Leydig Hücre Hipoplazisi

İçindekiler

Tanım

Leydig hücre hipoplazisi, erkeklerin eşey hücrelerinin gelişimini etkileyen bir sağlık durumudur. Bu durum, testislerdeki leydig hücrelerinin az gelişmişliği ile sembolize edilmiştir. Leydig hücreleri, erkek cinsel gelişiminin normal olması için doğum öncesinde ve ergenlik döneminde erkek cinsiyet hormonları olan androjenlerin salgılanmasında önemlidir.

Leydig hücre hipoplazisinden etkilenen bireylerde, normal erkek kromozom yapısına (46, XY) sahip olunmasına rağmen çeşitli genital anormallikler görülebilir. Etkilenen bireylerde görülen farklılıkları şu şekilde sıralayabiliriz: Mikropenis (küçük penis), penisin alt yüzeyine uzanan idrar kanalı (hipospadias), iki loblu testis torbası (bölünmüş skrotum). Bu anormallikler, genital organların net bir şekilde erkek veya dişi olarak seçilmesine engel olur (belirgin olmayan genital organlar).

Leydig hücre hipoplazisinin ileri vakalarında, normal bir erkek kromozom yapısına sahip bireylerin genital organları dişiye özgü olabilir. Bu bireylerde, pelvis bölgesinde, karın bölgesinde veya kasıkta anormal bir şekilde yerleşik olan küçük testisler bulunabilir. Bu rahatsızlığa sahip bireylerde, ergenlik döneminde vücut kıllarının artması gibi ikincil cinsiyet özellikleri gelişmemiştir. Bazı araştırmacılar Leydig hücre hipoplazisinin bu formunu tip 1 olarak adlandırır ve şiddeti daha az vakaları ise tip 2 olarak adlandırır.

Sıklık

Leydig hücre hipoplazisi nadir görülen bir bozukluktur, yaygınlığı bilinmemektedir.

Nedenler

Leydig hücre hipoplazisine, LHCGR geninde meydana gelen mutasyonlar sebep olur. LHCGR geni, lüteinleştirici hormon/koryonik gonadotropin reseptörü adlı bir proteinin sentezlenmesi için gerekli talimatları sağlar. Reseptör proteinlerin, ligand adı verilen diğer proteinler, anahtarların kilitlere girmesi gibi belirli bölgeleri vardır. Ligandlar ve reseptörleri, hücre gelişimi ve işlevini etkileyen sinyalleri tetikler.

LHCGR geninden üretilen protein, iki ligand için reseptör işlevi görür: lüteinleştirici hormon ve benzeri bir hormon olan koryonik gonadotropin. Bu reseptör, vücudun bu hormonlara uygun bir şekilde tepki vermesine olanak sağlar. Erkeklerde, koryonik gonadotropin testislerdeki leydig hücrelerinin gelişimini uyarır ve lüteinleştirici hormon da bu hücreleri androjen üretmeleri için uyarır. Testosteron dahil olmak üzere androjenler, erkek cinsel gelişimini ve üremeyi kontrol ederler. Dişilerde, lüteinleştirici hormon, yumurtalığı uyararak yumurta hücrelerinin salınmasını sağlar. Koryonik gonadotropin ise hamilelik döneminde üretilir ve hamileliğin devamı için şart olan koşulların sürdürülmesinde yardımcı olur.

LHCGR gen mutasyonları Leydig hücre hipoplazisine neden olur, lüteinleştirici hormonun ve koryonik gonadotropinin reseptör işlevini bozarak vücudun bu hormonlara tepki verme yeteneğine engel olur. Erkeklerde mutasyonlar, gelişimi zayıf veya üretimi gerçekleşmeden yok olup giden leydig hücrelerine ve testosteron üretiminde bozukluğa sebep olur. Testosteron eksikliği, doğum öncesinde erkek üreme organlarının gelişimine ve ergenlik döneminde ortaya çıkan değişiklilere engel olur. Mutasyonlar, fonksiyonel bir reseptör proteinin üretimini engelleyip Leydig hücre hipoplazisinin daha şiddetli özelliklerini gösterirken bazı reseptör protein fonksiyonlarına izin veren mutasyonlar daha hafif belirtilere neden olur.

Kalıtım Modeli

Bu sağlık durumu, otozomal çekinik olarak kalıtılır, bu da her iki hücrenin de mutasyon geçirdiği anlamına gelir. Otozomal çekinik bir duruma sahip bireylerin ebeveynleri genellikle durumun belirtilerini ve semptomlarını göstermese de mutasyonlu genin bir kopyasını taşırlar.

Leydig hipoplazisinin yaygın belirtilerine sahip olmak sadece her iki LHCGR gen kopyasında da mutasyon taşıyan ve genetik olarak erkek olan kişiler özgüdür (her hücrede bir X bir de Y kromozomu bulunduranlar). Genetik olarak dişi olan kişiler (her hücrede iki X kromozomu bulunduranlar) LHCGR geninin her iki kopyasında mutasyon taşısa da leydig hücrelerine sahip olmadıklarından leydig hücre hipoplazisine sahip değillerdir. Dişiler, normal dişi genital organları, normal göğüs ve genital bölgede normal kıl gelişimi gösterirler ancak adet dönemleri normalden daha geç başlayabilir (16 yaşından sonra) ve bu dönemleri düzensiz olabilir. Dişi bireylerdeki LHCGR gen mutasyonları aynı zamanda ovulasyonu engeller ve bunun sonucunda da çocuk sahibi olamama durumuna (kısırlık) yol açar.