Kalıtsal Nevraljik Amiyotrofi

İçindekiler

Tanım

Kalıtsal nevraljik amyotrofi, bir omuz yada iki omuzda kolda kas erimesi (amyotrofi) epizodları ve şiddetli ağrı ile karakterize olan bir hastalıktır. Nevraljik ağrı, bir yada daha fazla sinir yolunda hissedilir genel olarak belirgin fiziksel sebebi yoktur. Kalıtsal nevraljik amiyotrofide bulunan brakiyal pleksus adındaki sinir ağı, kollar ile omuzlardaki hareket ve hissi kontrol eder.

Kalıtsal nevraljik amiyotrofi görülen bireyler sıklıkla yirmili yaş civarında ataklar geçirmeye başlarlar, bazı bireylerde ataklar 1 yaşından da daha erken dönemde görülmeye başlamıştır. Ataklar kendiliğinden de görülebilir ya da doğum, ameliyat, ağır egzersiz, enfeksiyon, aşılar, soğuğa maruz kalma, duygusal eksiklik gibi bazı stres durumlarıyla da tetiklenebilir. Atakların görülme sıklığı yaşla beraber azalırken, bazı etkilenen bireylerde ise zamanla beraber kronikleşerek hareket bozukluğu gibi sorunlara yol açar.

Ataklar tipik olarak, vücutta tek taraflı yada iki taraflı olarak şiddetli ağrıyla başlar, en yaygın olarak sağ tarafta tutulum görülür. Ağrı ilaçla zor kontrol altına alınır ve bu durum birkaç ay sürebilir. Bu süre. Birkaç saatten birkaç haftaya kadar değişiklik gösterir, bu durumdan etkilenen bölgedeki kaslar zayıflamaya başlar ve ilerleyen zamanla erimeye (atrofi) başlar bu durumda da hareket etmek zorlaşır. Kas erimesiyle beraber omuzlarda ya da duruşta, kol ile sırtın görünümünde farklılıklar oluşur. Özellikle, zayıf olan omuz kasları omuzda bulunan kemiklerin (skapula) dışarı doğru çıkıntı oluşturmasına sebep olur. Deride uyuşma, duyu azalması (hipoestezi) yada karıncalanma (parestezi) kalıtsal nevraljik amiyotrofide görülen anormal duyumlar arasında yer alır.

Kalıtsal nevraljik amiyotrofisinden etkilenen ailelerde, kollarda ve boyundaki derilerde aşırı kıvrım, kısa boy, damakta açıklık (yarık damak), yumuşak dokuda yarık, kaynaşmış yada perdeli el ve ayak parmakları (sindaktili), küçük dil (bifid) gibi bazı fiziksel özellikler görülür. Bununla beraber yakın gözler (oküler hipotelorizm), gözün iç köşesinde deri kıvrımı (epikantal kıvrım), göz kapaklarında darlık (palpebral fissürler), dar ağız, uzun burun köprüsü ve yüzün sağ ile sol tarafındaki farklılıklar (asimetrik yüz) da görülür.

Sıklık

Kalıtsal nevraljik amiyotrofi nadir görülen bir hastalık çeşitidir. Bununla birlikte spesifik olarak prevalansı bilinmemektedir. Dünya genelinde bu durumdan etkilenen yaklaşık 200 aile olduğu bilinmektedir.

Nedenler

SEPTIN9 geninde oluşan mutasyonlar kalıtsal nevraljik amiyotrofinin görülmesine sebep olur. SEPTIN9 geni, septin adındaki protein grubunun bir parçası olan septin-9 proteininin üretimi için talimat verir. Septinler, sitokinez evresinde hücre içindeki sıvının (sitoplazma) iki ayrı hücre oluşturmak amacıyla bölünmesinde rol alır.

SEPTIN9 geni vücut içerisinde aktif olarak görünür. SEPTIN9 geninden, septin-9 proteininin yaklaşık olarak 15 farklı versiyonu (izoformu) elde edilebilir. Bazı hücre tiplerinde belirli izoformlar meydana gelirken, farklı hücrelerde de başka izoformlar üretilir. Bununla beraber, bu izoformların vücut dokularındaki spesifik dağılımının nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Septin-9 izoformları, belirli işlevlerini yapabilmek için diğer septin proteinleriyle etkileşime girer.

SEPTIN9 geninde gerçekleşen mutasyonlar, belirli septin-9 izoformlarında bulunan protein yapı taşlarının (amino asitler) yerleşimi, işlevlere müdahale edilebilecek biçimde değiştirmektedir. Ayrıca bu mutasyonlar septin-9 izoformlarının vücudun bazı dokularındaki dağılımıyla diğer septin proteinleriyle etkileşimlerinde farklılık olabilir. Septin proteinlerinin işlevindeki bu değişim, özellikle brakiyal pleksusa etki ettiği görülüyor ancak bunun sebebi de tam olarak bilinmemektedir.

Kalıtsal nevraljik amiyotrofiyi etkileyen durumların aynı zamanda bağışıklık sistemini de etkilediği bilinmektedir. Araştırmacılara göre bu bozukluğun oluşma sebebinde otoimmün reaksiyonun etkisi olabilir. Bununla beraber, SEPTIN9 gen mutasyonlarıyla beraber bağışıklık fonksiyonu arasındaki durum belirsizdir. Otoimmün bozukluklar, bağışıklık sistemi sorunlarında vücudun doku ve organlarında etkileşime yol açar.

Brakiyal pleksustaki sinirlere otoimmün bir etkileşim büyük ihtimalle kalıtsal nevraljik amyotrofinin semptom ve belirtilerine sebep olur. Kalıtsal nevraljik amiyotrofiden etkilenen aile bireylerinin en az yüzde 15’inde SEPTIN9 gen mutasyonları görülmemektedir. Bu durumlara göre, bozukluğun tanımlanmamış olan bir gende görülen mutasyonlardan kaynaklandığı düşünülmektedir.