Şerif Kaan Şişko
İçindekiler
Tanım
Kanser tedavisi için ameliyat, kemoterapi ve radyasyon terapisi ile birlikte erken evre pankreas kanseri için en etkili tedavidir. Ameliyatın, pankreas kanseri tedavisinde uzmanlaşmış bir hastanede ve multidisipliner takıma sahip bir cerrah tarafından yapılması çok önemlidir.
Ameliyat Öncesi veya Sonrasında Tedaviler
Hekiminiz, ameliyattan önce tümörü küçültmek için başka tedaviler önerebilir. Aynı zamanda bu tedaviler, ameliyattan sonra kalan kanser hücrelerini öldürmede de kullanılabilir.
Ameliyat öncesi uygulanan tedavilere neoadjuvan terapiler denir. Ameliyat sonrasında uygulanan tedaviler ise adjuvan terapi olarak adlandırılır. Terapiler, şunları içerebilir:
- Kemoterapi- kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini durdurmak için ilaç kullanımı
- Kemoradyasyon- radyasyon terapisi ve kemoterapinin birlikte kullanılması
Kanseri Almak İçin Ameliyat
Rezeksiyon, yani ameliyatla alma, sağlık durumu uygun olan erken evre kanser hastalarının en yaygın tedavisidir. Bazı 3. evre kanser hastalarında da kemoterapi ile tümörün küçülmesi sonrası rezeksiyon yapılabilmektedir.
Rezeksiyon işleminin amacı tümörün ve yanında bir miktar dokunun ameliyatla pankreastan alınmasıdır. Yapılacak ameliyatın tipi sizin sağlık durumunuz, tercihleriniz ve tümörün büyüklüğü ile lokasyonuna göre değişebilmektedir. Hekiminiz tedaviler, riskler ve olası yan etkiler hakkında size bilgi verecektir.
Ameliyat Nasıl Yapılır?
Pankreas kanseri ameliyatı hastanelerde genel anestezi ile yapılır. Ameliyat üç farklı şekilde yapılabilir:
- Açık Ameliyat: Karın bölgesinde açılan kesikten kanserli tümörün alınması
- Laparoskopik Cerrahi: Karın bölgesine açılan ufak kesiklerden uzun, ince ve ucunda kamera olan bir alet (laparoskop) kullanır. Diğer kesiklerden sokulan aletler sayesinde de kanser alınır.
- Robotik Destekli Ameliyat: Bir çeşit minimal invazif ameliyattır. Hekiminiz, kontrol panelinden yönettiği robotik araçlar ile ameliyatı gerçekleştirir.
Açık ameliyat genelde en iyi yaklaşım olarak kabul edilmektedir fakat gerekirse diğer seçenekler de önerilebilir. Seçenekleriniz hakkında hekiminize danışınız.
Ameliyat Türleri
- Whipple İşlemi: Pankreasın baş bölgesinde bulunan tümörlerin tedavisidir. En yaygın pankreas tümörü tedavisidir.
- Distal Pankreatektomi: Hekimin, pankreasın kuyrukla beraber bir kısmını veya sadece kuyruğunu alması işlemidir. Genelde dalak da alınır. Dalak, vücudun enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olduğu için hekiminiz bu işlemden önce ve sonra aşı yaptırmanızı isteyebilir.
- Total Pankreatektomi: Kanserin büyük olması veya tümörlerin çok fazla olması durumunda pankreasın tamamen alınması durumudur. Pankreasla birlikte dalak, safra kesesi, safra kanalı, mide ve ince bağırsağın bir bölümü ve yakında bulunan lenf düğümleri de alınabilir.
Eğer kanser yayıldıysa:
Hekiminiz, ameliyat sırasında kanserin yayılmış olduğunu fark edebilir. Bu durum önceden yapılmış taramalar ve testlere rağmen gerçekleşebilir.
Böyle bir durumda, hekiminiz kanseri alamaz. Fakat bypass gibi bazı işlemler yaparak kanserin sebep olduğu semptomları hafifletebilir.
Whipple Ameliyatı Olmak
Whipple ameliyatı önemli ve karmaşık bir işlemdir. Pankreas alanında özelleşmiş veya HPB (Hepatopankreatobiliyer) uzmanı cerrah gerektirir. Cerrah, ameliyatla şu kısımları alacaktır:
- Pankreasın kanserli kısmı
- Küçük bağırsağın ilk kısmı (oniki parmak bağırsağı)
- Midenin bir kısmı
- Safra kesesi
- Safra kanalının bir kısmı
Sonrasında cerrah, sindirim sisteminin düzgün çalışması için pankreasın kalan kısmını, safra kanalını ve midenin kalan kısmını ince bağırsağın farklı bölümlerine ekleyecektir. Birçok kişi whipple ameliyatından sonra diyetini değiştirmek zorunda kalmaktadır.
