İksir İrem Karakaş
İçindekiler
HCFC1 Geni: Konakçı Hücre Faktörü C1
Normal Fonksiyon
HCFC1 geni, diğer genlerin aktivitesini kontrol eden HCF-1 proteininin üretilmesi için hücreye talimatlar sağlar. HCF-1, transkripsiyon faktör denilen proteinlerle etkileşime girerek DNA’nın spesifik bölgelerine bağlanır ve belirli genlerin kontrol edilmesine yardımcı olur.
HCF-1 proteininin spesifik bir işlevi, B12 vitamininin (kobalamin olarak da bilinir) işlenmesinde görev alan genlerin, özellikle de MMACHC geninin aktivitesini kontrol etmesidir. Bu gen B12 vitamininin, adenosilkobalamin (AdoCbl) ve metilkobalamin (MeCbl) olarak bilinen iki molekülden birine dönüştürülmesinde rol oynar. AdoCbl, metilmalonil CoA mutaz enziminin normal işleyebilmesi için gereklidir. Bu enzim, bazı protein yapı taşlarının (amino asit), yağların (lipid) ve kolesterolün parçalanmasına yardımcı olur. AdoCbl, metilmalonil CoA mutaz enziminin çalışmasına yardım ettiği için kofaktör olarak bilinir. MeCbl de metionin sentaz enziminin işlevinde yer aldığı için bir kofaktördür. Bu enzim, homosistein amino asidini metionin amino asidine dönüştürür. Metionin, vücutta protein ve diğer önemli bileşikleri üretmek için kullanılır.
HCF-1 geni, hücrelerin kendilerini kopyalamak için süreç boyunca adım adım ilerlemesi yani hücre döngüsü gibi önemli hücresel süreçleri düzenleyen genlere yardımcı olur. Bu protein ayrıca beyin de dahil olmak üzere gelişen doku ve organ hücrelerinin dağılımında rol oynar.
Genetik Değişikliklerle İlgili Sağlık Koşulları
Homosistinürili Metilmalonik Asidemi
Homosistinürili metilmalonik asidemili bireylerin HCFC1 geninde en az altı tane mutasyon tanımlanmıştır. Bozukluğun cblX tipi; gelişmede gecikmeye, göz kusurlarına, nörolojik sorunlara ve kan anormalliklerine neden olan bir formudur. Hastalığın bu formuna sahip bireylerin kafatası ve yüz gelişiminde de çeşitli anormallikler görülebilir (kraniyofasiyal anormallikler). Bu mutasyonlar, proteinin diğer proteinlerle etkileşime girmesine yardım eden bölgelerinde meydana gelir. Bu bölgelerdeki değişiklikler, HCF-1’in transkripsiyon faktörleriyle etkileşime geçmesini önleyerek genin aktivitesini bozar.
MMACHC geninin aktivitesinin bozulması özellikle B12 vitamininin normal işleyişini ve taşınmasını önler ve hem AdoCbl hem de MeCbl üretimini engeller. Bu iki kofaktörün eksik olmasından dolayı bunları gerektiren enzimler (metilmalonil CoA mutaz ve metionin sentaz) normal şekilde çalışmaz. Sonuç olarak belirli amino asitler, yağlar ve kolesterol parçalanamaz ve homosistein metionine dönüştürülemez. Bu iki faktörün eksikliği, homosistein ile birlikte zararlı bileşiklerin birikmesine ve vücutta metionin üretilmemesine neden olur. Bu dengesizliklerin kombinasyonu homosistinürili metilmalonik asideminin belirti ve semptomlarının görülmesine yol açar. Bozukluğun cblX formuna sahip bireylerde nörolojik ve gelişimsel problemler daha şiddetli görülür. Bunun nedeni kısmen normalde HCF-1 proteininin düzenlediği diğer genlerin aktivitelerinin bozulmasıdır.
Diğer Bozukluklar
X’e bağlı zihinsel engelli bireylerin HCFC1 geninde de mutasyonlar bulunmuştur. Bu bireyler gecikmiş gelişime ve nörolojik problemlere sahip olsalar da homosistinürili metilmalonik asideminin cblX tipinin diğer özelliklerini taşımazlar. HCFC1 geni mutasyonları daha az işlevli bir HCF-1 proteini üretilmesine neden olur. Bu protein fonksiyonunun kısmi olarak azalmasının beyin gelişimine zarar verdiği ve X’e bağlı zihinsel engeli tetiklediği görülür ancak B12 vitamini sürecini ciddi şekilde etkilemez.
Bu Genin Diğer İsimleri
● CFF
● HCF
● HCF-1
● HCF1
● HFC1
● konak hücre faktörü 1
● MGC70925
● MRX3
● PPP1R89
● protein fosfataz 1, düzenleyici alt birim 89
● VCAF
● VP16-yardımcı proteini
Kaynak: https://medlineplus.gov/genetics/gene/hcfc1/#resources
Görsel Kaynak: https://www.rcsb.org/structure/2M26
Editör: Doğa DEMİRBAŞ