Otozomal Dominant Optik Atrofi ve Katarakt

İçindekiler

Tanım

Otozomal Dominant Optik Atrofi ve Katarakt, görme bozukluğu ile karakterize olan bir hastalıktır ve etkinlenen bireylerde ya doğuştan görme bozukluğu görülmektedir ya da erken çocukluk veya ileriki dönemlerde görme bozuklukları meydana gelmektedir. Hasta bireylerin gözleri, eşit bir şekilde bu durumdan etkilenmektedir. Görme kayıplarının ihtiva ettiği ciddiyet, aynı ailenin üyeleri arasında bile görmeden körlüğe geçişte oldukça geniş bir değişiklik söz konusu olmaktadır.

Otozomal Dominant Optik Atrofi ve Karakt Hastalığı’nın erken evrelerinde, hasta bireylerin gözünün arkasında yer alan ışığa duyarlı ve özel bir doku olan retina içindeki belirli hücrelerin ciddi kayıplarını yaşamaktadırlar. Bu belirli hücreler esasen, Retina Gangliyon hücreleri olarak da bilinmektedir.

Retina Gangliyon hücrelerinin bu hastalıktan dolayı kaybı, görsel bilgileri optik sinirler aracılığı ile ileten sinir hücrelerinin ya da sinirlerin atrofisi oluşmaktadır ardından da görme kaybını meydana getirmektedir. Hasta birey, Göz Doktoruna muayene için gittiği zaman sinirlerde meydana gelen dejenerasyon, optik sinirlerin solgun görünmesine neden olmaktadır ve bu da muayene esnasında oldukça belirgindir. Hasta bireyler, Katarakt Hastalığı’ndan da muzdariptir.

Otozomal Dominant Optik Atrofi ve Katarakt, hayatın herhangi bir döneminde ortaya çıkabilir ancak tipik olarak daha çok çocukluk zamanlarında meydana gelmektedir. Bu hastalık, diğer yaygın görme problemlerine de yol açmaktadır. Nistagmus, yani gözlerin istemsizce hareket etmesi, mavi ve yeşil renk tonlarını ayırt etmede zorlanma hatta imkansız kılan görme problemleri meydana gelmektedir.

Hastalığa sahip bazı hasta bireylerde, optik sinirlerin dışında diğer sinir hücreleri de dejenerasyona uğrayarak nöropati geliştirmektedirler. Bu nöropatiler sonucunda Serebellar Ataksi, Parestezi, Spastisite ve titreme gibi durumlar gözlemlenmektedir.

Sıklık

Otozomal Dominant Optik Atrofi ve Katarakt Hastalığı, dünya çapında 30.000 kişiden 1’ini etkilemektedir ayrıca Danimarka’da, 10.000 kişiden 1’ini etkilemektedir. Tıp literatüründe bu hastalığın Optik Atrofi Tip 1 formu bulunmaktadır ve bu alternatif form, Otozomal Dominant Optik Atrofi ve Katarakt Hastalığı’nın sadece birkaç yüzdesini oluşturmaktadır.

Nedenler

OPA3 isimli gende meydana gelen kalıtsal genetik modifikasyonlar neticesinde oluşan mutasyonlar, hastalığa neden olmaktadır. OPA3 geninde ihtiva olan genetik kodlar ile sentezlenen protein molekülleri, vücuttaki hücrelerden ve dokulardan yapılmaktadır. OPA3 protein molekülü vücudun, hücrelerin ve dokuların enerji merkezleri olan mitokondri organelinde yer almaktadır. OPA3 protein molekülünün esas fonksiyonu bilinmemektedir. Mitokondri organelinin şekil ve yapısının organizasyonunda ve Apoptoz’da işlev gördüğü tahmin edilmektedir.

OPA3 genindeki mutasyonlar, normal olmayan mitokondriyal fonksiyonlara sebep olmaktadır. Mitokondrinin morfolojik yapısı bozulmakla birlikte ATP üretiminde disfonksiyonlar oluşmaktadır. Yapısı ve şekli bozulmuş ve enerji üretemez hale gelmiş mitokondriler ve içerisinde bulunduğu hücreler, apoptoza daha duyarlı bir hale gelmektedir. Retina Gangliyon hücrelerinin enerji metabolizması oldukça hızlı ve aktiftir bunun doğrultusunda daha çok enerjiye gereksinim duymaktadırlar. Apoptoza duyarlı hale gelen hücreler doğrultusunda, Retina Gangliyon hücreler apoptoza daha duyarlı hale gelerek ilk önce kontrollü bir şekilde ölen hücrelerdir.

Retina Gangliyon hücrelerinin özel uzantıları olan aksonları vardır. Aksonlar, optik sinirleri meydana getirmektedir. Ölmüş Retina Gangliyon hücrelerde optik sinirler körelmektedir ve görsel bilgiyi beyne iletemez hale gelmektedir. Otozomal Dominant Optik Atrofi ve Katarakt Hastalığı’nda meydana gelen Nöropati yani sinir hücrelerinin dejenerasyonu aslında, vücuttaki diğer işlevsiz mitokondri organelinden etkilenmesi muhtemel bir durumdur. OPA3 geninde meydana gelen kalıtsal modifikasyonlar sonucu oluşan gen mutasyonları, Katarakt veya diğer göz problemlerine nasıl neden olduğu net bir şekilde bilinmemektedir.

Kalıtım Modeli

Otozomal Dominant Optik Atrofi ve Katarakt Hastalığı’nın kalıtım modeli, otozomal dominant aktarım şeklidir. Otozomal dominant kalıtım modelinde, ilgili hastalık için tek bir genin bir kopyasının mutajenik olması yeterli olmaktadır. Çoğu hasta vakaların, bu durumdan etkilenmiş bir tane ebeveyni bulunmaktadır.