Bağırsak Kanseri Tedavisi Nasıldır?

Tanım

Kolon ve Rektum Kanserleri, farklı terapötiğe sahip olmaktadırlar. İlgili sağlık ekipleri tarafından yapılan muayeneler ve müdahaleler sonucunda, kanserin bağırsakta lokasyon olarak nerede olduğunu, Metastaz yapıp yapmadığını yani Sekonder Kanser olup olmadığını, yayılma gösterdiyse bunu nasıl yaptığını hastanın genel sağlık durumuna ve tercihine göre tedavi seçenekleri sunacaktır.

Kolon Kanseri

1. Cerrahi Yöntem, erken ve lokal olarak ilerlemiş Kolon Kanseri’nde ana terapötik yöntemdir.
2. Lenf düğümlerine sıçrayan kanser için Adjuvan Kemoterapi uygulanabilir.
3. Erken Kolon Kanseri için Radyoterapi, pek tercih edilmez.

Rektum Kanseri

1. Erken Rektum Kanseri için Cerrahi, esas yöntemlerden birisidir.
2. Rektum Kanseri, rektum duvarının ötesine veya lenf düğümlerine Metastaz yapmışsa eğer, Kemoterapi ya da Kemoterapi ile kombine edilmiş Radyoterapi yani Kemoradyoterapi Yöntemi uygulanabilir.
3. Cerrahi müdahaleden sonra kanser hücresine sahip bireye, Kemoterapi ya da Radyoterapi uygulanabilir.
4. Çalışmalar, diğer Kemoterapi ve Radyoterapi’nin kombinasyonları ve alternatifleri için sürüyor.

Tedaviye başlamadan önce hasta bireyin, kan miktarı ve kanındaki demir seviyesi bilinmelidir. Ardından demir seviyesini yükseltmek için tablet ya da enjeksiyon yolu ile kandaki demir seviyesi yükseltilebilir. Yine tedaviye başlamada önce, kilo kayıplarının önüne geçebilmek için, hasta kişinin gücünü arttırmak için, tıkanıklıkları giderebilmek için ve bağırsak hareketlerini kolaylaştırabilmek için bir diyet uygulanabilir. Hasta, sigara tüketimi yapıyorsa Cerrahi Operasyon öncesi için sigarayı bırakabilmesi adına teşviklerde bulunulabilir.

Cerrahi

Cerrahi Operasyonun esas amacı, mümkün mertebede kanserin çoğunu ve yakınındaki lenf düğümlerini çıkarmaktır. Bağırsak Kanseri için iki tane alternatif Cerrahi müdahale söz konusudur:

1. Anahtar Deliği Ameliyatı: Karın bölgesinde, kanser hücreli bağırsağı çıkarabilmek için, uzun ve ince aletler yerleştirilir ve küçük kesikler atılır. Anahtar Deliği Ameliyatı, daha az ağrılı ve küçük yara izinden ibaret olan, hastanede müşahade için fazla kalınılmayan ve iyileşme potansiyeli oldukça hızlı olan bir ameliyat türüdür.
2. Açık Ameliyat: Açık Ameliyat Operasyonu’nda karın bölgesinin tam ortasına, uzun kesikler atılır. Bu ameliyat türü, Anahtar Deliği Ameliyatı’na göre tam tersidir. Nitekim daha yavaş iyileşme, ağrıların olduğu, daha büyük yara izlerine ve hastanede kontrol için daha uzun süre kalınılan bir ameliyat türüdür.

Kolon Kanseri için Cerrahi Operasyon

Kolon Kanseri için alternatif cerrahi yöntemlerinden birisi, bağırsağın bir kısmının çıkarılması olarak da bilinen Kolektomi’dir. Kolonun çevresinde var olan lenf düğümleri, metastaza uğramış lenf düğümleri ile beraber bazı normal bağırsak kısımları da Cerrahi Operasyon ile bir diğer ismi Kolektomi ile çıkarılacaktır.

Ameliyatı gerçekleştirecek olan Uzman Doktor, bağırsağın her iki tarafında oluşmuş kanseri Kenar (margin) olarak da isimlendirilen büyük olmayan sağlıklı doku sınırıyla keser ve daha sonra bağırsağın iki ucunu tekrar birleştirir. Bu birleştirme işlemi, Anastomoz olarak da söylenmektedir.

