Büşra Gündoğdu
Tanım
Canlı hücre membranları farklı fosfolipitlerden oluşan asimetrik bir yapı göstermektedir. Bu fosfolipitlerin bir kısmı normal koşullar altında membranın iç yüzeyinde bulunurken bir kısmı dış yüzeyde lokalize olmaktadır. Apoptoza giren hücrelerde birçok biyokimyasal olayın ve morfolojik değişimlerin gerçekleştiği bilinmektedir. Bu değişimler yalnız hücre sitoplazmasında ya da çekirdeğinde değil hücre membranında da görülmektedir. Bunlardan en belirgini; normal koşullar altında hücre membranının iç (sitoplazmik) kısmında yer alan negatif yüklü fosfotidilserinin (PS) membranın dış yüzeyine transloke olmasıdır.
Görsel 1: Normal hücre membranının asimetrik düzenlenmesi (solda), apoptotik hücre membranında PS’lerin membranın dış yüzeyine lokalize olmaları (sağda) (turuncu ile gösterilen noktalar) (Van Engeland, M., Nieland, L. J., Ramaekers, F. C., Schutte, B., & Reutelingsperger, C. P. (1998). Annexin V‐affinity assay: a review on an apoptosis detection system based on phosphatidylserine exposure. Cytometry: The Journal of the International Society for Analytical Cytology, 31(1), 1-9.)
Anneksin V, PS’e bağlanabilen bir proteindir. Bu protein FITC gibi floresan (yeşil) bir molekülle görünür hale getirilerek apoptotik hücreler flow sitometri ile ölçülebilmektedir. FITC ile işaretli Anneksin V, apoptotik hücrelere bağlanabileceği gibi nekrotik hücrelere de bağlanabilmektedir. Nekrotik, apoptotik ve canlı hücrelerin ayrımının yapılması için hücreler kırmızı floresan yayan propidyum iyodür (PI) ile de boyanmaktadır. Membran bütünlüğünü koruyan canlı hücreler FITC(-), PI(-) iken apoptozun erken aşamasında olan hücreler FITC(+), PI(-), geç apoptozda olan veya nekrotik hücreler ise FITC(+), PI(+) olarak floresan görüntü vermektedir.
Görsel 2: Normal ve apoptozun farklı aşamalarındaki hücrelerin Anneksin V – FITC ve PI ile işaretlenmesinin şematize edilmesi.(https://www.dojindo.eu.com/store/p/833-Annexin-V-FITC-Apoptosis-Detection-Kit.aspx , Erişim Tarihi: 28.02.2022)
Görsel 3: Normal ve apoptozun farklı aşamalarında Anneksin V – FITC ve PI ile işaretlenmiş hücrelerin floresan görüntüsü (+).(https://www.dojindo.eu.com/store/p/833-Annexin-V-FITC-Apoptosis-Detection-Kit.aspx , Erişim Tarihi: 28.02.2022)
Görsel 4: Anneksin V – FITC ve PI ile işaretlenmiş hücrelerin flow sitometri görüntüsü örneği.(Crowley, L. C., Marfell, B. J., Scott, A. P., & Waterhouse, N. J. (2016). Quantitation of apoptosis and necrosis by annexin V binding, propidium iodide uptake, and flow cytometry. Cold Spring Harbor Protocols, 2016(11), pdb-prot087288.)
Kaynaklar:
- Van Engeland, M., Nieland, L. J., Ramaekers, F. C., Schutte, B., & Reutelingsperger, C. P. (1998). Annexin V‐affinity assay: a review on an apoptosis detection system based on phosphatidylserine exposure. Cytometry: The Journal of the International Society for Analytical Cytology, 31(1), 1-9.
- Güleş, Ö., & Ülker, E. R. E. N. (2008). Apoptozun belirlenmesinde kullanılan yöntemler. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 19(2), 73-78.
- Kabakov, A. E., & Gabai, V. L. (2018). Cell death and survival assays. In Chaperones (pp. 107-127). Humana Press, New York, NY.
- https://www.dojindo.eu.com/store/p/833-Annexin-V-FITC-Apoptosis-Detection-Kit.aspx , Erişim Tarihi: 28.02.2022
- Crowley, L. C., Marfell, B. J., Scott, A. P., & Waterhouse, N. J. (2016). Quantitation of apoptosis and necrosis by annexin V binding, propidium iodide uptake, and flow cytometry. Cold Spring Harbor Protocols, 2016(11), pdb-prot087288.
Görsel Kaynak: Crowley, L. C., Marfell, B. J., Scott, A. P., & Waterhouse, N. J. (2016). Quantitation of apoptosis and necrosis by annexin V binding, propidium iodide uptake, and flow cytometry. Cold Spring Harbor Protocols, 2016(11), pdb-prot087288.
Editör: Selin Su GÜNDÜZ