Albert Einstein Kimdir?

Tanım

Albert Einstein doğa yasalarını yeniden yazan; ışık, yerçekimi ve zaman gibi temel kavramların davranışını anlamamızı değiştiren bir bilim insanıdır.

Bilimsel Başarılar

• Brownian hareket analizi yoluyla atomların ve moleküllerin var olduğunu ispatladı.
• Işığın demetler halinde geldiğini öne sürerek fotoelektrik etkiyi açıkladı. Doğru miktarda enerjiye sahip ışık demetleri (kuanta) metallerden elektron koparabilir.
• Hangi hızda hareket edersek edelim ışık hızının boşlukta saniyede 300 milyon metre olduğunu açıkladı. Bu, yavaş hareket eden insanların hızlı hareket eden insanlara göre zamanın daha hızlı geçtiği gerçeğini ortaya koydu.
• E= mc² denklemini keşfetti. Bu denklemle enerji ve maddenin birbirine dönüştüğünü kanıtladı.
• Isaac Newton’un 1687’de yayınladığı yerçekimi yasasını yeniden yazdı.
• Genel Görelilik Kuramı’nda yaptığı önergelerin doğrulanmasıyla 20. yüzyılın en tanınan bilim insanı oldu.

Hayatı

Albert Einstein, 14 Mart 1879’da Almanya’nın Ulm kentinde doğdu. Küçüklüğünde pek konuşkan bir çocuk değildi. Üç yaşına kadar neredeyse hiç konuşmadı. Gençliğini, ailesinin bir elektrikli ekipman işinin olduğu Münih’te geçirdi. Einstein, doğayla ilgilenip matematik ve fizik alanında çalışmalar yaparak gençliğini geçirdi.

Einstein yaratıcı kişiliğe sahip insanları severdi. Münih’teki okulunda yaratıcı olmayan insanlardan haz etmezdi.. Ailesinin işleri kötüye gittiği için 15 yaşındayken İtalya’nın Milano kentine taşındılar. 16 yaşındayken de liseyi bitirmek üzere İsviçre’ye taşındı.

1896’da Zürih’teki İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü’ne bilim diploması için kaydoldu. Orada verilen eğitimi beğenmedi, bu yüzden fizik laboratuvarında deneyler yapmak ve keman çalmak için derslere girmedi. Sınıf arkadaşlarının not yardımıyla sınavlarını geçti; 1900 yılında mezun oldu.

Einstein, öğretmenlerinin gözünde iyi bir öğrenci değildi bu yüzden ona referans olmadılar.

Einstein, Polytechnic’te okurken, günün en büyük problemlerinden birinin, fizikçilerin kafasını karıştırdığını öğrendi. Isaac Newton’un hareket yasaları ile James Clerk Maxwell’in elektromanyetizma denklemini birleştirdi.

1902’de İsviçre Federal patent ofisinde inceleme görevlisi olarak işe başladı. 1903’te eski sınıf arkadaşı Mileva Maric ile evlendi. İki tane oğulları oldu fakat daha sonra boşandılar. Birkaç yıl sonra, Elsa Loewenthal ile yeniden evlendi.

Bilimsel Yayınlar

Einstein en büyük bilimsel buluşlarının çoğunu patent ofisinde çalışırken keşfetti. Zürih Üniversitesi’nde “Moleküler Boyutların Yeniden Belirlenmesi” tezini yazdı.

1905: Mucizeler Yılı

Doktora tezini sunduğu yıl Albert Einstein, son derece önemli dört bilimsel makale yayınladı.

• Brown hareketi
• Kütle ve enerjinin denkliği
•  Fotoelektrik etki
• Özel görelilik

Bu makalelerin her biri bilime büyük bir katkıydı. Bir yılda bu derece önemli dört makale yayınlamak mucize olarak kabul edildi. Einstein tüm bunları yaparken henüz 26 yaşındaydı.

Kütle Enerji Denklemi

Einstein, 1905’te dünyanın en ünlü denklemi olan E = mc² denklemini buldu.

Denklem, kütlenin (m) enerjiye (E) dönüşebileceğini gösteriyordu. Kütle ne kadar az olursa o kadar çok enerji elde edilir. Çünkü kütle c² ile çarpılır, c ise ışık hızıdır ve çok büyük bir sayıdır.

Bunların dışında, nükleer reaksiyonlarda kütlenin yok olduğuna dair bir yanlış anlaşılma vardı.

Fotoelektrik Etkisi

Metale ışık tutulursa metal, elektronlarının bir kısmını serbest bırakır. Einstein, ışığın kuantum olarak adlandıran enerji ‘parçacıklarından’ oluştuğunu öne sürdü. Bu kuantumlar metale çarptığında, enerjilerini elektronlara aktarırlar, sonuç olarak elektronlar metalden kaçar.

Einstein, ışığın bir parçacık gibi dalgalı davranabileceğini gösterdi. Işığın her bir “parçacığının” taşıdığı enerji, ışık dalgalarının frekansıyla doğru orantılıdır.

