VLDLR ile İlişkili Serebellar Hipoplazi

İçindekiler

Tanım

VLDLR ile İlişkili Serebellar Hipoplazi, beyin gelişimini etkileyen kalıtsal bir hastalıktır. Bu hastalığa sahip insanlar alışılmadık şekilde küçük ve az gelişmiş bir serebelluma (beyincik) sahiptirler.

Serebellum, beynin hareketi koordine eden bir parçasıdır. Bu beyin anomalisi, bebeklikte görülmeye başlayan ve zamanla stabilleşen denge (1*) ve koordinasyon (ataksi) sorunlarına yol açar. VLDLR ile İlişkili Serebellar Hipoplazi’ye sahip çocukların bazıları hiçbir zaman kendi başlarına yürüyemezken, bazıları geç bir zamanda, genellikle 6 yaşından sonra yürümeyi öğrenebilir. Bir Türk ailesinde, etkilenmiş kişi elleri ve ayakları üzerinde yürümektedir (dört ayaklı hareket).

(1*) Düz taban ve normal tabanlı ayak görünümü.

VLDLR ile İlişkili Serebellar Hipoplazi hastalığının diğer ek özellikleri arasında; orta düzeyden ileri düzeye kadar zihinsel sakatlık, konuşma bozukluğu (dizartri) ya da konuşamama ve gözlerin aynı yöne bakmaması (şaşılık) vardır.

Bazı etkilenmiş bireyler ayrıca düz tabana, kasılma nöbetlerine ve kısa boyluluğa sahiptirler. Çalışmalar bu hastalığın ortalama yaşam süresini önemli ölçüde etkilemediğini ileri sürmektedir.

Sıklık

VLDLR ile İlişkili Serebellar Hipoplazi tekrarlama sıklığı bilinmeyen nadir bir hastalıktır. Bu hastalık ilk olarak Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Hutterit nüfuslarında belirlenmiştir. Ayrıca, İran ve Türkiye’den de bazı ailelerde görüldüğü bildirilmiştir.

Nedenler

VLDLR ile İlişkili Serebellar Hipoplazi, adı üzerine VLDLR genindeki mutasyonlardan kaynaklanır. Bu gen, çok düşük yoğunlukta lipoprotein (VLDLR) reseptörü adı verilen bir proteinin üretilmesi için talimatlar sağlar.

Doğumdan itibaren, bu protein gelişen sinir hücrelerinin beyindeki uygun lokasyonlarına hareketlerine rehberlik ederek kritik bir rol oynar. VLDLR genindeki mutasyonlar hücrelerin herhangi bir fonksiyonel VLDLR reseptör proteini oluşturmalarını engeller.

Bu protein olmadan gelişen sinir hücreleri beyinde bulunmaları gereken bölgelere ulaşamazlar. Sonuç olarak meydana gelen beyin gelişim sorunları, ataksiye ve bu hastalığın diğer ana özelliklerine sebep olur.

Kalıtım Modeli

Bu hastalık, her hücredeki gen kopyalarının ikisinin de mutasyona sahip olduğu anlamına gelen otozomal çekinik (2*) modelle kalıtılır. Otozomal çekinik bir hastalığa sahip bir bireyin ebeveynlerinin her ikisi de mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşırlar ama genellikle hastalığın belirti ve semptomlarını göstermezler.