Otozomal Çekinik Serebellar Ataksi Tip 1

İçindekiler

Tanım

Otozomal çekinik serebellar ataksi tip 1 (ARCA1), beynin hareketi koordine eden (serebellum/beyincik) kısmındaki sinir hücrelerinin kaybı (atrofi/ körelme) nedeniyle hareket ile ilerici problemlerle karakterize olmuş bir durumdur. Bu hastalığın belirti ve semptomları ilk olarak orta yaşların başlarında görülür. Bu hastalığa sahip insanlar başlangıçta ya konuşma bozukluğu (dizartri) çekerler, ya denge ve koordinasyon problemleri (ataksi) olur ya da her ikisini de yaşarlar. Ayrıca mesafeyi ya da ölçeği (dismetri) yargılamayı içeren hareketlerde zorluk çekebilirler. ARCA1’in diğer özellikleri ise anormal göz hareketi (nistagmus) ve gözle objelerin hareketlerini takip etmede problemlerdir. Hareket problemleri yavaşça gelişir ve sıklıkla baston, yürüteç ya da tekerlekli sandalye ihtiyacı ile sonuçlanır.

Sıklık

Otozomal çekinik serebellar ataksi tip 1’li 100 ya da daha fazla insan teşhis edilmiştir. Bu durum ilk olarak Kanada’da Quebec’in Beauce ve Bas-Saint-Laurent bölgelerindeki kişilerde ortaya çıkmıştır ama o zamandan beri dünya çapındaki popülasyonlarda bulunmuştur.

Nedenler

Otozomal çekinik serebellar ataksi tip 1’e SYNE1 genindeki mutasyonlar sebep olur. SYNE1 geni, birçok dokuda bulunan ama özellikle beyinde kritik gibi görünen Syne-1 adı verilen bir proteinin yapımı için talimatlar verir. Beyinde, hareketi koordine eden kısım olan beyinciğin korunmasında Syne-1 proteininin rol oynadığı görülür. Syne-1 proteini, beyincikte bulunan ve sinir hücreleri arasında kimyasal sinyal iletimi ile ilgili olan Purkinje hücrelerinde aktiftir.

Otozomal çekinik serebellar ataksi tip 1’e sebep olan SYNE1 gen mutasyonları, Syne-1 proteininin anormal kısa ve işlevsiz çeşidiyle sonuçlanır. Kusurlu proteinlerin, Purkinje hücresi fonksiyonunu zayıflattığı ve beyincikte nöronlar arasındaki sinyal iletimini bozduğu düşünülür. ARCA1’in karakteristik hareket problemlerine sebep olan beyincikte beyin hücrelerinin kaybıdır, ancak bu hücre kaybının, Purkinje hücre fonksiyonunu nasıl zayıflattığı belirsizdir.

Kalıtım Modeli

Bu durum, otozomal çekinik olarak aktarılır, yani her hücrede genin iki kopyasının da mutasyona uğradığı anlamına gelir. Otozomal resesif durumlu bireyin anne ve babası mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşırlar ama tipik olarak onlar bu durumun belirti ve semptomlarını göstermezler.