Otonom Testi Nedir?

Tanım

Otonom Testi, Otonom Sinir Sistemi (ANS)’nin çalışma sistemindeki aksaklıkları tespit edebilmeye yardımcı olan bir testtir. ANS, vücutta kendiliğinden gerçekleşen bireyin kontrol dışı vücut fonksiyonlarını kontrol etmektedir. Bunlara örnek olarak; solunum, kalp atışı, vücut ısısı ve sindirim sistemi gibi sistemler örnek verilebilir. Otonom Sinir Sistemi’nde hasarların yaygın nedenleri arasında Diyabet, Otoimmün Hastalıklar, bazı ilaçlar ve HIV gibi enfeksiyonlar gösterilmektedir.

Yapılan Otonom Testleri, Otonom Sinir Sistemi üzerindeki aksaklığın nerede ve ne şiddette etkilendiğini gösterebilir. Bu testin sonuçları da doktorunuza tedavi gidişatının şekillenmesinde büyük önem taşımaktadır.

Bu Test Ne İçin Kullanılır?

Otonom Sinir Sistemi’nde aksaklıkların kontrolü ve teşhisi için yapılmaktadır.

Neden Otonom Testi Yaptırmalıyım?

Otonom Sinir Sistemi’ndeki nöropati semptomlarına sahipseniz bu testi yaptırmak faydalı olacaktır. Semptomlar, Sinir Sistemi‘nin hangi bölümün üzerinde etki sahibi olduğuna göre farklılıklar göstermektedir.

Mide ve Gastrointestinal Semptomlar 

Bu semptomlar şunları içermektedir:

• Kabızlık,
• İshal,
• Mide bulantısı ve kusma.

Mesane ve İdrar Semptomları 

Bu semptomlar şunları içermektedir:

• İdrar yapma zorluğu,
• İdrar kaçırma,
• Normalden daha sık idrara çıkma.

Kalp ve Akciğer Semptomları 

Bu semptomlar şunları içermektedir:

• Hızlı kalp atışı,
• Aktivite ve egzersiz sürecinde nefes darlığı,
• Baş dönmesi,
• Bayılma,
• Zayıflık.

Diğer semptomlar 

• Çok fazla veya yetersiz terleme
• Cinsel sorunlar; erkeklerde erektil disfonksiyon, kadınlarda vajinal kuruluk.

Otonom Testi Nasıl Yapılır?

Otonom Testi, farklı birkaç yöntem ile yapılmaktadır. Belirtilerinize bağlı olarak doktorunuz aşağıdaki testlerden bir tanesi ve/veya birkaçının uygulanmasını isteyebilmektedir.

Deri solunum Testi Valsalva Manevrası 

Bu testler, solunum anındaki kalp atış hızı ve kan basıncı ölçmektedir.

Test yapılırken:

1. Her iki test için de hastanın göğsüne, elektrotlar ve parmak uçlarına tansiyon ölçmesi için bir aparat yerleştirilmektedir.
2. Derin nefes testi için, hastanın bir dakika boyunca yavaş ve derin nefesler alıp vermesi istenir.
3. Valsalva Manevrası için hastanın burnu sıkıştırılmış bir pozisyondayken, bir ağızlık yoluyla kuvvetli bir nefes alması istenir.
4. Bu süreçte elektrotlar ve tansiyon aparatı, kalp atış hızını ve kan basıncı kayıt altına alacaktır.

Eğimli Masa Testi

Bu test, hastanın duruşunu ve durağan pozisyonunu değiştirerek kan basıncını ve kalp atış hızını ölçmektedir.

Test yapılırken:

1. Ayak dayanağı olan motorlu bir sisteme sahip özel bir yatağa düz şekilde uzanılır.
2. Yatak güvenlik kemerleri, hastanın vücuduna yerleştirilir.
3. Hastanın göğsüne elektrotlar ve parmak uçlarına tansiyon ölçmesi için bir aparat yerleştirilmektedir. İlaç veya sıvı enjekte durumuna göre hastaya bir de damar yolu açılabilmektedir.
4. Hasta yaklaşık 15 dakika boyunca masada düz şekilde kalmaktadır.
5. Sonrasında ise masa 45 dakikaya kadar ayakta duracak şekilde dik bir pozisyona doğru hareket ettirilir.
6. Bu esnada kan basıncı ve kalp atış hızı kontrol edilir.
7. Beklenilmedik herhangi bir durum ortaya çıkarsa yatak tekrardan yatay pozisyona getirilir.