Whipple ameliyatı uzun süren bir işlemdir. Genelde 5-8 saat sürmektedir. Cerrahınızın da açıklayacağı gibi, bu ameliyat ciddi kan kaybı veya eklenen organlardan sızıntı gibi ciddi riskleri barındırmaktadır.
Hastaların birçoğu ameliyattan sonra 1-2 hafta hastanede kalmaktadır. Tam iyileşme en az 8-12 hafta alacaktır.
Ameliyattan Sonra Ne Beklenmeli?
Siz ameliyattan sonra iyileşirken, uzmanlar durumunuzu takip edip size bazı konularda yardım edeceklerdir.
Ağrı Kontrolü
Ameliyattan sonraki birkaç gün boyunca ağrı ve rahatsızlık çekmek normaldir. Konforunuzu arttırmak için ağrı kesiciler verilebilir. Eğer ağrılarınız evde de devam ediyorsa doktorunuza danışınız.
Tüpler Ve Damlalar
Ameliyat sırasında midenize ince bir tüp yerleştirilmiş olabilir. Bu tüp, cerrahi drenaj denir ve mideden akan bazı sıvıları şişe veya küçük bir pakete aktarmak için kullanılır. Daha sonra bu sıvılar potansiyel sıkıntıları bulmak için kullanılır. Tüpler asla kalıcı değildir ve genelde ameliyattan birkaç gün sonra çıkarılır.
Hastanedeyken, vücut sıvılarınızı yenilemek için damlalık kullanacaksınız. İlk günlerde yiyecek ve içecek tüketmenize izin verilmeyebilir. Normale dönmeden önce bir süre sıvı diyetine girmeniz gerekebilir. Yemek yemenize izin verilmezken, ince bağırsağınıza yerleştirilecek bir tüp ile ihtiyaç duyduğunuz besinleri alacaksınız.
Hastane diyetisyeni, yiyecek düzeninizdeki değişimlerde size yardım edecektir. Ameliyat sonrası bazı hastalar pankreatik enzim tabletleri kullanmaya ihtiyaç duyabilir. Bu tabletler öğünlerinizle birlikte alınır ve proteinler ile yağları sindirmenizde yardımcı olur.
İnsülin Terapisi
Pankreas insülin üretir. Pankreasının bir kısmını veya tamamını kaybeden insanlarda diyabet hastalığı oluşabilir ve düzenli insülin iğnesine ihtiyaç duyabilir. Diyabet hastalığını kontrol etmek için endokrinolog denen özel doktorlar size yardım edecektir.
Hastanede Yatmak
Hastaların çoğu 2 hafta içinde hastaneden taburcu edilmiş olur. Eğer fiziksel yeteneğinizi kazanmada sorun yaşıyorsanız, rehabilitasyona ihtiyacınız olabilir. Bu durumda, rehabilitasyon merkezlerinde yatılı olarak veya evde tedavi olabilirsiniz.
Hekiminiz, ameliyattan sonraki gün sizi yürümeye teşvik edecektir. Normal fiziksel aktivitelerinize ne zaman dönebileceğinizi de hekiminizden öğrenebilirsiniz.
Ya Kanser Geri Dönerse?
Eğer ameliyat başarılı geçip kanser alındıysa, durumunuzu takip etmek için düzenli olarak randevu alacaksınız. Bu randevularda kanserin geri gelme veya yayılma durumu var ise takip edilecektir.
Zaman ilerledikçe problem çıkmaz ise bu randevular gitgide seyrekleşecektir. Randevular arasında bir sağlık sorunu veya semptom yaşarsanız hekiminize bildiriniz.
Ne yazık ki, pankreas kanseri tedavisi zor ve geri gelme riski yüksek bir hastalıktır. Buna nüksetme denir. Çoğu zaman, nüksetme durumunda ameliyat tedavi seçeneği değildir.
Bu durumda hekiminiz, farklı tedavi yolları önerebilir. Ayrıca klinik çalışmalara katılarak deneysel tedavilere de başvurabilirsiniz.
Görsel Kaynak: https://www.womenworking.com/scientists-reveal-possible-early-warning-sign-of-pancreatic-cancer/
Editör: Yasemin CANKAT