Alfa-Metilasil-CoA Rasemaz Eksikliği

İçindekiler

Tanım

Alfa-metilasil-CoA rasemaz (AMACR) eksikliği, yetişkinlik döneminde başlayıp zamanla ağırlaşan bilişsel gerileme ve migren gibi nörolojik sorunlara yol açan bir hastalıktır. Bununla birlikte, bilinçte bozulma ve beyinde lezyonlar içeren, felç tarzı akut beyin işlev bozukluğu olan ensefalopati atakları da meydana gelebilir. AMACR eksikliğinde sinir tahribatı (sensorimotor nöropati), spastisite (kas sertliği), ataksi gibi sorunlardan kaynaklı uzuv zayıflığı ve duyu kayıpları oluşabilir. Göz arkasında bulunan ve ışığa duyarlı olan retinanı bozulmasından kaynaklı görme sorunları da hastalıkla beraber ortaya çıkar.

Sıklık

AMACR eksikliği, yaygınlığı bilinmeyen nadir bir hastalıktır. Tıbbi literatürde tanımlanmış yaklaşık 10 vaka bulunmaktadır.

Nedenler

AMACR eksikliği, alfa-metilasil-CoA rasemaz adlı enzimin yapılmasını sağlayan AMACR genindeki mutasyonlardan kaynaklanır.

AMACR enzimi, hücre içinde mitokondri ve peroksizom organellerinde bulunur. Mitokondriler hücrenin enerji üretmekten sorumlu yapısıyken; peroksizomlar, yağ asitleri ve toksik bileşenleri parçalayan bazı enzimleri içeren bir yapıdır. Aynı zamanda sinir sisteminde kullanılan lipidlerin sentezinde de peroksizomlar önemli görev alır. Peroksizomlardaki AMACR enziminin görevi, aldığımız et ve süt ürünlerindeki pristanik asit adlı yağ asidinin yıkmasıdır. Mitokondrideki AMACR’nin bu asitten türetilen molekülleri parçalamaya yardım ettiği tahmin edilmektedir.

AMACR eksikliğine sahip çoğu insan, işlevsel enzim eksikliği ile sonuçlanan AMACR gen mutasyonu taşımaktadır. Bu enzim eksikliğinde, kanda biriken pristanik asit hastalığa yol açsa da; belirti ve semptomlarla ilişkisi tam olarak bilinmemektedir.

Kalıtım Modeli

AMACR eksikliği, otozomal çekinik modelde kalıtsaldır. Her hücrede genin iki kopyası da mutasyonludur. Otozomal çekinik hastalığı olan kişilerin ebeveynlerinin her biri, mutasyonlu genin bir kopyasını taşır fakat hastalığın semptomlarını taşımazlar.