Cerrahi Hekim, karın bölgesinde açtığı yara ile bağırsağın bir ucu bu bölgeden geçirilip deri üzerine dikiş işlemi yapabilir. Eğer bunu kalın bağırsaktan yapıyorsa Kolostomi, eğer ince bağırsaktan yapıyorsa İleostomi adı verilmektedir. Stoma olarak da bilinen bir açıklık, dışkıların birikmesini sağlayan bir torba işlevi görmektedir.

Kolektomi Türleri

Kolonun hangi bölgesinin çıkarılacağı şartı koşularak, farklı türde Kolektomi Yöntemleri söz konusudur. Cerrahi işlem, Anahtar Deliği Ameliyatı ya da Açık Ameliyat şeklinde gerçekleştirilebilir.

 

Rektum Kanseri için Cerrahi Operasyon

Rektum Kanseri için yapılan Cerrahi Operasyon’un amacı, kanserin nerede olduğunu teşhis etmek, Metastaz ya da Sekonder Kanser mi onu belirlemek, bağırsağın yeniden birleşip birleşmediğine bakmak ve birleştiyse rektumun nerede olduğunu tespit etmek için yapılmaktadır. Operasyon, Açık Ameliyat ya da Anahtar Deliği Ameliyatı yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilebilir.

Farklı ameliyat türleri söz konusudur fakat en çok kullanılan iki yöntem şunlardır:

1. Anterior Rezeksiyon: En sık kullanılan yöntemdir. Bu yöntem, ardından tersine çevirilecek olan geçici bir stomayı içermektedir.
2. Abdominoperineal Rezeksiyon: Bu işlem, anal sfinkter kaslarına kanser yakın ise ya da inkontinansa yani bağırsak hareketlerinin kontrol kaybına neden olmayacak düzeydeyse uygulanmaktadır. Abdominoperineal Rezeksiyon sonrasında, kalıcı bir stoma uygulanabilir.

Diğer Cerrahi Yöntemler

Lokal Eksizyon

Lokal Eksizyon daha çok, Erken Evre Rektum Kanseri hastaları için uygulanmaktadır. Cerrahi Hekim bu işlemi, rektumun duvarında yer alan kanseri karın bölgesini kesmeden anüse bir alet yerleştirerek bu işlemi gerçekleştirir.

İki Kanser Varsa?

Nadiren de olsa bazı bireylerde kalın bağırsaklarında aynı anda iki ayrı kanser gözlemlenebilir. Kanserleri teşhis edebilmek için, testlerden ya da ameliyat esnasında da bulunabilir. Bu durumda, ameliyat için birkaç alternatif söz konusudur:

1. İki ayrı kanser olduğu için bağırsağın iki bölümü çıkarılabilir.
2. İki ayrı kanser içeren bağırsağın büyük bir bölümü çıkarılabilir.
3. Farklı kanser türünü engelleyebilmek için, tüm kolon ve rektumu Proktokolektomi yöntemi ile çıkarılabilir.

Cerrahi İşlemlerden Sonra Ne Olur?

Diğer Cerrahi Operasyonları’nda olduğu gibi, bağırsağa da yapılan Cerrahi Operasyonlarının da riskleri mevcuttur. Cerrahi işlem sırasında, olası meydana gelecek olan komplikasyonlar arasında enfeksiyon, kanama, kan pıhtıları, yakındaki organlarda hasar gibi durumlar oluşabilir.

Cerrahi Operasyonundan sonra, hastanın iyileşme süresi hastanın genel sağlık durumuna, Açık Ameliyat geçirmiş olmasına ve yaşına bağlıdır.

Cerrahi Operasyonun, bağırsak üzerinde yan etkileri vardır. Bu yan etkiler arasında; bağırsağın işlevinde meydana gelen değişiklikler, kişilerin cinsel işleyişinde değişiklikler, yorgunluk, diyette değişiklik, geçici ya da kalıcı stomaların oluşması gibi yan etkiler sayılabilir.

Radyoterapi

Radyoterapi’de esas amaç, kanser hücrelerini aktif dışı bırakmak ya da kanser hücrelerini tamamen öldürmektedir. Bunu yaparken de X-ışını kullanılmaktadır. X-ışını, kontrollü bir şekilde belli dozajlarda uygulanmaktadır. Radyoterapi çoğu zaman, Kemoterapi ile kombinize edilerek Kemoradyoterapi şeklinde uygulanmaktadır. Bunun başlıca sebebi ise kombine edilmiş Kemoradyoterapi’nin kanser hücrelerini daha duyarlı bir hale getirmesinden dolayıdır.

