Mert Yalçıntaş
İçindekiler
Tanım
Pankreas Kanseri, yemek yeme, sindirim ve gerekli besinlerin emilimi gibi yeteneklerinizi etkileyebilir. Tedavi esnasında ve sonrasında, yeterli bir şekilde beslenip beslenmediğinizden emin olmanız çok önemlidir. Farklı yemekler, insanları farklı etkileyebilir bu yüzden sizin için sıkıntı çıkarabilecek besinleri tespit etmeniz gerekiyor.
Kilonuzu Kontrol Edin!
Tedavisi esnasında ve sonrasında iştahınız, yiyebileceğiniz besinler ve vücudunuzun emilim yapma yeteneğindeki değişime bağlı olarak kilonuzda değişimler olabilir ve planlanmamış kilo kaybı yaşayabilirsiniz.
Diyetisyene Görünün!
Halihazırda yeme ve içme problemleriniz varsa diyetisyenle konuşun. Diyetisyenler, size besinler hakkında bilgi veren ve hastalığın farklı safhalarında yeme problemleriyle başa çıkmanız için tavsiyelerde bulunan uzmanlardır.
Bir diyetisyen, yeme planı hazırlayabilir ve besin takviyeleri hakkında tavsiyeler verebilir. Diyetisyenler, özel ya da devlet hastanelerinde çalışırlar. Gitmiş olduğunuz kanser tedavi merkezinde çalışan bir diyetisyen olması da mümkündür ve uzmanlarınızla görüşerek koordine olur.
Düzenli ve Besleyici Yemekler Yiyin!
Düzenli küçük öğünler yemek (her 2-3 saatte bir gibi) düzeni bir yemek yeme profiline sahip olun. Çok yorgun olduğunuz zamanlar için de hazırda yiyecekler bulundurun (yoğurt, meyve ve dondurulmuş gıdalar).
Yemeklerin ve atıştırmalıkların doyurucu ve yüksek protein içermesine dikkat edin. Diyetisyenleriniz size bu konuda takviye edici içecekler hakkında tavsiyelerde bulunabilir.
Besinsel Takviyeler
Eğer dengeli bir diyet size göre değilse ve çok kilo kaybediyorsanız, doktorunuz veya diyetisyeniniz size besleyici gıda takviyeleri önerebilir. Bu yiyecekler enerji, protein ve diğer besin öğelerini içererek gücünüzü yerinde tutmanızı sağlar. Diyetisyeniniz size doğru takviyeyi önerir, nereden alacağınızı söyler ve ne kadar kullanacağınızı belirtir.
Besin takviyeleri yemeklere ek olarak alınmalıdır ve öğünler arasında atıştırmalık olarak kullanılmalıdır. Bu takviyeler barlar, pudingler, içecekler, süt veya suyla karıştıracağınız tozlar olabilir.
Yemeğinize Eklemeler Yapın!
Yemeklerinize fazladan kilojüller eklemenin yolları:
- Soslara, sebzelere, çorbalara, içeceklere, tatlılara fazladan süt tozu eklemek.
- Soslara, çorbalara, fırınlanmış yemeklere, sebzelere, salatalara ve yumurta içeren yemeklere peynir eklemek.
- Tahıllara, yulaf lapasına ya da içeceklere şeker veya bal eklemek.
- Diyetisyen tavsiyesi ile toz halinde besin takviyeleri kullanmak.
Yemenize odaklanmak için ekstra oynamalar yapmak kesinlikle kabul edilebilir bir durumdur! Kilo almak ve bu durumu kontrol etmek ekstra yağ ve şeker alımından uzak durulduğu sürece problem değildir.
Tat ve Kokulara Dikkat Edin!
Tedavi sonrasında damak zevkinizi bulmanız gerekebilir. Eğer yemeklerin tadı farklı geliyorsa, ekstra bitki, limon, yeşil limon, sarımsak, bal, kırmızı biber, biber, sos, turşu gibi takviyeler ile tadımınızı zenginleştirebilirsiniz. Ağızınızda metalik ya da acı bir tat varsa çilek gibi nispeten daha sulu meyveler yemek yardımcı olabilir.
Eğer yemek kokuları sizi rahatsız ediyorsa, yakınlarınızdan yemek yapmasına dair ricada bulunun. Soğuk yiyecekler ya da yoğun kokusu olmayan oda sıcaklığındaki yiyeceklerden tercih edebilirsiniz.
Bulantı ve Kusma
Bulantı ve kusma, kanserin veya kanser tedavisinin bir yan etkisi olabilir. Bazı insanlarda yemekler ya da yemek kokuları iyi hissetmemeye sebebiyet verebilir.
Birçok bulantı ilacı vardır ve bunları, semptomları kontrol etmek amacıyla düzenli olarak kullanabilirsiniz. Reçetenizdeki ilaç işe yaramazsa, başka bir ilaç denemek için doktorunuza başvurun. Kusmanın ne kadar sürdüğünü veya içtiğiniz herhangi bir sıvıyı vücudunuzda tutup tutamadığınızı da bildirin.
Suyu tutamadığınızı gösteren işaretler: ağızda kuruluk, koyu idrar, baş dönmesi ve sersemleme hali. Eğer sürekli kusuyorsanız, duodenum (bağırsağın ilk kısmı) tıkanmış olabilir ve tıkanıklığı gidermek için ameliyat gerekebilir, doktorunuza görünün.
