Modern Sinirbilimin Babası Kimdir?

İçindekiler

Giriş

Modern Sinirbilimin babası olarak bilinen Santiago Ramon y Cajal, 1852’de İspanya’nın Navarre kentindeki Petilla de Aragon’da doğdu [1]. Sinirbilim, Mikrobiyoloji ve Anatomi alanında çeşitli çalışmalar yapan ve bu alanlarda keşifler yapan Cajal, 1906 yılında Camillo Golgi ile birlikte Fizyoloji alanında aldığı ödülle de Sinirbilim alanının gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştur.

Yaşamın İlk Zamanları ve Eğitim

Gençliğinde oldukça hareketli ve enerjik olmasından dolayı babası tarafından berber çıraklığı, kunduracılık gibi işlere verildi [2]. Babası bu işlerde Cajal’ın disipline alışacağını ve durulacağını düşünmüştür. Cajal ayrıca gençliğinde ressamlık ve spor ile de uğraşmıştır. Cajal, babasının da hekim olması hasebiyle anatomiye karşı bir ilgi duyuyordu. Cajal, mezarlıklara giderek cesetler üzerinde incelemeler yapıyordu ve ressamlığının getirisi ile de bunları kağıda döküyordu.

Cajal, babasının da anatomi dersi verdiği Zaragoza Üniversitesi tıp fakültesine girdi [3]. Buradan mezun olduktan sonra İspanyol ordusunda tıbbi memur olarak işe başladı. 1874-75’de Küba savaşının patlak vermesiyle cepheye gitti ve burada kendisinin daha sonra üzerinde araştırmalar da yapacağı mikrobiyoloji alanıyla ilgili bilgiler ve tecrübeler kazandı. Savaş yaralarını ve bu yaralar nedeniyle oluşan tüberküloz, malarya gibi hastalıkları inceledi [4]. Hatta bu alanda kendisini geliştirmek için bir spa kasabası olan Pantioza’da bir süre kaldı.

Kariyer Yolu

İspanya’ya döndükten sonra 1877 yılında tıp alanında doktorasını aldı. Bir süre Zaragoza müzesinde direktörlük yaptı. 1883’e kadar Zaragoza Üniversitesinde çalıştıktan sonra Valensiya Üniversitesinde anatomi profesörü olarak göreve başladı [5]. Çalıştığı bu süre boyunca inflamasyonun patolojisi, kolera, epitelyal hücrelerin yapısı üzerinde araştırmalarını yürüttü. Sonrasında Cajal, profesörlük için Barselonaya gitti. Burada bir hücre boyama metodu olan Golgi metodunu öğrendi [6]. Bu tecrübe ona akademik hayatında kırılma noktası yarattı. Bu yöntemle sinir sistemine olan ilgisi arttı ve beyin ve spinal kord ile ilgili olan nöron hücrelerini boyamaya ve bunları incelemeye başladı. Bu sırada anatomi geçmişi de olduğundan merkezi sinir sisteminin anatomisi üzerinde de çalışıtı [6]. 1892 yılında Madridde profesör oldu ve daha sonra Cajal Enstitüsü olarak anılacak olan Biyolojik Araştırma Laboratuvarı’nın kurucusu oldu.

Görsel 2: “İnsan serebellumundan Purkinje nöronları”, 1899 tarihli bir çizim. Cajal Enstitüsü, Madrid [3]

