Mantis Karidesi

İçindekiler

Tanım

Mantis Karidesleri (Stomatopod), Doğu Afrika ve Hawaii arasındaki Hint ve Pasifik Okyanuslarının tropikal ve subtropikal sularında yaşayan, parmak bölücü lakabına sahip, güzel ve canlı canlı renklere sahip, Crustacea’nın küçük, agresif üyeleridir. Mantis karidesi bir karides değildir ve peygamber devesi ile ilgili değildir. Bunun yerine, peygamber devesi karidesleri, Stomatopoda takımına ait 450 farklı türdür.

Sahip oldukları pençe türlerine ve avını öldürmek için kullandıkları taktiklere göre ‘mızrakçı’ veya ‘parçalayıcı’ olarak ikiye ayrılabilir. Parçalayıcılar, 22 kalibrelik bir tüfekle atılan kurşunla aynı hızda yumruk atabilirler.

Avlarını yakalamak için attıkları yumruklarla tanınan Mantis karidesi, yumruğu 10.000 g gibi bir ivmeyle hızlanarak ve saniyede 23 metre (83 km/h) hıza erişebilir ve keskin pençeleriyle avlarını çivileyebilir. Ani yer değiştirmeleri nedeniyle oluşturdukları basınç dalgası o kadar güçlüdür ki yumruğun etrafındaki su buharlaşabilir. Bu, karideslerin kendi ağırlığının 2.5 bin katı kuvvetidir, eğer bir insan bunu yapabilseydi, çeliği delebilirdi.

Smasher mantis karidesinin vücudunun ön kısmında avını yumruklamak için kullandığı iki yırtıcı uzantı (“daktil sopası” denir) vardır. Bu yumruklar yay yüklüdür, vücutlarından saatte 50 milin üzerinde hızlanabilirler, 1.500 Newton’un üzerinde bir kuvvet sağlarlar, bu da yengeçleri ve deniz tarağı kabuklarını parçalamaya yetecek kadardır. Sopalarının kırılmasını önleyen özel bir şok emici çekirdeği vardır.

Sopalarının altında, amortisör yani sarsıntıların şiddetini ve etkisini hafifletme görevi görecek şekilde konumlandırılmış özel elastik polisakkarit kitin katmanlarına sahiptir. Küçük çatlakların tam kırılma olmasını engelleyen buligand yapısına sahiptir. Araştırmacılar, savaş birlikleri, araba çerçeveleri ve uçak panelleri için gelişmiş vücut zırhı için hücre yapılarını bile incelediler.

Üstün Görme Yetenekleri

İnsanda normalde 4 adet ışığa duyarlı hücre bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi çubuk hücresi grubu, diğer 3 tanesi ise kırmızı, yeşil ve mavi renklere duyarlı koni hücreleridir.

Keşfedilmiş en karmaşık görsel sisteme sahip oldukları düşünülen Mantis karideslerinde ise 20 farklı foto-reseptörü vardır ve aynı zamanda iki gözünü birbirinden bağımsız hareket ettirebilirler. Bu sayede gözündeki üç görsel bölgeyi (trinoküler) de eşzamanlı olarak kullanabilir ve insanlara göre renkleri kat kat detaylı ayırt edebilirler.

Başka hiçbir hayvanda belgelenmemiş dairesel polarize ışık adı verilen özel bir sarmal ışık türü görebilirler. Ayrıca gözlerinde DVD oynatıcılarda bulunan teknolojiye benzeyen, ancak çok daha gelişmiş bir yapıya sahipler.

Mantis karidesi, kanserli ve sağlıklı dokulardan farklı şekilde yansıyan polarize ışığı, görünür tümörler olarak ortaya çıkmadan önce gözleriyle tespit edebilir. Bu yetenekleri araştırmacıların bir konsept kamera sensörü kanıtı oluşturma konusunda ilham verdi.

Yaşayış Biçimleri

Zamanlarının çoğunu kayalarda saklanarak ve deniz yatağında yuva kurarak geçirirler. En yaygın olarak, mercan resiflerinin tabanındaki U şeklindeki yuvalarda bulunurlar. Türlere bağlı olarak gündüz veya tamamen gece aktif olabilirler.

Aynı yuvada birlikte yaşarlar ve hem erkek hem de dişi yumurtalara bakar. Bazı peygamber devesi karides türleri tek eşlidir ve 20 yıla kadar aynı eşle kalır.

Beslenmeleri türlere bağlıdır. Genellikle balık, yengeç, istiridye, salyangoz, solucan, karides ve kalamar yerler. Önemli güçleri nedeniyle kendilerinden çok daha büyük hayvanları da avlayabilirler.

Tarihçesi

Dinozorlardan daha yaşlılardır. Yaklaşık 400 milyon yıl önce, dinozorlardan yaklaşık 170 milyon yıl önce Malacostraca sınıfının diğer üyelerinden bağımsız olarak evrimleşmeye başladılar.

Aynı zamanda Mantis karidesi, pişirildikten sonra etleri ıstakoz ve karidese daha yakındır ve Japon, Kanton, Vietnam, Akdeniz, Filipin ve Hawai mutfaklarında yenir.

Kaynaklar:

Görsel Kaynaklar:

Editör: Ecem Bolat