Özel Görelilik Teorisi

Einstein’ın 1905’teki üçüncü makalesinde, üniversitede duyduğu büyük bir sorundan bahsetti. Makalede Newton’un hareket yasalarını Maxwell’in ışık denklemleriyle nasıl çözebileceğinden bahsediyordu. Yaklaşımının adı ‘düşünce deneyi’ idi.

Fizik yasalarının nereye giderseniz ve ne yaparsanız yapın değişmediğini keşfetti. Bir ışık demetine doğru hızla yaklaşsanız da, uzaklaşsanız da ışık demetini her zaman hareket halindedir ve aynı hızdadır (ışık hızı).

Bu açıklayıcı değildir, çünkü günlük hayatta işler böyle yürümez. Örneğin, bir çocuk bisikletle size yaklaşıyorsa ve siz de ona doğru yaklaşırsanız, ondan uzaklaştığınız duruma göre size çok daha çabuk ulaşacaktır. Işıkta ise aynı durum söz konusu değildir. Işığa yaklaşsanız da uzaklaşsanız ışığın size ulaşma süresi aynıdır. Eğer üniversitede fizik bölümünde okumuyorsanız bu durumu anlamak zor olabilir.

Zaman, uzunluk ve kütlenin hareket ettiğimiz hıza bağlıdır.  Örneğin, biz ne kadar hızlı hareket edersek zaman o kadar yavaş geçer.

Fizik Dünyasındaki Tanınırlığı

İnsanlar Einstein’ın makalelerini okuyup bunlar üzerinde tartıştıkça düşünceleri yavaş da olsa kabul gördü ve fizik dünyasının güçlü yeni zekası olarak ünü arttı. 1908’de Bern Üniversitesi’nde ders vermeye başladı. 1909’da ise Patent Ofisi’nden istifa etti. 1911’de Prag’daki Karl-Ferdinand Üniversitesi’nde fizik profesörü olarak çalışmaya başladı.

1911’de genel görelilik teorisi üzerinde çalışırken, güneşin güçlü çekiminin güneşe yakın olan yıldızlardan gelen ışığın bükülmesi hakkındaki ilk teorilerini ortaya koydu.

Genel Görelilik Teorisi ve Einstein’ın Dünya Çapındaki Ünü

Einstein, 1915’te, uzay ve zamanın yerçekimi sebebi ile saptığını gösteren genel görelilik teorisi makalesini yayınladı. Işık kütlesinden dolayı değil güçlü yer çekiminden dolayı sapar.

1919’da İngiliz bir kafile, güneş tutulmasını gözlemlemek üzere Batı Afrika’daki Principe adasına geziye gittiler. Tutulma sırasında, güneşe yakın geçen yıldızlardan gelen ışığın saptığını gözlemlediler. Einstein’ın da dediği gibi, uzay eğridir.

Onurlar

Albert Einstein, 1921’de Nobel Fizik Ödülü’nü aldı. Einstein, ödülünü genel görelilik teorisi için değil, teorik fiziğe genel katkıları ve 1905 yılında yaptığı mucize buluşlar özellikle fotoelektrik etki sayesinde aldı.

1925’te genel görelilik teorisi ve kuantum fiziğine katkıları sebebiyle Londra Kraliyet Derneği’nden Copley Madalyası’nı layık görüldü. Franklin Enstitüsü ise 1935’te görelilik ve fotoelektrik etki çalışmalarından dolayı Einstein’e Franklin madalyası verdi.

Sonraki Yıllar

Einstein en büyük keşiflerini genç bir delikanlı iken yaptı.

Sonraki yıllarında da bilime devam etti fakat çığır açan keşifler yapamadı. Siyasete ve dünyada olan güncel gelişmelere ilgi duymaya başladı.

Einstein hem Alman hem Yahudi olarak doğdu. 1955’te  ise Amerikan vatandaşı olarak öldü. Einstein, Hitler iktidara geldiğinde Amerika’da yaşıyordu. Almanya’ya dönmenin kötü bir fikir olduğunu düşündü ve Alman vatandaşlığından çıktı. Einstein kendini hiçbir zaman Yahudi olarak hissetmese de Nazi Partisi tarafından zulme uğrayan Yahudi halkıyla güçlü bir bağ kurdu.

Einstein’ın en büyük isteği, insanlara ülkeleri veya dinleri için değil, insanlıkları için saygı gösterilmesiydi.

Görelilik kuramım başarıyla kanıtlanırsa Almanya benim bir Alman olduğumu iddia edecek, Fransa ise dünya vatandaşı olduğumu açıklayacaktır. Kuramım gerçek dışı çıktığında ise, Fransa bir Alman olduğumu söyleyecek, Almanya ise bir Yahudi olduğumu açıklayacaktır.

Kaynak: https://www.famousscientists.org/albert-einstein/

Görsel Kaynak: https://www.famousscientists.org/images1/albert-einstein.jpg

Editör: Selin Su GÜNDÜZ