Max Delbruck Kimdir?

Tanım

Nobel Ödüllü Max Delbruck moleküler biyolojinin kurucusuydu. 1930’lu yılların sonlarında, fizikçilerin gen araştırmalarına olan ilgisini teşvik eden araştırma programının ve moleküler biyolojinin kurulmasına yardım etti.

Alfred Hershey ve Salvador Luria ile beraber 1945 yılında Bilim Adamları Faj Grubu’nu kurdular. Faj Grubu, hücre fizyolojisinin önemli yönlerini açıklayan keşifler yaptı.

Bu üç bilim insanına virüslerin replikasyon mekanizması ve genetik yapısı ile ilgili çalışmalarından dolayı 1969 yılında Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü verildi.

Max Delbruck aynı zamanda, vakum polarizasyonun sonucu olan Coulomb alanındaki yüksek enerjili fotonların sapması ‘Delbruck Saçılımı’nı’ da öngördü.

Erken Yaşam

Max Delbruck, 4 Eylül 1906’da Berlin, Almanya da doğdu. Yedi çocuklu ailesinin en küçüğü olarak dünyaya geldi. Babası Hans Delbruck Berlin Üniversitesi’nde tarih dersleri verirken, annesi de tanınmış kimyager Justus von Leibig’in torunuydu. Berlin’de genellikle orta derece varlıklı ailelerin yaşadığı Grunewald’da yaşıyorlardı. Başlarda sıcak, misafirperver ve refah içindeki bir dönemde büyüdü fakat 1914-1918 yılları arasında Birinci Dünya Savaşı yıllarında bu durum soğuk, açlık ve ölümle gölgelendi. Ardından savaş sonrası enflasyon, yoksullaşma ve devrim dönemleri takip etti.

Bilim tutkusu ve astronomiye olan ilgisi çocukluk döneminde bile belliydi.

Eğitim ve Erken Kariyer

Max Delbruck Gottingen Üniversitesi’nde ilk olarak astrofizik eğitimi aldı, sonrasında teorik fiziğe geçiş yaptı. 1930 yılında Gottingen Üniversitesi’nden Fizik doktorasını aldı. Delbruck; İngiltere ardından Danimarka ve İsviçre’ye taşındı. Tüm bu zaman zarfında, Neils Bohr ile tanıştı ve ‘Işık ve Yaşam’ adlı konferansı biyoloji alanında ilgisine ilham oldu.

1932 yılında Delbruck, Otto Hahn ile birlikte çalışan Lise Meitner’in asistanı olarak çalışmak için Berlin’e geri döndü. Uranyumu ışınlamak için nötronları kullandıkları çalışmayı yürütüyorlardı. Meitner ile çalıştığı süre zarfında 1933 yılında yazılan gama ışınları makalesi de dahil birkaç makale yazdı. Bu makale, Coulomb alanının polarizasyonun yol açtığı vakumun gama ışınlarını saçmasıyla ilgiliydi. Hans Bethe, ‘Delbruck Saçılması’ adını verdiği olguyu 20 yıl sonra doğruladı.

Fakat, Delbruck bundan sonra biyoloji alanı ile ilgilenmeye ve bu alanı incelemeye başladı.

1937 yılında Nazi Almanyası’ndan ayrılan Delbruck, Californiya Teknoloji Enstitüsü’nde (CALTECH) Rockefeller Vakfı’nda burs kazanarak biyoloji, genetik ve bakteriyofajların üremesi alanında çalışmaya başladı. O dönemde CALTECH, meyve sineği genetiği çalışmaları için moleküler biyoloji araştırma programını başlatmaktaydı.

1938 yılında biyolog Emory Elis ile tanışan Delbruck, Elis’in virüslerin kanser üzerindeki rolünü anlamak için yürüttüğü bakteriyofaj çalışmasıyla ilgilenmeye başladı.

Faj veya bakteriyofaj, bakterilere enfekte olarak çoğalan bir virüstür. Fajlar da diğer virüsler gibi konakçıları olmadan varlıklarını sürdüremezler.