Mide Bulantısıyla Baş Etmek
- Doktorunuzla ilaç vermesi için görüşün.
- Kraker veya kızarmış ekmek gibi yumuşak yiyeceklerle atıştırın.
- Düzenli aralıklarla az az yemeye çalışın. Öğün atlamak mide bulantısına sebep olabilir.
- Yavaşça ve iyice çiğneyerek yiyin ve için.
- Güçlü yanık ve yemek kokularından kaçının.
- Zencefilli gazoz veya zencefil çayı için.
- Nane veya limon aromalı haşlanmış şekerlendirmeleri emin.
Kusma Sonrası İyileşmenin Adımları
- Küçük Yudumlar Alın: Yiyecekleri zorla yemeyin. Sık ve az miktarda sıvı alın.
- Besleyici Sıvılar Kullanın: Kusma durduysa ancak yine de hasta hissediyorsanız, yavaşça ve daha besleyici sıvıları için. Soğuk veya buzlu içeceklerle başlamak bir seçenek olabilir. Sütlü ya da meyveli içeceklere biraz su katarak yumuşatın.
- Katı Gıdalara Başlayın: Daha sonra, bisküviler veya reçelli, ballı, kızarmış ekmek gibi az miktarda katı yiyecekler denemeye çalışın. Haşlanmış meyve ya da yoğurt da efektif olabilir. Üç büyük öğündense gün içerisinde sık sık ama az miktarda yemek yemek daha faydalı olacaktır.
- Normal Diyetinize Dönün: En kısa zamanda normal, dengeli bir diyete başlayana kadar yiyecek alımınızı artırın. Yağlı et veya tam yağlı süt gibi ekstra yağlı besinlerden uzak durun. Doktor veya diyetisyeniniz ekstra beslenme programları önerebilir.
İshal
İshal, bağırsak hareketleri sulu, hızlı ve sıkça gerçekleştiğinde ortaya çıkar. Karın ağrısı veya kramp çekiyor olabilirsiniz. Pankreas Kanseri için ameliyat, kemoterapi, karnın olduğu yere radyasyon terapisi, ilaçlar, enfeksiyonlar, belirli yemeklere vücudun tepkisi ya da anksiyete ishale sebebiyet verebilir.
Eğer ishal, yemekten 15-30 dakika sonra ortaya çıkıyorsa, Damping Sendromuna sahip olabilirsiniz. Bu durum, öğütülen besinlerin bazı bölümlerinin ince bağırsağa geldikten sonra hemen sindirilmesiyle ilişkilidir.
İshali Yönetmek
- Kaybedilen sıvıların telafisi için bolca sıvı tüketin.
- Alkol, fazla kafein ve hazır gıdalardan kaçının.
- Laktozu azaltılmış süt tüketin( laktoz intoleransınız olabilir).
- Bağırsaklarınızdaki herhangi bir değişim ihtimaline karşın doktorunuzu sürekli haber edin.
Eğer bunlar işe yaramıyorsa doktorunuzla ilaç tedavisine başlayabilirsiniz. Dışkının soluk, yağlı, ekstra kokulu, yüzer ve yıkanması zor olması durumunda doktorunuza bildirmelisiniz. Bu durum pankreasınızda yeterli enzim olmadığına işaret edebilir. Enzim replasman tedavisine başlanabilir.
Enzim Replasman Tedavisi
Pankreas, yemekleri parçalamak için sindirim enzimleri üretir. Eğer Pankreas Kanseri’ne sahipseniz ya da pankreatik ameliyat geçirdiyseniz, vücudunuz bu enzimleri üretemeyebilir.
Bu durum sindirmenizi ve besinlerin emilimini etkileyecektir. Bu duruma, Pankreas Ekzokrin Yetmezliği (PEI) denir ve belirtileri şunlardır:
- Karın ağrısı
- Şişkinlik
- İshal veya dışkıda yağlılık, renkte koyulaşma, köpüklü olması
- Kilo kaybı.
Bu semptomları önlemek için doktorunuz, asit baskılayıcı ilaçlar yardımıyla pankreas enzimleri reçete edebilir. İlacın dozu, semptomlara ve diyete bağlı olarak doktorunuz tarafından ayarlanır.
Diyabet
İnsülin, kandaki şeker seviyesini ayarlayan bir hormondur. Diyabet ya da yüksek kan şekeri seviyesi, pankreasın yeterli insülin üretememesi durumunda ortaya çıkar. Bundan dolayı bazı insanlar, Pankreas Kanseri teşhisinden kısa süre önce (kanser, pankreasın insülin salınımını etkilediğinde) ya da ameliyattan kısa bir süre sonra (pankreasın bir parçası ya da tamamı çıkarılmışsa) diyabete neden olabilir.
Diyabetin yönetilme süreci kişiden kişiye değişebilir ama genellikle hem diyet değişikliklerini hem de insülin enjeksiyonlarını içerir. Bazen ilaçlar ağız yoluyla tablet olarak verilir.
Doktorunuz durumu yönetmenizde size yardımcı olacaktır ancak genelde, hormon bozukluğu konusunda uzman olan bir endokrinoloğa yönlendirilirsiniz.
Görsel Kaynak: https://www.mahalligundem.com/tum-yonleriyle-pankreas-kanseri/34122/
Editör: Merih Birtanem ZEREN