Kantitatif Sudomotor Akson Refleks Testi (QSART)

Bu testte, terlemeden sorumlu sinirlerin aktivitesi ölçen bir testtir.

Test yapılırken:

1. Hastanın ayağına, koluna ve bacağına elektrotlar bağlanmaktadır. Terlemeyi kolaylaştırmak için elektrotlar terlemeyi kolaylaştıran maddeler içermektedir.
2. Elektrotlar aracılığı ile elektrik akımları gönderilmektedir. Bu işlem gerçekleşirken, sıcaklık ve karıncalanma hissi hissedilebilmektedir.
3. Bilgisayar yardımıyla, sinirlerin ve ter bezlerinin gelen elektrik akımına karşı verdikleri tepki analiz edilmektedir.

Test ortalama olarak 45 dakika ile 1 saat arasında sürmektedir.

Termoregülatuar Ter Testi (TST)

Bu testte ise vücudun, sıcak bir ortamda terleme verimliliğini ölçmektedir.

Test yapılırken:

1. Hastanın cildine özel bir pudra sürülmektedir.
2. Terlemeyi uyarmak için özel olarak hazırlanılan bir odaya geçilmektedir. Buranın ısısı ve nemi normalden farklı olduğu için rahatsızlık verebilmektedir.
3. Hasta terledikçe test başında sürülen pudranın rengi değişmektedir.
4. Eğer normal terliyorsanız terinizin şekli bunu gösterecektir.

Mesane Ultrasonu

Bu test ise Otonom Sinir Sistemi tarafından kontrol edilen, mesanedeki problemlerin teşhisi için kullanılmaktadır. Ultrason, mesanede ne kadar idrar kaldığını görebilmek için idrara çıktıktan sonra yapılır.

Test yapılırken:

1. Hasta, alt karın açık olacak şekilde sedyeye uzanır.
2. Açık alt karın üzerine ultrason görüntüsü net alınabilmesi için özel bir jel yayılacaktır.
3. Ultrason görüntü cihazı, vücuda ses dalgaları yollayarak bu dalgaların dönütlerini kaydeder ve ekrana bir görüntü olarak yansıtır.

Test Öncesi Herhangi Bir Hazırlık Gerekmekte Midir?

Test öncesi doktorunuzun veya test ile ilgilenen sağlık uzmanı tarafından talimatlar verilecektir. Ancak genel prosedürde bu test için aşağıdaki şartlar gerekmektedir.

• Testten sekiz saat öncesinde, kafein içeren herhangi sıvı veya katı alınmaması gerekmektedir.
• Testten 12 saat öncesinde, alkol kullanımının kesilmesi gerekmektedir.
• Testten 3 saat öncesinde, sigara kullanılmamalıdır.

Testin Herhangi Bir Riski Var Mı?

Bazı hastalarda, Eğimli Masa Testi sırasında bayılmalar gözlemlenmektedir. Ancak bu ciddi bir durum değildir masa tekrar eski haline getirilebilmektedir. Yine aynı şekilde, Eğimli Masa Testi sonrasında mide bulantısı veya kusma görülebilmektedir. Bu hassasiyet, birkaç saat içersinde geçmektedir. Ancak diğer semptomlar, hızlı bir şekilde geçecektir.

Ultrason ve Ter Testi için bilinen herhangi bir risk yoktur.

Test Sonuçları Ne Anlama Geliyor?

Otonom Test sonuçlarında, herhangi bir problem var ise doktorunuz tarafından tedaviniz başlanılmaktadır. Doktor kontrolünde yazılan ilaçların kullanılması ve yaşam tarzında değişikliklere gidilebilir. Ayrıca semptomların daha hızlı şekilde kaybolması veya üstesinden gelinmesi için yeni tedavi stratejileri de önerilebilmektedir. Otonom Sinir Sistemi’nde problem tam olarak teşhisi konulmadıysa tanı konulabilmesi için ek testler istenebilmektedir.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/autonomic-testing/

Görsel Kaynak: https://www.istockphoto.com/tr/foto%C4%9Fraf/n%C3%B6ron-sistemi-gm1175284545-327224217

Editör: Elif Berfin KORGAN