İçindekiler
Tanım
Otozomal resesif serebellar ataksi tip 1 (ARCA1) beyinin hareketten sorumlu kısmı beyincikteki sinir hücresi yani nöron kaybı (atrofi) nedeniyle vücutta ilerleyici sorunlarla devam eden hareket problemleridir.
İlk belirtiler yetişkinliğin başlarından ortalarına kadar konuşma bozukluğu (dizartri), koordinasyon ve denge sorunları (ataksi) veya her ikisi şeklinde başlar. Buna ek disimetri durumu görülür bu sebeple mesafe ve ölçek değerlendirmesi yapmakta zorlanırlar ve anormal göz hareketlerine bağlı (nistagmus) nesnelerin hareketlerini gözlerle takip etme güçlüğü görülür.
Hareket güçlükleri ilerledikçe baston, tekerlekli sandalye gibi desteklere ihtiyaç duyulur.
Sıklık
Prevelans net bilinmemektedir ancak 100’den fazla vaka örneği vardır. Hastalık ilk Kanada’nın Quebec eyaletinin Beauce ve Bas-Saint-Laurent bölgelerindeki bireylerde görüldü fakat sonrasında dünya çapında başka örnekler de bulunmuştur.
Nedenler
SYNE1 geni mutasyonu ACRA1 görülmesine sebep olur. Bu gen Syne-1 proteini yapımı sağlar ve beyinde kritik önemi vardır. Bu protein beyincik korunmasında rol oynar ve sinir hücreleri (nöronlar) arasındaki kimyasal sinyalleşmede rol oynayan Purkinje hücrelerinde aktiftir (eksprese edilir).
Gendeki mutasyon proteinin normalden kısa, ve işlevsiz bir versiyon ortaya getirilmesine neden olur. Bu mutasyonlu protein Purkinje hücresi hasar verip nöronlar arası sinyalleşmeyi bozar.
Kalıtım
Otozomal resesif bir kalıtım yolu izlenir. Bu da her genin iki kopyasında da hasar olduğunu gösterir. Bu durumda ebeveynler mutasyonlu genin birer kopyasını taşısa da tipik semptomlar görülmez.
Hastalığın Diğer İsimleri
- ARCA1
- Otozomal resesif spinoserebellar ataksi 8
- Beauce’un resesif ataksisi
Kaynak: https://medlineplus.gov/genetics/condition/autosomal-recessive-cerebellar-ataxia-type-1/
Editör: Doğa DEMİRBAŞ