Klinefelter Sendromu

İçindekiler

Tanım

Klinefelter sendromu doğumda erkek bebeklerde gelişimi etkileyen kromozomların sayısı ile ilgili bir hastalıktır. Bu sendromun çeşitli işaretleri vardır. Bazen bu sendromun belirtileri ergenlik ve yetişkinlikte teşhis edilebilecek kadar hafiftir. Hatta araştırmacılar bu sendroma sahip hastaların yüzde 65’ inin hiç teşhis konulmadığını belirtiyorlar.

Bu hastalığa sahip bireyler az testosteron üretmeye sebep olan küçük testisleri (Birincil testis yetmezliği) vardır. Testosteron doğum öncesi ve ergenlik suresince erkeklerin cinsel gelişimini direkt etkileyen bir hormondur. Bu sendroma sahip bireylerin küçük bir kısmı inmemiş testislerle doğar (kriptorşidizm). Kısa ömürlü testosteron hormonu eğer tedavi edilmezse gecikmiş veya tamamlanmamış ergenliğe, göğüs büyümesi (jinekomasti), zayıf kas kütlesine, zayıf kemik yoğunluğuna, yüzde ve vücutta az tüylenmeye ve yorgunluğa sebep olabilir. Bu sendroma sahip bireyler çocuk sahibi olması oldukça zor olabilir (Kısırlık olaraktan adlandırılabilir.). Fakat bu sendroma sahip bireyler teknolojinin gelişmesinden yararlanarak çocuk sahibi olabilmektedir.

Bu hastalığa sahip bireylerin sahip olduğu diğer fiziksel farklılıklar genellikle hemen göze çarpmaz. Genellikle Klinefelter sendromuna sahip bireyler ailelerinden ortalama 5 – 7 cm daha uzun olması beklenir. Diğer işaretler kıvrımlı pembe parmaklar, düz ayaklar ve çok az yaygın olarak ön koldaki bazı kemiklerin anormal füzyonu olabilir.

Bu sendroma sahip çocuklar zayıf kas dokusu, zor koordine edilebilir hareketler ve yuvarlanmak, yürümek gibi gelişmiş özelliklerde hafif gecikmelere sahip olabilir. Hasta çocuklar konuşmalarında ve dil gelişimde hafif gecikme riski yüksektir. Bu hastalığa sahip bireylerde konuşulanı anlama kabiliyeti anlaşılır konuşma kabiliyetine göre daha iyidir. Onlar iletişime geçmede ve kendilerini ifade etmekte zorlanabilirler. Bu hastalığa sahip kişilerde genellikle okuma ve yazarak ifade etme problemleri (disleksi), öğrenme zorlukları riski artar. Bu sendroma sahip bireyler nadiren de olsa zihinsel engellere sahip olabilirler.

Klinefelter sendromuna sahip bireyler anksiyete, depresyon, bozulmuş sosyal özellikler veya davranışsal farklılıklar sahip olurlar örneğin çocukluk döneminde duygusal olgunlaşmamışlık veya hayal kırıklığı yaşama zorluğu gibi. Etkilenen bireylerde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) riski de yüksektir, ancak hiperaktiviteden ziyade dikkat dağınıklığı sorunları yaşamaya yatkınlardır. Bu sendroma sahip kişilerin, iletişimi ve sosyal etkileşimi etkileyen gelişimsel bir bozukluk olan otizm spektrum bozukluğuna sahip olma olasılığı bu sendroma sahip olmayanlara göre daha yüksektir.

Klinefelter sendromuna sahip bireyler oruç gibi uzun süreli açlıklarda kanda yüksek glikoz seviyesi, hipertansiyon, göbek yağlanması ve fazla yağ seviyesi–kanda kolesterol ve trigliserit gibi metabolik sendromların gelişme riski yüksektir. Bu sendroma sahip olmayan insanlarla karşılaştırıldığında, Klinefelter sendromlu yetişkinlerin kollarında veya ellerinde istemsiz titreme (titreme), meme kanseri (jinekomasti gelişirse), kemiklerde incelme ve zayıflama (osteoporoz) ve otoimmün bozuklukların gelişme riski de yüksektir. Otoimmün bozukluklar bağışıklık sisteminin kendi vücut doku ve organlarına saldırdığı geniş bir grubu kapsayan hastalıklara verilen isimdir.

