Lowe Sendromu

İçindekiler

Tanım

Lowe sendromunda en çok etkilenen ve ilk önce etkilenen doku ve organlar gözler, beyin ve böbreklerdir. Lowe sendromu çoğunlukla erkekleri etkileyen bir hastalıktır.

Lowe sendromu ile dünyaya gelen bebeklerde konjenital katarakt gibi göz anormallikleri ile doğmaktadırlar. Lowe sendromlu bebeklerin yarısında gözlerinde oluşan ve artan basınç sonrasında infantil glokom geliştirmektedirler.

Bu hastalıktan etkilenen çocuklarda geç gelişme söz konusudur ayrıca entelektüel yetenekte ciddi bozulmalar vardır. Ayrıca etkilenen çocuklarda davranış bozuklukları ve nöbetler de karakterize edilerek tanımlanmıştır. Yeni doğan bireylerde zayıf kas tonusu olarak bilinen yeni doğan hipotonisine sahip olmaktadır. Yeni doğan hipotonisi ise beslenme zorluklarına, nefes alma güçlüklerine, oturma, ayakta durma ve yürüme gibi motor fonksiyonları etkilemektedir.

Lowe sendromlu bireylerde en sık gözlemlenen durumlardan birisi ise bir böbrek anormalliği olan Renal Fanconi sendromudur. Böbrekler, vücuttaki doğru miktarda mineral, tuz, su ve diğer maddelerin korunmasında ve işlenmesinde ciddi işlevleri olan organdır.

Renal Fanconi sendromunda böbrekler önemli besinleri ememeyerek kan dolaşımına aktarımda problem yaşanmasına neden olmaktadır. Bunun yerine besinler idrar yolu ile dışarıya verilmektedir. Meydana gelen böbrek anormallikleri sonucunda oluşan böbrek problemleri metabolik asidoza, dehidrasyon ve idrara çıkma gibi sorunlar oluşmaktadır. Böbrek anormallikleri sonucu ihtiva olan tuz ve besin kaybında büyümede gecikmeler oluşmaktadır özellikle bacaklarda hipofosfatemik raşitizm meydana gelmektedir. Gençlerde ve erişkin bireylerde var olan Lowe sendromu hayatı daha tehdit edici hale gelmektedir özellikle kronik böbrek yetmezliği ile son dönem böbrek hastalığına (ESRD) neden olmaktadır.

Sıklık

Lowe sendromu oldukça nadir gelişen ve yaygınlık olarak da her 500.000 kişiden sadece 1’sini etkilemektedir.

Nedenler

Lowe sendromunun altında genetik nedenler yatmaktadır. OCRL geninde meydana gelen genetik kusurlar sonucu oluşan mutasyonlar Lowe sendromu hastalığını tetiklemektedir. OCRL genin membran fosfolipitleri için önem ihtiva eder nitekim buradaki yağ moleküllerinin değişimi için işlev gören enzimlerin sentezi için gerekli olan genetik kodlar ile talimatlar vermektedir. OCRL geni özgül membran lipitlerinin düzeylerini kontrol ederek maddelerin membrandan taşınmasının regülasyonunu sağlamaktadır. OCRL geninde türeyen OCRL enzimi bunların haricinde hücrenin yapısal çerçevesini oluşturan ve bir lif ağı olan aktin moleküllerinin de regülasyonundan sorumludur. Aktin hücre iskeleti kritik öneme ve işlevlere sahiptir. Bu işlevler arasında hücrenin şeklini belirlemek ve hücreleri taşımak gibi görevleri vardır.

OCRL geninde oluşan mutasyonlar herhangi bir OCRL enziminin üretimini ya da fonksiyonunu engellemektedir. Oluşan diğer mutasyonlar enzimin aktivasyonunu engellemektedir ya da ortadan kaldırmaktadır veya diğer proteinler olan ilişkisini önlemektedir. Araştırmacılar yaptıkları çalışmalar ile bu gende meydana gelen mutasyonların, Lowe sendromuna ait belirti ve semptomları ile nasıl ayırt edildiğini netleştirmeye çalışmaktadırlar. Esasen OCRL enzimleri vücutta hali hazırda mevcuttur fakat bu durumla ilişkili tıbbi sorunların neden çoğunlukla beyin, böbrekler ve gözlerle sınırlı olduğu tam olarak belli değildir. Diğer enzimlerin etkilenmemiş dokulardaki kusurlu ya da mutajenik OCRL enzimini telafi edebilmesi mümkün olabilmektedir.

Kalıtım Modeli

İlgili hastalık “X-bağlantılı kalıtım modeli” ile aktarılmaktadır. Hastalığa sebep olan mutasyona uğramış mutajenik gen, iki cinsiyet kromozomundan biri olan X kromozomunda mevcut ise, bu durum X’e bağlı olarak kabul edilmektedir. Erkeklerde sadece bir tane X kromozomu olduğu için genin sadece tek bir kopyası yeterli olmaktadır. Kadınlarda ise iki tane X kromozomu olduğu için iki tane genin kopyası yeterli olmaktadır. Bu yüzden hastalığın erkeklerde görülme sıklığı daha fazladır. X-bağlantılı aktarımın bir özelliği ise babanın X-bağlantılı karakteristik özelliklerini oğluna aktaramaması durumudur.

Bazı Lowe sendromlu erkek bireyler hastalığın mutajenik kopyalı genini anneden almaktadırlar ama çoğu Lowe sendromlu bireyler aile öyküsü olmayan ve kendi kendiliğine oluşan vakalardan oluşmaktadır.

Lowe sendromuna ait mutasyona uğramış OCRL geninin kopyasını taşıyan dişiler hastalığın belirgin özelliklerini barındırmamaktadırlar. Çoğu kadın taşıyıcının göz muayenesi sırasında göz merceklerinde belirginleşmiş değişiklikler olduğu da söz konusu olabilmektedir.