1939 yılında üstlü sayılarda katlanarak çoğalan hücresel organizmaların aksine virüslerin tek adımda nasıl çoğaldıklarını ayrıntılı olarak anlatan ve belirli bir konakçıda fajların büyümesini ölçüp izleyen bir tekniği ayrıntılı anlatan ‘Bakteriyofajın Üremesi’ adlı makaleyi yayınladılar.

Delbruck’ün Rockefeller Vakfı’ndaki görevi 1939 yılında son buldu. Fakat Amerika’da daha fazla kalmak isteyen Delbruck, Tenessee’de Vanderbilt Üniversitesi’nde 1940-1947 yılları arasında fizik eğitimine katıldı. Aynı zamanda New York, Long Island’daki Cold Spring Harbor Laboratuvarı’nda bakteriyofaj çalışmalarını devam ettirdi. 1941 yılında May Bruce ile evlenen Delbruck’ün dört çocuğu oldu.

1941 yılında Indiana Üniversitesi’nde bakteriyofaj çalışmalarını yürüten İtalyan mikrobiyolog Salvador Luria ile tanışan Delbruck, 1943 yılında birlikte yaptıkları ‘Virüs Duyarlılığı ve Direncinde Bakteri Mutasyonları’ çalışmaları yayınlandı. Çığır açan bu çalışma, faj dirençli bakteri suşlarının doğal seçilimle meydana geldiğini doğruladı. Bu çalışma aynı zamanda, deneysel teknik ve mutasyon oranlarını ölçme hesaplamalarını detaylandırdı.

Delbruck, bakteriyofajları inceleyen bilim adamları olan Alfred Hershey ve Salvador Luria ile beraber 1943 yılında ‘’Faj Grubu’nu’’ kurdu. Faj grubu, hücre fizyolojisinin en önemli yönlerini açıklayan keşiflerde bulundu.

Faj Grubu 1944 yılında çalışma yapan gruplar arasındaki araştırma tutarlılığını sağlayabilmek için ‘1944 Faj Antlaşması’ klavuzunu oluşturdu. Delbruck, 1945 yılında Amerikan vatandaşı oldu.

Delbruck ve Hershey 1946 yılında, bakteriyofajların genetik materyalinin bakteri hücresine saldırarak yeni virüsleri oluşturdukları ‘Genetik Rekombinasyonu’ ayrı ayrı keşfettiler.

Delbruck, 1947 yılında CALTECH’e biyoloji profesörü olarak döndü ve kariyerini burada tamamladı.

1940’lı yılların sonlarında ve 1950’li yıllar boyunca, duygusal algı ve ışığı nasıl kullandığı ile büyümesine nasıl etki ettiğini belirleyebilmek için Phycomyces mantarlarını incelemekle ilgilendi. Duygusal algı çalışmalarıyla emekli olana kadar ilgilenmeye devam etti.

Delbruck, 1959 yılında doğduğu ülke olan Almanya Köln’de moleküler biyoloji alanındaki araştırmaların teşviki için Genetik Enstitüsü’nü kurdu.

1969 yılında, virüslerin replikasyon mekanizması ve genetik yapısı çalışmalarından dolayı üç bilim adamına Nobel Fizyoloji veya Nobel Tıp Ödülü verildi.

Sonraki Hayatı ve Mirası

Delbruck sonraki yıllarda, fizikçilerin ilgisini biyoloji alanına çekmeye yardımcı olma konusuna odaklandı. Aslında, Erwin Schrödinger ‘Yaşam Nedir?’ isimli kitabını yazarken onun genlerin mutasyon duyarlılığı ile ilgili çıkarımlarına dayanıyordu.

Delbruck 1977 yılında CALTECH’ten emekli oldu ve biyoloji fahri profesörü olarak devam etti.

Max Delbruck, 9 Mart 1981’de 74 yaşında vefat etti. Pasadena, Californiya Huntington Memorial Hastanesi’nde öldü.

Kaynak: https://www.famousscientists.org/max-delbruck/

Görsel Kaynak: https://cdn.britannica.com/52/126852-050-70127E8F/Max-Delbruck.jpg

Editör: Doğa DEMİRBAŞ