Sıklık

Klinefelter sendromu her 650 erkek doğumundan birinde görülen bir hastalıktır. Cinsiyet kromozomlarının (X ve Y kromozomları) sayısındaki farklılıklardan oluşan bu hastalık en çok görülen cinsiyet kromozomu hastalığıdır.

Nedenler

Klinefelter sendromu erkek doğumlarında hücrelerinde fazladan X kromozomuyla dünyaya gelmesi ile sonuçlanan cinsiyet kromozomu hastalığıdır. Bir insanda normal olarak her hücresinde 46 kromozom, bu kromozomlardan ikisi cinsiyet kromozomudur, bulunur. Kadınlarda iki tane X kromozomu (46, XX) bulunurken erkeklerde X ve Y kromozomları (46, XY) bulunur. Fakat Klinefelter sendromuna sahip bireyler genellikle fazladan X kromozomuna sahiptirler ve 47 kromozomları (47, XXY) vardır.

Bu sendroma sahip bireyler çok fazla ekstra X kromozomuna sahiptir. Bu ekstra genlerin aktivitesi, gelişimin birçok yönünü bozabilir ve Klinefelter sendromunun ortak belirti ve semptomlarından sorumludur. Araştırmacılar hangi genlerin bu sendroma sahip bireylerde spesifik gelişimsel ve fiziksel farklılıklara katkı sağlayacağı üzerinde araştırıyorlar.

Klinefelter sendromuna sahip hastalar bazı hücrelerinde ekstra X kromozomuna sahipler ve diğer hücreleri normal bir insandaki gibi bir X bir de Y kromozomu bulunmaktadır. Nadiren bazı hücreler ek olarak kromozom anomaliliklerine sahip olabilirler. Bu duruma mozaik Klinefelter sendromu olarak tanımlanmaktadır (46, XY/47, XXY). Bu sendroma sahip bireylerin Yaklaşık yüzde 10’ u bu mozaik forma sahiptir. Mozaik Klinefelter sendromuna sahip bireyler daha hafif işaretlere ve semptomlara sahip olabilirler.

Her hücrede birden fazla ekstra cinsiyet kromozomunun bulunmasının neden olduğu bazı durumlar, Klinefelter sendromunun varyantları olarak tanımlanmaktadır. Bu varyantlar 48, XXXY sendromu, 48, XXYY sendromu ve 49, XXXXY sendromunu kapsamaktadır. Aynı Klinefelter sendromunda olduğu gibi bu varyantlarda erkeklerin cinsel gelişimlerini etkileyebilirler ve öğrenme zorluğu, konuşma, dil problemleri ile ilişkilendirilebilirler. Fakat bu hastalıkların özellikleri daha şiddetli olma eğilimde olurlar ve vücudun birçok bölümünü etkilerler. Doktorlar ve araştırmacılar cinsiyet kromozomu hastalıklarının farklılıkları hakkında çok fazla şey öğreniyorlar, onlar hastalıkları ayrı ayrı sınıflandırmaya başladılar.

Kalıtım Modeli

Klinefelter sendromu kalıtsal bir hastalık değildir. Bu sendrom hastanın üreme hücreleri oluşurken ebeveynlerinden birinden fazladan X kromozomun gelmesiyle oluşmaktadır. Hücre bölünmesi sırasında, ayrılmama adı verilen bir hata, X kromozomlarının üreme hücreleri arasında normal şekilde dağılmasını engeller. Normal hücre bölünmelerinde her bir yumurta hücresinde sadece bir tane X kromozomu olur ve her sperm hücresinde sadece bir tane X yada Y kromozomu bulunur. Fakat ayrılmama nedeniyle yumurta yada sperm hücresinde fazladan bir X kromozomu olur.

Eğer fazladan bir X kromozomuna sahip bir yumurta hücresi Y kromozomuna sahip sperm hücresi ile birleşince Klinefelter sendromlu çocuklar oluşmaktadır. Aynı şekilde, eğer X ve Y kromozomuna sahip bir sperm hücresi normal bir yumurta hücresiyle birleşirse Klinefelter sendromu ortaya çıkar.

Mozaik Klinefelter sendromu (46, XY/ 47, XXY) kalıtsal değildir. Bu sendromda fetal gelişmeler içinde hücrelerin bölünmesi boyunca rasgele hatalar sonucu oluşan bir durumdur. Sonuç olarak bazı vücut hücreleri X ve Y kromozomuna sahip normal hücrelerken diğer hücreler fazladan X kromozomuna sahiptirler.