Katkıları ve Başarıları

Cajal’ın ortaya koyduğu teorilere ve keşiflere bakılacak olursa Cajal, aksonal büyüme konisi üzerinde yaptığı çalışmalar ile bu yapının varlığını keşfetmiş oldu. Ayrıca nöronların sinir sisteminde yan yana dizilmediklerini, aralarında boşlukların olduğunu retiküler teoriye dayanarak savundu [7]. Heinreich Waldayer’in ortaya koyduğu nöron teorisinin gelişmesine katkıda bulundu [7]. Ayrıca nöronların bir yapısı olan dendritik uçların varlığını da kanıtlamış oldu. Öğrencisi olan Rafael Lorente de No, nöron hücre girdi ve çıktı sistemlerini analiz ettiği kablo teorisini ortaya attı [8]. Sinir yapılarının ve bağlantılarının tasvirlerini üreterek ve hücre türlerinin ayrıntılı açıklamalarını sağlayarak, daha sonra Cajal’ın (ICC) geçiş hücresi adını alan yeni bir hücre türünü keşfetti [9]. Daha sonrasında bu hücrenin, bağırsağı kaplayan düz kasların içine gömülü nöronlar arasında, motor nöronlardan düz kas hücrelerine nörotransmisyona aracılık ederek, gastrointestinal sistem boyunca içeriği hareket ettiren yavaş kasılma dalgalarının jeneratörü ve pacemaker’ı olarak görev yaptığı bulundu [9]. Ayrıca Cajal, 1894’de kortikal piramidal hücreleri bir ağaca benzeterek büyüdüklerinde ve dallarını genişlettiklerinde zamanla daha ayrıntılı hale gelebileceklerini öne sürdü [10].

Aldığı en ünlü ödül, 1906’da İtalyan bilim insanı Camillo Golgi ile birlikte “sinir sisteminin yapısı üzerine yaptıkları çalışmalar nedeniyle” Nobel Fizyoloji yahut Tıp Ödülüydü [11]. Her ne kadar ikilinin belirli teoriler üzerinde uzlaşamadıkları ve “atıştıkları” düşünülse de konu Bilim olunca ikisi de bir ortak nokta bulmuşlar gibi gözükmektedir.

Görsel 3: Cajal ve Golgi’nin 1906 yılında Fizyoloji yahut Tıp alanında aldıkları Nobel Ödülü [12].

Kaynaklar:

“Santiago Ramón y Cajal : The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1906″. NobelPrize.org. Retrieved 2020-06-25.
A Mind for Numbers. Tarcher Penguin. 2014. p. 193. ISBN 978-0-399-16524-5.
Nytimes.com. 2018. A Deep Dive Into the Brain, Hand-Drawn by the Father of Neuroscience (Published 2018). [online] Available at: <https://www.nytimes.com/2018/01/18/arts/design/brain-neuroscience-santiago-ramon-y-cajal-grey-gallery.html> [Accessed 25 March 2021].
Santiago Ramón y Cajal on Nobelprize.org Edit this at Wikidata, accessed 29 April 2020
“Santiago Ramón y Cajal | Spanish histologist”. Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-06-25
The beautiful brain : the drawings of Santiago Ramón y Cajal. Newman, Eric A.,, Araque, Alfonso,, Dubinsky, Janet M.,, Swanson, Larry W.,, King, Lyndel Saunders,, Himmel, Eric. New York. 17 January 2017. ISBN 978-1-4197-2227-1. OCLC 938991305.
Finger, Stanley (2000). “Chapter 13: Santiago Ramón y Cajal. From nerve nets to neuron doctrine”. Minds behind the brain: A history of the pioneers and their discoveries. New York: Oxford University Press. pp. 197–216. ISBN 0-19-508571-X.
“Santiago Ramón y Cajal: biografía del médico español más célebre”. medsalud.com. 2019-09-18. Retrieved 2019-09-19.
“FANZCA part I notes on the Autonomic Nervous System”. Anaesthetist.com. Retrieved 2015-03-15.
Cuntz, H., Forstner, F., Borst, A., & Häusser, M. (2010). One rule to grow them all: a general theory of neuronal branching and its practical application. PLoS computational biology, 6(8), e1000877.https://doi.org/10.1371/journal.pcbi.1000877
Santiago Ramón y Cajal on Nobelprize.org , accessed 29 April 2020
Grant, G. (2007). How the 1906 Nobel Prize in Physiology or Medicine was shared between Golgi and Cajal. Brain Research Reviews, 55(2), 490–498. doi:10.1016/j.brainresrev.2006.11.004