Rektum Kanseri için önerilen ve uygulanan Radyoterapi, Kolon Kanseri için tavsiye edilmez ve uygulanmaz. Radyoterapi ile ilgili:

1. Ameliyattan Önce (Neoadjuvan): Ameliyat öncesi Uzman Cerrah, kanserli dokuyu ya da tümörü çıkarabilmesi için kısa bir Radyoterapi ya da uzun bir Kemoradyoterapi uygulayabilir. Bunun nedeni, tümörü daha kolay bir şekilde çıkarması için ve kanserin yeniden nüks etmesini engellemek içindir.
2. Ameliyattan Sonra (Adjuvan): Cerrahi işlem sonrası, eğer Rektum Kanseri’nin sanılandan daha büyük olduğu tespit edilirse kalan kanser hücrelerini veya kanserli dokuları yok etmek için ameliyat sonrası için Radyoterapi uygulanabilir.

Radyasyon Proktiti

Rektum Kanseri için uygulanan Radyoterapi çoğu zaman, bağırsak ve mesaneyi tahriş ettiği için pelvik bölgesi üzerinden uygulanmaktadır. Sadece tahriş ile sınırlı kalmamaktadır, rektum duvarına da zarar vererek iltihap kapmasına ve şişmesine neden olmaktadır ve buna da Proktit denmektedir. Proktit oluşması, bağırsaklarda ishal ve dışkı kaçırma gibi semptomlara neden olabilmektedir.

Radyoterapi sonrasında rektumda bu tarz semptomların meydana gelmesi, öngörülebilir ve muhtemeldir. Ancak ameliyat ile alınan rektum sonrasında bu tarz semptomlar, uzun bir süre görülmemektedir.

Kemoterapi

Kemoterapi, belli başlı terapötik ajanlar ile kanser hücrelerini veya kanserli dokulara saldırarak onları yok etmek için kullanılan bir çeşit geleneksel kanser tedavisidir. Sağlıklı hücrelere de olabildiğince az yan etkileri söz konusu olan Kemoterapi, kanser hastaları için özellikle Sekonder Kanser için elzemdir. Kemoterapi alan kanser hastaları, en az 4-6 ay belli seanslar ile bu tedaviyi görürler.

Kanser oluştuğu dokudan farklı bir dokuya Metastaz yapmış ise Kemoterapi tercih edilmektedir:

1. Ameliyattan Önce (Neoadjuvan): Cerrahi işlem öncesi uygulanan Kemoterapi’nin amacı, tümörü küçültüp çıkarılmasını kolaylaştırmaktır. Rektum Kanseri genellikle Kemoradyoterapi şeklinde tedavi görmektedirler.
2. Ameliyattan Sonra (Adjuvan): Kolon ve Rektum Kanseri’ni tamamen yok etmek ve kanserin yeniden nüks etmesini önlemek için ameliyat sonrasında da Kemoterapi tedavisi uygulanabilir. Doktorunuzun kararına göre 6-8 hafta içerisinde tedavi başlar.

Kanser, akciğer ve karaciğer gibi hayati organlara Metastaz yapmış ise kanserli dokuyu küçültmek, semptomları azaltmak ve kanser hastalarını daha rahat ettirmek için Kemoterapi uygulanabilir.

Kemoterapi, ağır bir tedavi yöntemi olduğu için kanser hastaları üzerinde yan etkileri oldukça fazladır. Yan etkiler arasında halsizlik, iştahsızlık, mide bulantıları, kusma, baş dönmeleri, kilo kayıpları, ishal, ağızda çeşitli yaraların oluşması, ülser, ellerde ve ayaklarda meydana gelen ağrılar, saç dökülmesi ve enfektif hastalıklara karşı daha fazla duyarlı olma gibi yan etkileri vardır.

Kaynak: https://www.cancervic.org.au/cancer-information/types-of cancer /bowel _cancer /treatment _for_early_bowel_cancer.html

Görsel Kaynak: https://www.floridatoday.com/story/life/wellness/2022/04/05/cdc-moved-age-colorectal-cancer-screening-50-45/7249832001/

Editör: Elif Berfin KORGAN