Fetal Alkol Speketrum Bozuklukları (FASD) Taraması Nedir?

Tanım

Fetal alkol spektrum bozuklukları (FASD’ler), hamilelik esnasında alkol tüketen bireylerin çocuklarının başına gelebilecek bir grup durumu tanımlamak için kullanılan terimdir. Hamilelik esnasında tüketilen alkol, tıpkı diğer besinler gibi anne karnındaki bebeği besleyen plasentadan geçerek bebeği etkiler. Bu nedenle hamilelikte güvenli olduğu düşünülen bir alkol miktarı yoktur; hamilelik şüphesi olan kişi alkol tüketmemelidir. Anne karnındaki bebeğin alkole maruz kalması; ömür boyu sürecek fiziksel, bilişsel, davranışsal ve duygusal sorunlara sebep olabilir.

FASD aşağıda verilen tüm koşulları içerir:

• Alkolle İlişkili Doğum Kusuruları (ARBD): ARBD’li bireylerde kalp, böbrek, işitme/görme organları ve kemiklerde gelişim sorunları görülür. Buna ilaveten, başka FASD’lere sahip olabilirler.
• Doğum Öncesi Alkole Maruz Kalma ile İlişkili Nörodavranışsal Bozukluk (ND-PAE): Bu bozukluğa sahip bireyler zihin sağlığı, hafıza, iletişim, günlük yaşam becerileri ve dürtü kontrolü konusunda problemler yaşayabilirler.
• Alkole Bağlı Nörogelişimsel Bozukluk (ARND): ARND’li bireylerde genellikle sinir sistemiyle alakalı problemler ortaya çıkar. Zihinsel engel ya da öğrenme ve davranış bozuklukları yaygındır.
• Fetal Alkol Sendromu (FAS): FASD’nin en şiddetli tipidir. Doğum kusurlarıyla beraber nörogelişimsel bozukluklara da sebep olur.
• Kısmi Fetal Alkol Sendromu (pFAS): pFAS’lı bireyler bazı FASD semptomlarına sahip olsalar da; diğer bozukluklarda olduğu kadar şiddetli bir durum yaşamazlar.

Diğer İsimler: Fetal alkol sendromu taraması, fetal alkol 4 haneli teşhis kodu.

Ne için Kullanılır?

Fetal alkol spektrum bozuklukları taraması, bir çocukta FASD olup olmadığını teşhis etmek için kullanılır. FASD’nin tedavisi olmasa da, erken teşhis ile semptomların azaltılması adına uğraşabilmek için tarama önemlidir.

Çocuğumun Neden Bir FASD Taramasına İhtiyacı Var?

Hamileliğiniz sırasında alkol tükettiyseniz ya da çocuğunuzda FASD belirtileri varsa tarama yapılması gerekir. Bahsedilen belirtiler, fiziksel ve zihinsel yetersizliklerin ve günlük hayat problemlerinin bir kombinasyonunu içerebilir. Semptomlar hafif ila orta şiddette değişiklik gösterebilir ve çocuğun yaşına göre şekillenebilir. FASD’lerin semptomları, aşağıdakilerin bir kombinasyonunu içerebilir:

• Anormal yüz özellikleri (küçük gözler, ince üst dudak, burun ve dudak arası pürüzsüz cilt yüzeyi)
• Ortalamadan daha düşük kilo ve boy
• Zayıf koordinasyon
• Görme ve işitmede problem
• Zihinsel engel
• Gecikmiş gelişim
• Konsantrasyon bozukluğu
• Hiperaktivite
• Zayıf sosyal beceriler

FASD Taraması Sırasında Ne Olur?

FASD’ler için tek bir test yoktur. Ancak tedarikçiniz;

• Zihinsel engelleri ve gelişimsel gecikmeleri kontrol eder.
• Yukarıda bahsedilen anormal yüz özelliklerine bakar.
• Çocuğun kilosunun ve boyunun normalin altında olup olmadığını kontrol eder.
• Dikkat süresi ve dürtü kontrolüyle alakalı davranışsal belirtilere bakar.
• Çocuğun koordinasyonunu, işitme ve görme yeteneklerini kontrol eder.

Bazı tedarikçiler, FASD’leri teşhis etmeye yardımcı olması için 4 haneli kod adlı bir yöntem kullanır. Bu kod, aşağıdaki fiziksel özelliklere bağlı olarak bir sayısal değer sağlar:

• Kısa palpebral fissür, göz ve göz kapağı arasında açıklık
• Pürüzsüz filtrum
• İnce üst dudak
• Ortalamadan düşük boy ve kilo değerleri

Çocuğumun Bu Teste Hazırlık İçin Yapması Gereken Bir Şey Var Mı?

FASD taraması için gerekli özel bir hazırlık yoktur.

Testin Herhangi Bir Riski Var mıdır?

FASD taramasının hiçbir riski yoktur.

Sonuçlar Ne Anlama Geliyor?

Çocuğunuza FASD tanısı konduysa, tedarikçiniz birkaç tedavi seçeneği önerebilir. Bu tedaviler, bozukluğu tam olarak geçirmese de, çocuğun gelişim ve yaşam kalitesini arttırmaya yardımcıdır.

• Özel öğretim öğretmeni, konuşma terapisti ve ruh sağlığı uzmanı içeren bir ekiple çalışmak
• Öğrenme ve davranıl güçlüklerine yardımcı hizmetleri olan okullarda eğitim sağlamak
• Davranış değiştirme terapisi
• Sosyal beceri eğitimi
• Ruh sağlığı tedavisi
• Meslek ve yaşam becerisi terapisi
• İlaçlar

FASD Taraması Hakkında Bilmem Gereken Başka Bir Şey Var mı?

FASD’li bir çocuğunuz varsa veya alkol problemleriniz olduğunu düşünüyorsanız, doktorunuzla görüşün. Uzmanınızın önerdiği danışmanlık ve tedavi programları sayesinde daha iyi bir ebeveynlik yaşayabilir ve gelecekteki gebeliklerinizi daha sağlıklı geçirebilirsiniz.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/fetal-alcohol-spectrum-disorders-fasd-screening/

Görsel Kaynak: https://mavink.com/explore/Fetal-Alcohol-Spectrum

Editör: Ecem Bolat