HNF4A Geni Nedir?

İçindekiler

HNF4A Geni: Hepatosit Nükleer Faktör 4 Alfa

Normal Fonksiyon

HNF4A geni, hepatosit nükleer faktör 4 alfa (HNF 4α) adındaki proteinin yapımı için gereken talimatlarını içerir. Bu protein vücuttaki belirli doku ve organların işlevlerinde önemli bir rol oynar. HNF 4α proteini, DNA’nın özel bölgelerine bağlanır ve belirli genlerin aktivitesini kontrol etmeye yardımcı olan transkripsiyon faktörü olarak görev alır.

HNF 4α proteini özellikle pankreastaki beta hücrelerinin işlevlerinde ve gelişmelerinde önemli olan genleri kontrol eder. Beta hücreleri insülin hormonu üretir ve salgılar. İnsülin, kan dolaşımından hücrelere enerji olarak kullanılmak için geçen şekerin (glukoz formunda) miktarını kontrol ederek kandaki şeker seviyesinin düzenlenmesine yardımcı olur. HNF 4α proteini ayrıca normal karaciğer işlevlerini içeren genleri de kontrol eder.

HNF 4α proteinin yapısında önemli birkaç bölge bulunur. Bu bölgelerden birine ikizleşme bölgesi denilir ve protein etkileşimlerinde çok önemlidir. Bu bölge, HNF 4α moleküllerinin birbirleri ile etkileşimine ve iki protein birimi (ikili) oluşturup transkripsiyon faktörü olarak çalışmasına izin verir. Diğer bir bölge DNA bağlama bölgesi olarak bilinir, DNA’nın özel bölgelerine bağlanır böylece ikili gen aktivasyonunu kontrol eder.

Genetik Değişikliğe Bağlı Sağlık Durumları

Gençlerin Olgunluk Başlangıcı Diyabeti

HNF4A genindeki mutasyonlar, anormal derecede yüksek kan şeker seviyesi ile tanımlanan bir grup durum olan gençlerin olgunluk başlangıcı diyabetine (GOBD) neden olur. GOBD genellikle 30 yaşından önce ortaya çıkar. HNF4A geni mutasyonları HNF4A-GOBD (aynı zamanda GOBD1 olarak bilinir) durumunun oluşmasına neden olur. Sıklıkla hasta bebekler doğduklarında ortalamadan daha ağır olurlar ve nadiren düşük kan şekeri seviyelerine sahip olabilirler. Genellikle çocuklukta ya da erken yetişkinlikte başlayan yüksek kan şekeri belirtileri içinde idrar sıklığı (poliüri) aşırı susama (polidipsi), yorgunluk, bulanık görme, kilo kaybı ve tekrarcı deri enfeksiyonları vardır. Zaman içinde kontrol edilmeyen yüksek kan şekeri göz ve böbrek rahatsızlıklarına neden olabilir.

HNF4A geni mutasyonları normal işlevini yapamayan değiştirilmiş HNF-4α proteininin üretilmesi ile sonuçlanır. Bazı değişiklikler HNF-4α proteininin ikili oluşturmasını engeller; diğer değişiklikler transkripsiyona yardımcı ek proteinlerin eklenmesini engeller; kalan diğer değişiklikler ise transkripsiyon faktörlerinin DNA’ya bağlanarak gen aktivitesini kontrol etmeyi engeller. Bu değişiklikler transkripsiyonu keser, hücrelerdeki gen aktivitesini değiştirir. Sonuç olarak beta hücrelerinin gelişimi ve işlevi bozulmuş olur. Hücreler kandaki şekere cevap olarak insülin oluşturmada normalden daha az aktiftir. Bu durum kandaki şekerin kontrol edilememesi demektir. Yüksek kan şekeri GOBD bulgu ve belirtilerinin oluşmasına neden olur.