HMBS Geni Nedir?

İçindekiler

HMBS Geni: Hidroksimetilbilan Sentaz

Normal Fonksiyon

HMBS geni hidroksimetilbilan sentaz enziminin sentezi için gerekli olan genetik şifreyi barındırır ve bu enzimin sentezi için talimat vermektedir. Hidroksimetilbilan sentaz olarak isimlendirilen bu enzim heme olarak bilinen bir molekülün üretimi için işlev görmektedir. Heme molekülü en çok kan, kemik iliği ve karaciğer organında bulunmaktadır fakat vücudun diğer doku ve organları için oldukça önem ihtiva etmektedir. Heme molekülü, kanda oksijen taşıyan protein temelli molekül olan hemoglobin de dahil olmak üzere demir elementi içeren hemoproteinler olarak bilinen protein moleküller için önemli komponenttir.

Heme molekülünün sentezi birbirinden farklı olan sekiz enzimin koordineli bir şekilde çalışması ile meydana gelen çok basamaklı ve komplike olan biyolojik prosestir. Hidroksimetilbilan sentaz, hidroksimetilbilan adı verilen bir bileşik oluşturmak için ikinci adımın ürünü olan dört porfobilinojen molekülünü birleştirerek bu işlemdeki üçüncü adımdan sorumlu olmaktadır. Diğer basamaklarda, diğer farklı beş enzim, heme molekülünü oluşturan komponentler üreterek değişime neden olmaktadır.

Genetik Değişiklikler ile İlişkili Sağlık Koşulları

Porfiri

Bir porfiri formu olan akut aralıklı porfiri genetik hastalığında HMBS geninde meydana gelen 300 mutasyon ile belirlenmiştir. Meydana gelen genetik kusurlar sonucu oluşan mutasyonlarda hidroksimetil bilan sentaz enzimindeki tek amino asit değişikliği ile karakterize edilmiştir. Diğer mutasyonlar ise ilgili enzimini yapısını ve fonksiyonunu değiştirerek HMBS genine ya ekleme yolu ile ya da delesyon yolu ile oluşmaktadır.

HMBS geninde meydana gelen genetik kusurlar yani mutasyonlar hidroksimetilbilan sentaz enziminin işlevini olumsuz yönde tetikler, fonksiyonunu azaltmaktadır. Enzimin işlevinin azalması durumunda porfirin isimli bileşenlerin karaciğerde ve diğer doku ve organlarda birikmesi oluşmaktadır. Porfirin bileşenleri heme molekülünün normal sentezi esnasında oluşur ve hidroksimetilbilan sentaz enziminin işlevi azaldığında bu oluşan porfirinler toksisiteye neden olacak düzeyde karaciğerde birikmeye başlar. Bu toksik birikim bazı ilaçlar, alkol, sigara ve diyet gibi genetik olmayan etkenler ile beraber akut aralıklı porfirinin belirti ve semptomlarına yol açmaktadır.