Otozomal Dominant Optik Atrofi ve Katarak

İçindekiler

Tanım

Otozomal dominant optik atrofi ve katarak, görme bozukluğu ile karakterize olmuş bir göz hastalığıdır. Etkilenen kişilerin birçoğu doğuştan görüş keskinliği (görme keskinliği) yaşarken , diğer kişiler erken çocukluk dönemlerinde veya daha sonra görme problemleri yaşamaya başlarlar. Bu hastalıktan etkilenen bireylerin gözleri eşit derecede hastalıktan etkilenir. Ancak, görme kaybının şiddeti, aynı ailenin etkilenen bireylerin arasında bile, normal görmeden tam körlüğe kadar giden geniş bir hastalığa sahiptir.

Otozomal dominant optik atrofi ve katarak olan hastalığa sahip olan bireylerde bazı görme bozukluğuna sebep olan anormallikleri vardır. Hastalığın erken aşamalarında , etkilenen bireyler gözümüzün arka kısmında ışığa duyarlı olan yapı (retinada) ileri derecede bir kayıp yaşarlar. Bu hücreler (retinal ganglion hücreler) kaybını, görsel bilgiyi gözlerden beyine ileten sinirler (optik sinirler) dejenerasyonu (atrofi) izler ve bu da görme kayıplarına neden olur. Bu sinirlerin atrofisi, optik sinirlerin aşırı derecede silik görünmesine sebep olur ve bu durum sadece göz muayenesi sırasında doktorlar tarafından görülebilir. Bu hastalığa sahip bireylerin göz merceklerinde bulanıklık (katarak) vardır. Bu hastalık her zaman gelişebilir ancak genel olarak çocuklukta ortaya çıkar. Otozomal dominant optik atrofi ve kataraktta diğer yaygın olan göz bozuklukları arasında gözlerin istemsiz hareketleri (nistagmus) veya mavi-yeşil renk körlüğü yer alır.

Otozomal dominant optik atrofi ve kataraktı sahip olan bazı bireylerde optik sinirlerin yanı sıra diğer sinirlerin işlevlerinde görme bozuklukları (nöropati) gelişebilir. Bu göz bozuklukları denge ve koordinasyon problemlerine (serebellar ataksi), dengesiz yürüyüş, bacaklarda ve kollarda karıncalanma veya karıncalanma hissi (parestezi), ileri derecede kas sertliğine (spastisite), ritmik titremeye (tremorlar) yol açabilir. Bazı vakalarda ise etkilenen kişiler iç kulak anormalliklerinden kaynaklanan işitme kaybına sahip olabilirler (sensörinöral sağırlık).

Sıklık

Otozomal dominant optik atrofi ve katarak, dünya çapından 30.000 kişiden 1’inde ve Danimarka’da ise yaklaşık 10.000 kişiden 1’inin etkilendiği tahmin edilen bir durum olan otozomal dominant optik afrotinin bir şeklidir. Optik atrofi tip 1 bir optik atrofi formu çoğu vakayı oluştururken, otozomal dominant optik atrofi ve kataraktın otozomal dominant optik atrofi vakalarının sadece yüzde birkaçını temsil ettiği düşünülmektedir.

Nedenler

Otozomal dominant optik atrofi ve katarakt bozukluğu OPA3 adı verilen bir gendeki mutasyonlardan meydana gelir. Bu genden üretilen protein vücuttaki hücrelerde ve dokularda sentezlenir. OPA3 proteini, hücrelerin enerji üretim merkezleri olan (mitokondrilerde) bulunur. Proteinin işlevi kesin olarak bilinmemekle birlikte, mitokondrinin şeklinin ve yapısının düzenlenmesinde ve kontrollü hücre ölümünde (apoptoz) rol oynadığı düşünülmektedir.

OPA3 geninde meydana gelen mutasyonlar anormal mitokondriyal fonksiyonların oluşmasına neden olur. Mitokondrilerin enerji üretiminde azalma olur ve şekilsiz ve düzensiz bir hale gelirler. Bu kötü işleve sahip olan mitokondrileri içeren hücreler apoptoza (hücre ölümüne) duyarlı hale gelirler. Özelliklede, retinal gangliyon hücreleri gibi yüksek enerjiye ihtiyacı olan hücrelerin erken ölmesi çok olasıdır. Retinal gangliyon hücrelerinin akson adı verilen özelleşmiş olan uzantıları optik sinirleri oluşturur, bu sebeple retinal gangliyon hücreleri öldüğünde optik sinirler körelir ve görsel bilgiyi beyine iletemez. Bu etkilerle birlikte, etkilenen kişilerde görme olayını azaltır. Vücudun diğer bölgelerindeki sinir hücrelerinin de işlevsiz olan mitokondriden benzer şekilde etkilenerek otozomal dominant optik atrofi ve kataraktı olan bireylerde nöropati belirti ve semptomlarına yol açması olası bir durumdur. OPA3 geninde oluşan mutasyonlarının katarakta ve otozomal dominant optik atrofi ve kataraktta ortaya çıkan diğer göz sorunlarına nasıl yol açtığı belli değildir.