulunmuştur.

Sağlık uzmanına, rahim ağzı kanser tarama testi için hangi testin daha uygun olduğunu ve ne aralıklarla test yaptırılması gerektiği sorulmalıdır.

Eğer orofarengeal kanseri teşhisi konulmuşsa, hangi tedavinin alınması gerektiğini belirlemek için boğaz bademcik veya dilde HPV testine ihtiyaç olabilir.

HPV Testi Sırasında Ne Olur?

Rahim ağzı kanserini taramak için bir HPV testi yaptırılıyorsa, muayene masasına uzanılır. Sağlık uzmanı, rahim ağzının görünmesi için vajinayı genişletmek amacıyla bir spekulum denilen plastik veya metal bir alet kullanacaktır. Ardından, sağlık uzmanı, rahim ağzından hücreleri toplamak için küçük, yumuşak bir fırça veya sürüntü çubuğu kullanacaktır. Sonrasında toplanan hücre örneği laboratuvara gönderilir ve test edilir.

HPV testi genellikle rutin bir pelvik muayenenin bir parçası olarak yapılır. Pelvik muayene esnasında, sağlık uzmanı rahim, yumurtalıklar ve genital bölgeyi inceler. Ancak bir pelvik muayene her zaman bir HPV testini içermez. Dolayısıyla pelvik muayene sırasında, sağlık uzmanına HPV testi yapılıp yapılmayacağını sorulmalıdır.

Evde servikal HPV taraması yapmak için kullanılabilen testler mevcuttur. Bu kitler, rahim ağzı ve vajinadan hücre örneği toplamak için özel bir sürüntü çubuğu içerir ve bu örneği bir laboratuvara gönderilmesini sağlar.

Eğer orofarengeal kanser varsa, muhtemelen HPV’nin kansere sebep olup olmadığını öğrenmek için başka bir test yaptırılmasına gerek olmayacaktır. Çünkü orofarengeal kanser genellikle biyopsi sırasında alınan boğaz dokusu örneğinin incelenmesi yoluyla teşhis edilir. Bu doku örneği genellikle HPV için de kontrol edilir.

HPV Testine Nasıl Hazırlanılmalıdır?

Testi regl döneminde yaptırılmamalıdır. Testten önce iki gün boyunca şunları yapılmamalıdır:

• Tampon kullanmak,
• Doğum kontrol köpüğü, jölesi veya kremi kullanmak,
• Vajinaya diğer kremler veya ilaçlar sürmek,
• Vajinayı su veya diğer sıvılarla yıkamak,
• Vajinal cinsel ilişkiye girmek.

Evde bir test yapılacaksa, örneği toplamadan önce tüm talimatların okunduğunda emin olunmalıdır.

HPV Testinin Riski Var Mıdır?

Rahim ağzı hücreleri toplandığında hafif bir rahatsızlık hissedilebilir ve sonrasında çok hafif bir kanama yaşamak mümkündür. Ancak HPV testinin bilinen herhangi bir riski yoktur.

HPV Testinin Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Negatif/Normal HPV test sonuçları, yüksek riskli HPV’nin verilen örnekte bulunmadığı gösterir. Sağlık uzmanı bir sonraki testin ne zaman yapılması gerektiğini bildirecektir.

Pozitif/Anormal HPV test sonuçları, yüksek riskli HPV belirtilerinin bulunduğunu gösterir. Bazı HPV testleri HPV16 veya HPV18’in bulunup bulunmadığını da gösterir. Bu HPV türleri, rahim ağzı kanserinin en yaygın nedenlerindendir.

Pozitif bir test sonucu, kansere sahip olunduğu veya kanser olunacağı anlamına gelmez. Ancak bu sonuç, gelecekte rahim ağzı kanseri riskini artıran bir HPV enfeksiyonuna sahip olunduğunu gösterir.

HPV enfeksiyonundan kurtulmak için bir tedavi yoktur. Bu nedenle, sonraki adımlar rahim ağzı kanserine yakalanma riskine bağlı olacaktır. Riski tahmin etmek için, sağlık uzmanı geçmiş test sonuçlarını, yaşı ve geçmişte yaşanan diğer sağlık koşullarını göz önünde bulunduracaktır.

Sağlık uzmanı rahim ağzı hücrelerini anormal değişiklikleri kontrol etmek için diğer testleri önerebilir. Ayrıca daha sık HPV testleri veya HPV/Pap cotestleri gerekebilir.

HPV Testi Hakkında Bilinmesi Gereken Başka Bir Şey Var Mı?

HPV aşısı, kansere ve genital siğillere yol açabilen HPV enfeksiyonlarından korunmanın güvenli ve etkili bir yoludur. Bu aşı, HPV’nin neden olduğu birçok kanseri, rahim ağzı, vajina, boğaz, anüs ve penis kanserlerini önleyebilir.

Aşı, bir kişi virüse hiç maruz kalmadan yapıldığında en iyi sonucu verir. Bu sebeple, cinsel olarak aktif olmadan önce çocuklar için önerilmektedir.

ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC), 11 ila 12 yaşındaki çocukların HPV aşısını iki doz olarak, 6 ile 12 ay arayla yapılmasını önermektedir. Çocukların HPV’ye karşı ne zaman aşı olması gerektiği konusunda sağlık uzmanına danışılmalıdır.

15 ile 26 yaşları arasında ilk HPV aşısını olan gençler ve genç yetişkinler, 3 doz olmalıdır. 26 yaşından büyük olup aşı olmayanlar, aşının yararları hakkında sağlık uzmanı ile görüşmelidir.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/human-papillomavirus-hpv-test/

Görsel Kaynak: https://www.memorial.com.tr/tani-ve-testler/hpv-ve-hpv-dna-testi-nedir

Editör: Ömer DEMİR